Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, núi rừng Trường Sơn luôn rung chuyển, bị cày xới bởi hơn 4 triệu tấn bom đạn, hóa chất độc hại, địch dùng trăm phương nghìn kế để ngăn chặn, đánh phá đường Trường Sơn; nhưng với lòng dũng cảm, phát huy cao độ trí thông minh, sự lao động cần cù, sáng tạo, các lực lượng: cầu đường, vận tải, đường ống xăng dầu, bộ binh, pháo phòng không, giao liên, thông tin, quân y, thanh niên xung phong…trên đường Trường Sơn đã vượt qua bao mứa bom, lửa đạn với những gian khổ, hy sinh, máu xương xâu dựng một hệ thống giao thông huyết mạch, vượt qua những ngọn núi trùng điệp, qua bao con suối, tạo nên những kỳ tích huyền thoại:
- Lực lượng cầu đường với hơn 4 Sư đoàn công binh, hơn 1 vạn thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, công nhân giao thông đã nguyện làm "tường đồng, vách sắt" đào đắp, san lấp khoảng 29 triệu mét khối đất, đá; kiên trụ bám đường, giành giật từng thước đường “máu có thể đổ, nhưng đường không thể tắc”; một đường chặn, hai, ba đường mới được mở, đường chạy đêm bị đánh thì đường chạy ngày "đường kín" xuất hiện; xây dựng mạng đường bộ bộ giao thông chiến lược nối liền hậu phương lớn miền Bắc với chiến trường miền Nam, Trung Hạ Lào Đông Bắc Cămpuchia, có chính diện rộng trên 100km, gồm 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang ở Đông và Tây Trường Sơn với tổng chiều dài gần 2 vạn km; 1 tuyến đường "kín" dài 3.140km; hệ thống đường sông dài 500km, hàng ngàn cầu, cống, ngầm… phục vụ vận chuyển và hành quân liên tục trong kháng chiến. Trực tiếp và phối hợp san lấp 78.000 hố bom; phá 12.600 quả bom từ trường, 8.000 bom nổ chậm, 85.100 mìn các loại.
- Lực lượng đường ống xăng dầu từ những đơn vị nhỏ phải dùng sức gùi, vần, kéo từng phuy xăng dầu vượt trọng điểm, chịu thương vong lớn để chuyển xăng dầu vào tuyến đã hình thành 4 trung đoàn làm đường ống với trên 76.00 người, xây dựng hệ thống đường ống dẫn xăng, dầu dài 1.400km nối từ tuyến của hậu phương ở Quảng Bình, Vĩnh Linh vào tới Bù Gia Mập (Bình Phước) miền Đông Nam Bộ. Trên tuyến có 113 trạm bơm đẩy, 33 trạm cấp phát xăng dầu. Từ năm 1968 đến năm 1975 đã nhập vào tuyến 317.596 tấn, trong đó cấp phát cho các chiến trường 61.064 tấn xăng dầu; bảo đảm nhu cầu xăng dầu cho vận tải và cơ động các binh chủng kỹ thuật quy mô lớn phục vụ cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 giành thắng lợi.
- Lực lượng thông tin với khẩu hiệu "coi dây như ruột, coi cột như xương" đã xây dựng trên 4.000km đường dây trần dùng cho máy tải ba, 11.569km đường dây bọc thông tin hữu tuyến, 384km dây cáp và các thiết bị như: 299 bộ máy thu phát sóng ngắn, 163 bộ tải ba (loại 1, 3, 6, 12 kênh); 590 tổng đài (từ 10, 30, 100 số); 15 xe điện đài (1W, 50W, tiếp sức 401 và 104AM); hình thành mạng lưới thông tin đa phương thức cả Đông và Tây Trường Sơn, đảm bảo chỉ huy được "thống nhất, trực tiếp, kịp thời" đối với các lực lượng, binh chủng trên chiến trường. Mạng lưới thông tin Trường Sơn còn nối liền các chiến trường với tổng đài của Bộ, phục vụ mệnh lệnh của Tổng Tư lệnh đến trực tiếp trong các chiến dịch lớn, đặc biệt mật lệnh "Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa, tranh thủ từng phút, từng giờ, xốc tới miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng” trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
- Lực lượng bộ binh từ những phân đội nhỏ đến Trường Sơn sớm nhất để bảo vệ tuyến đường đã phát triển mạnh mẽ, đủ sức đập tan những cuộc hành quân ngăn chặn của địch; trực tiếp tham gia, phối hợp cùng các lực lượng khác đánh 2.500 trận, loại khỏi vòng chiến đấu 18.740 tên địch, bắt sống 1.190 tên; thu, phá hủy hơn 100 xe quân sự, hàng ngàn súng các loại; giải phóng đất đai, mở rộng địa bàn hoạt động cho tuyến chi viện chiến lược; tạo ra căn cứ địa vững chắc cho các binh đoàn chủ lực của Bộ làm địa bàn xuất phát tiến công mở các chiến dịch lớn; bảo vệ an toàn hành lang giao thông chiến lược trong mọi tình huống.
- Lực lượng pháo phòng không từ những phân đội nhỏ, đã nhanh chóng phát triển thành những lực lượng chiến đấu lớn, gồm 1 sư đoàn và 9 trung đoàn pháo cao xạ, tên lửa; đánh nhỏ, đánh lớn, đánh ngày, đánh đêm đã bắn rơi 2.455 máy bay các loại, xứng đáng với danh hiệu "đánh giỏi, bắn trúng".
- Với Phương châm “còn người, còn xe, còn hàng”, “tận tình với đồng chí, tận nghĩa với chiến trường”, “Hàng nào cũng chở, chuyến hàng nào cũng đi, đã đi là thắng lợi” từ chuyến hàng đầu tiên vượt Trường Sơn vào ngày 20 tháng 8 năm 1959 đến đại thắng mùa Xuân năm 1975, lực lượng vận tải đã vận chuyển tới các chiến trường hơn 1 triệu tấn vật chất kỹ thuật. Lực lượng giao liên đã tổ chức bảo đảm hành quân, đưa đón bố trí cho hơn 2 triệu lượt bộ đội, cán bộ dân - chính - đảng vào, ra qua Trường Sơn bí mật, an toàn.
- Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, ngoài tuyến Tây và Đông Trường Sơn còn đảm bảo giao thông toàn bộ tuyến đường Quốc lộ 1 và 7 tuyến đường ngang khác, bắc lại 88 cầu. Sử dụng trên 2.000 xe ô tô của 2 sư đoàn ô tô 571, 471 chở 10 lượt sư đoàn, 3 quân đoàn chủ lực, hộ tống 90 đoàn bình khí kỹ thuật và chở bổ sung 40 vạn quân hành quân bằng ô tô vào các chiến trường. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh đã cấp phát 4.100 tấn xăng dầu cho các đơn vị tham gia chiến dịch.
![]()
|
 |
| Bộ đội công binh đang mở đường Trường Sơn bằng phương tiện cơ giới (Ảnh tư liệu) |
Trong suốt 16 năm chiến đấu và phục vụ chiến đấu, trên tuyến đường Trường Sơn có gần 20.000 cán bộ, chiến sĩ ta đã anh dũng hy sinh, hơn 32.000 người bị thương. Những tấm gương như anh Phan Mài gùi nặng 100kg trong nhiều chuyến liền; đồng chí Nguyễn Thiều thồ đạp mỗi chuyến 420kg; Anh hùng Nguyễn Viết Sinh (Tiểu đoàn 11, Binh trạm 3) trong 6 năm liên làm nhiệm vụ gùi, thồ vận chuyển hàng vượt Trường Sơn, tổng chặng đường anh vượt bằng độ dài vòng quanh trái đất; Trung đoàn 98 Công binh - Đơn vị anh hùng trong 8 năm chiến đấu ở Trường Sơn, đã mở được 2000km đường ô tô, 500km đường giao liên, khai thông 200km đường sông, bắc 400 cầu,.... Các lực lượng Bộ đội Trường Sơn đã đã anh dũng chiến đấu lập nên những chiến công trên con đường mang tên Bác Hồ vĩ đại, trở thành lực lượng “gang thép” với những tập thể anh hùng, cá nhân danh dũng, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chi viện chiến lược, một trong những nhân tố quyết định để đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta tới thắng lợi hoàn toàn.
Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng huyền thoại Trường Sơn với những đóng góp của bộ đội Trường Sơn, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước sẽ mãi sáng ngời, là biểu hiện của sự quyết tâm, sức mạnh đoàn kết, tô thắm truyền thống đánh giặc, giữ nước của dân tộc Việt Nam anh hùng, tiếp thêm sức mạnh cho thế hệ hôm nay, mai sau phấn đấu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tác giả: Phan Hải