Tham dự Hội nghị có Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc; đại diện các bộ, ngành, các cơ quan, tổ chức quốc tế, các doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam.
Tăng trưởng xanh hướng tới sự thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội
 |
|
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: MPI |
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong những năm gần đây, kinh tế thế giới đối mặt với nhiều khó khăn thách thức, phức tạp, nhanh chóng khó lường và có nhiều vấn đề chưa có tiền lệ; dẫn đến tăng trưởng kinh tế thấp, suy thoái kinh tế ở một số nước, lạm phát tăng cao; bên cạnh đó là đối mặt với các vấn đề về biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, lương thực, nguồn nước… Trước tình hình đó đòi hỏi các quốc gia phải đổi mới mô hình tăng trưởng, tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, hướng tới phát triển bền vững và bao trùm, trong đó tăng trưởng xanh (TTX) đang ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu của các nền kinh tế.
Với Việt Nam, TTX hướng tới sự thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội không chỉ là lựa chọn tất yếu mà còn là cơ hội để Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong khu vực, bắt kịp xu thế phát triển của thế giới, hướng tới mục tiêu hiện thực hóa cam kết lịch sử mang tính bước ngoặt của Việt Nam về đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050. Đây là thách thức lớn của Việt Nam bởi Việt Nam là nước đang phát triển và đưa ra mục tiêu đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Với mục tiêu hướng đích của TTX như vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với vai trò là cơ quan đầu mối quốc gia về TTX, đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về TTX giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 và Kế hoạch hành động quốc gia về TTX giai đoạn 2021-2030.
Chiến lược đã xác định rõ TTX là giải pháp quan trọng để thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài, đóng góp trực tiếp vào giảm phát thải khí nhà kính để hướng tới nền kinh tế trung hòa các-bon trong dài hạn. TTX phải lấy con người làm trung tâm, phải dựa vào thể chế và quản trị hiện đại, khoa học và công nghệ tiên tiến, nguồn nhân lực chất lượng cao, phải định hướng đầu tư vào công nghệ tiên tiến, chuyển đổi số, kết cấu hạ tầng thông minh và bền vững; tạo động lực để đầu tư tư nhân đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế xanh.
Với ý nghĩa đó, Việt Nam xác định TTX là lựa chọn dài hạn để đảm bảo cân đối, hài hòa mục tiêu giảm tổng lượng phát thải khí nhà kính với sự phát triển và quy mô ngày càng tăng của nền kinh tế. Về mặt phương pháp luận, TTX thực sự phải là quá trình chuyển biến về tư duy, nhận thức trong sản xuất, tiêu dùng và lối sống, trong tư duy hoạch định chính sách, đặc biệt là cần được cụ thể hóa bằng những giải pháp chuyển đổi xanh dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong khuôn khổ hợp tác với BCG với sự hỗ trợ của Tập đoàn SK, kết quả nghiên cứu bước đầu cho thấy, để tăng tốc TTX, tính riêng đối với chuyển dịch hai ngành điện gió và điện mặt trời, tiềm năng đóng góp vào GDP và tạo việc làm trực tiếp. Ngoài ra, hệ sinh thái Hydro sạch dựa trên nền tảng năng lượng tái tạo, riêng để đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa, có tiềm năng đóng góp 40-45 tỷ USD vào GDP hằng năm, tạo ra khoảng 40-50 nghìn việc làm. Hydro sạch còn có tiềm năng vô cùng lớn để trở thảnh một sản phẩm xuất khẩu đến các nước phát triển trên thế giới.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu TTX như đặt ra tại Chiến lược, Việt Nam cần có những bước đi đột phá, quyết liệt hơn nữa; cần tập trung vào các ngành, lĩnh vực thiết yếu nhất giúp Việt Nam kích hoạt các lợi thế tự nhiên và vươn lên trở thành nước phát triển trên cả ba yếu tố môi trường, kinh tế và xã hội vào năm 2045.
Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, Việt Nam với tiềm năng, vị thế địa kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu đang đứng trước cơ hội rất lớn trong TTX để có thể chuyển mình, bắt kịp, tiến cùng, vượt lên, đi tắt đón đầu và tạo đà cho bước nhảy vọt về phát triển kinh tế, xã hội và môi trường.
Trong nỗ lực thúc đẩy TTX tại Việt Nam, Hội nghị với các chia sẻ từ các chuyên gia, học giả, các nhà lãnh đạo tổ chức, doanh nghiệp về thực trạng, cơ hội và thách thức của TTX là diễn đàn hết sức quan trọng để nhận diện các giải pháp đột phá thúc đẩy TTX của Việt Nam phù hợp với cam kết toàn cầu. Thúc đẩy TTX cũng chắc chắn mở ra cơ hội chưa từng có cho hợp tác đầu tư kinh doanh hiệu quả giữa các doanh nghiệp Việt Nam và các tập đoàn, công ty đa quốc gia trong các lĩnh vực then chốt hướng tới nền kinh tế xanh. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng tin tưởng Hội nghị sẽ có những đóng góp hết sức thiết thực cho nỗ lực tăng tốc TTX của Việt Nam hướng tới một Lộ trình thành công cho toàn bộ nền kinh tế.
 |
|
Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: MPI |
Chia sẻ tầm nhìn chung trong xây dựng một tương lai bền vững hơn cho Việt Nam
Tại Hội nghị, ông Lê Việt Anh, Vụ trưởng Vụ Khoa học, giáo dục, tài nguyên và môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình bày một số nội dung về Chiến lược quốc gia về TTX giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 và Kế hoạch hành động quốc gia về TTX giai đoạn 2021-2030 và cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ ưu tiên đẩy mạnh triển khai Chiến lược này thông qua xây dựng cơ chế chính sách đầu tư, hoàn thiện chính sách, khuôn khổ pháp lý và nâng cao khả năng tiếp cận nguồn lực đầu tư. Đặc biệt, Bộ sẽ phối hợp với các Bộ, ban ngành và địa phương để triển khai xây dựng danh mục các dự án TTX trọng điểm cũng như xây dựng và triển khai các công cụ tài chính xanh phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam và bối cảnh quốc tế mới.
Kế hoạch hành động TTX giai đoạn 2021-2030 gồm 18 chủ đề, 57 nhóm nhiệm vụ, hoạt động và 134 nhiệm vụ, hoạt động cụ thể. Tại Kế hoạch này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan đầu mối quốc gia về TTX, có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch hành động TTX; hướng dẫn, giám sát, đánh giá, kiểm tra, tổng hợp tình hình thực hiện; chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan xác định và phân bổ nguồn tài chính trong nước và điều phối các nguồn tài trợ của nước ngoài, cơ chế chính sách thúc đẩy thực hiện Kế hoạch hành động TTX.
Nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ, hoạt động của Kế hoạch hành động TTX giai đoạn 2021-2030 bao gồm: Ngân sách nhà nước: ngân sách trung ương, ngân sách địa phương, chính sách ưu đãi về thuế. Hỗ trợ quốc tế: vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn hỗ trợ và vay ưu đãi cho TTX. Nguồn vốn vay thương mại và đầu tư tư nhân: tín dụng xanh, trái phiếu doanh nghiệp xanh; vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cho TTX, thu từ trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon. Nguồn vốn cộng đồng và xã hội khác: vốn huy động công - tư cho các dự án xanh, các quỹ trong nước nhằm thực hiện mục tiêu TTX, giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Hội nghị được nghe các bài trình bày từ các diễn giả quốc tế về vai trò của đầu tư trong việc đạt được các mục tiêu bền vững; cơ hội cho đầu tư xanh, điểm nghẽn và giải pháp; Xu hướng quốc tế và góc nhìn TTX ở Việt Nam; Đổi mới công nghệ cho TTX và ứng dụng trong các mô hình kinh doanh tại Việt Nam. Các bài trình bày từ nhiều lĩnh vực khác nhau với các chia sẻ kinh nghiệm, ý tưởng và kiến thức trong việc thúc đẩy mạnh lộ trình thực hiện và mở khóa thành công cho tăng trưởng xanh ở Việt Nam
Theo ông Jaime Ruiz-Cabrero, Tổng Giám đốc BCG khu vực Đông Nam Á, các quốc gia dẫn đầu thế giới đang tăng tốc đẩy mạnh phát triển các công nghệ giải pháp nhằm chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, sạch và ít các-bon. Điều này mở ra cơ hội cho Việt Nam đón đầu xu hướng và trở thành quốc gia dẫn đầu về công nghệ sạch trong khu vực và có thể toàn cầu. Bốn khuyến nghị chính được đưa ra cho Chính phủ Việt Nam nhằm hiện thực hóa cơ hội, đó là hoàn thiện thể chế chiến lược xanh và đẩy mạnh xây dựng nền móng khuôn khổ pháp lý; Tăng cường xây dựng hệ thống tài chính xanh ổn định, giúp giảm chi phí vốn đầu tư; Phát triển hệ thống hạ tầng lưới điện, tạo nền móng để phát triển các nguồn năng lượng sạch và tái tạo và tăng tốc phát triển hệ sinh thái Hydro sạch.
Cũng trong khuôn khổ Hội nghị đã diễn ra phiên thảo luận với chủ đề khai phá tiềm năng TTX tại Việt Nam với sự tham dự của đại diện lãnh đạo từ tổ chức quốc tế, đại diện doanh nghiệp trong và ngoài nước, viện nghiên cứu. Các ý kiến tham gia tại phiên thảo luận đánh giá cao Việt Nam trong việc thực hiện các nội dung để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; cũng như việc ban hành chiến lược TTX và đi kèm với đó là kế hoạch thực hiện chiến lược với các nhiệm vụ, giải pháp, lộ trình cụ thể; tham gia các cam kết về môi trường, giảm phác thải nhà kính; có hệ thống chính sách để đảm bảo mục tiêu xanh hóa sản xuất, lối sống.
Ông Andrew Jeffries, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam đã đưa ra những hành động về thúc đẩy tài chính cho TTX và nhấn mạnh, Việt Nam có nền kinh tế vĩ mô phát triển bền vững, ổn định. Mặc dù trong bối cảnh dịch Covid-19, Việt Nam đạt kết quả phát triển hơn nhiều so với quốc gia trong khu vực, đây là điều rất tuyệt vời. Về nguồn lực thực hiện mục tiêu TTX, theo ông Andrew Jeffries cho rằng, cần xem xét đến các nguồn tài chính phi truyền thống; ban hành phân loại dự án xanh của quốc gia, khu vực; cung cấp tài chính cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp siêu nhỏ; nguồn tài chính hỗ trợ cho doanh nhân nữ làm chủ…
Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn trong tăng trưởng xanh
Phát biểu kết thúc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc đánh giá cao các ý kiến tâm huyết, sâu sắc, trách nhiệm để thúc đẩy triển khai TTX trong bối cảnh mới; Ý kiến của các nhà lãnh đạo, đảm nhiệm vị trí cao cấp tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị học thuật và các công ty, tập đoàn nổi tiếng về xu hướng mới nhất toàn cầu về TTX, chiến lược đầu tư và tài chính xanh, các quy định, khuôn khổ và cơ chế ưu đãi cần thiết, cộng tác giữa khu vực công và tư nhân và áp dụng công nghệ đổi mới xanh. Đây là cơ hội để Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với nhiệm vụ là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo quốc gia về TTX và các cơ quan liên quan lắng nghe ý kiến chia sẻ tâm huyết của các chuyên gia, học giả hàng đầu về TTX, cũng như nắm bắt các góc độ nhìn nhận của các doanh nghiệp về cơ hội mà TTX đem lại để giúp định hình những quyết sách chính xác, khả thi cho Lộ trình đến thành công của TTX tại Việt Nam.
 |
|
Thứ trưởngNguyễn Thị Bích Ngọc phát biểu. Ảnh: MPI |
Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc nhấn mạnh đến ba nội dung mang tính khái quát. Một là, TTX là lựa chọn tất yếu, lựa chọn trong dài hạn để đảm bảo cân đối, hài hòa mục tiêu cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính với sự phát triển và quy mô ngày càng tăng của nền kinh tế; thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài hướng tới mục tiêu hiện thực hóa cam kết về đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050 của Việt Nam.
Hai là, TTX thực sự phải là quá trình chuyển biến về tư duy, nhận thức trong sản xuất, tiêu dùng và lối sống, trong tư duy hoạch định chính sách, đặc biệt là cần được cụ thể hóa bằng những giải pháp chuyển đổi xanh dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Ba là, để đạt được các mục tiêu đề ra tại Chiến lược TTX và những yêu cầu bối cảnh mới, Việt Nam cần có những bước đi đột phá, quyết liệt để tăng hơn nữa quy mô nền kinh tế xanh, đóng góp hằng năm vào tổng GDP quốc gia. Trong đó, cần tập trung vào các ngành, lĩnh vực thiết yếu nhất giúp Việt Nam kích hoạt các lợi thế tự nhiên và vươn lên trở thành nước phát triển trên cả ba yếu tố môi trường, kinh tế và xã hội vào năm 2045.
Theo đó, TTX trong giai đoạn mới sẽ là công cụ hữu hiệu giúp Chính phủ cân đối các nguồn lực trong nước và huy động nguồn lực quốc tế hiệu quả, cung cấp một giải pháp hỗ trợ liên ngành trong triển khai thực hiện các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính ở các cấp có sự gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.
Với tiềm năng, vị thế địa kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn trong TTX để có thể chuyển mình, bắt kịp, tiến cùng, vượt lên, đi tắt đón đầu và tạo đà cho một bước nhảy vọt về phát triển kinh tế, xã hội và môi trường, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc nhấn mạnh./.
Tùng Linh
Bộ Kế hoạch và Đầu tư