Hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân chịu tác động của cơn bão số 3
Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Hải Dũng về thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao cho NHNN tại Nghị quyết 143/NQ-CP về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để khẩn trương khắc phục hậu quả bão số 3, trong đó trình Chính phủ về phân loại tài sản có về rủi ro khi thực hiện các giải pháp cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho các doanh nghiệp và người dân chịu tác động của bão lũ, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, ngay sau khi Nghị quyết 143 được ban hành, NHNN đã dự thảo các thông tư hướng dẫn và xin ý kiến theo quy trình.
Xác định đây là một sự cố cấp thiết nên NHNN cũng trình các cấp có thẩm quyền để xin ban hành theo thủ tục rút gọn. Tuy nhiên, theo quy định, phần quyết định về phân loại trích lập dự phòng tự do đối với các khoản cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Vì vậy, đồng thời với xây dựng dự thảo thông tư, NHNN cũng trình Thủ tướng Chính phủ quyết định để sớm triển khai trong thực tiễn.
Đối với câu hỏi của đại biểu Hoàng Thị Đôi, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, khi cơn bão số 3 xảy ra gây thiệt hại lớn, NHNN đã rà soát và xác định được dư nợ, con số tương đối lớn; chỉ đạo các TCTD thực hiện giảm lãi suất và cơ cấu lại thời hạn trả nợ. Đến nay, NHNN trong quá trình hoàn tất ban hành thông tư sau khi Thủ tướng Chính phủ có quyết định về phân loại nợ, phân loại rủi ro đối với các khoản vay khi các TCTD cơ cấu lại thời hạn trả nợ.
Về tài sản đảm bảo của các hộ dân không còn do ảnh hưởng của cơn bão số 3, NHNN đã chỉ đạo các TCTD khảo sát, phối hợp với từng xã, từng địa phương rà soát để quyết định cho vay; nếu không còn tài sản đảm bảo nhưng phương án kinh doanh khả thi và chứng minh được khả năng trả nợ, các TCTD vẫn cho vay theo hình thức tín chấp...
Trả lời chất vấn của đại biểu Trần Thị Kim Nhung về giải pháp cân bằng giữa việc cho vay đối với khách hàng không có tài sản đảm bảo do chịu tác động của bão lũ, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, khi cơn bão xảy ra, ngành ngân hàng dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã vào cuộc thực hiện các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân chịu tác động.
Trên thực tế, có 35 TCTD đã đăng ký các gói tín dụng với tổng giá trị là 405 nghìn tỷ đồng để cho vay mới và hạ lãi suất, trong đó dành khoảng 300 nghìn tỷ đồng để cho vay mới. Còn việc TCTD cho vay mới đối với khách hàng bị ảnh hưởng bão lũ khi không còn tài sản đảm bảo hoàn toàn thuộc quyền quyết định của các TCTD. Trên cơ sở TCTD làm việc với khách hàng cung cấp đầy đủ thông tin. Do đó, Thống đốc NHNN mong muốn UBND các cấp phối hợp chặt chẽ để kết nối giữa ngân hàng, doanh nghiệp và người dân để có thêm thông tin cho các TCTD quyết định trong các trường hợp này.
Đối với trường hợp cho vay đối với khách hàng sản xuất, kinh doanh có rủi ro về nợ xấu, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, các TCTD bằng các biện pháp sẽ xử lý nợ xấu theo quy định của pháp luật hiện hành. Việc các TCTD đưa ra các gói hỗ trợ cho thấy hệ thống ngân hàng sẵn sàng thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho người dân sau đợt bão lũ vừa qua.
Triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia tại Ngân hàng Chính sách xã hội
Trả lời câu hỏi của đại biểu của Tạ Minh Tâm về kinh tế tập thể và kinh tế hợp tác xã, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN cũng đã quan tâm các giải pháp về tín dụng và thường xuyên tổ chức các hội nghị, hội thảo phối hợp với các bộ, ban, ngành và Liên minh Hợp tác xã để rà soát những khó khăn, tồn tại để tham mưu, đề xuất.
NHNN đã tham mưu phối hợp với các bộ, ngành tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 55 về tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Hiện nay, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về phát triển nông nghiệp, nông thôn, NHNN cũng đang chủ trì phối hợp với các bộ, ngành đánh giá, tổng kết và sửa đổi Nghị định 55.
Đối với các hợp tác xã thuộc đối tượng cho vay theo chương trình của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), Thống đốc cho biết, hiện nay NHCSXH triển khai 27 chương trình tín dụng cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo. Nếu hợp tác xã thuộc đối tượng của NHCSXH cũng sẽ được tiếp cận.
“Thời gian qua, chúng tôi tích cực thực hiện các giải pháp hỗ trợ và đối với NHCSXH cũng là đầu mối phối hợp với các cơ quan bộ, ngành để tham mưu Chính phủ và tham mưu Quốc hội bố trí nguồn vốn cho NHCSXH để thực hiện cho các chương trình này”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Thị Minh Huệ - Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng về triển khai Nghị quyết 111 của Quốc hội cho phép các địa phương được cân đối nguồn vốn ngân sách để ủy thác qua NHCSXH thực hiện cho vay theo các chương trình MTQG, Thống đốc cho biết, từ năm 2014, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 40 để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách. Đến nay, con số ủy thác của các địa phương lên tới 47 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 12,9% tổng số nguồn huy động của NHCSXH từ ngân sách trung ương, từ địa phương, từ các tiền gửi của TCTD… Đây là một con số không nhỏ và có vai trò rất quan trọng.
Ngay sau khi Nghị quyết 111 của Quốc hội được ban hành, các địa phương đã triển khai và có 13 tỉnh, thành phố đã thực hiện ủy thác nguồn vốn cho NHCSXH và tổng số nguồn vốn ủy thác này là 1,6 nghìn tỷ đồng để thực hiện. Ngoài ra, có hơn 30 tỉnh, thành phố đang thực hiện sửa đổi quy chế quản lý và sử dụng nguồn vốn từ ngân sách địa phương được ủy thác cho NHCSXH để cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng cho biết, ở đây NHCSXH sau khi nhận được ủy thác từ các địa phương, Hội đồng quản trị cũng như Ban điều hành cũng sẽ sử dụng nguồn vốn này cho đúng đối tượng của các Chương trình MTQG.
Về quá trình triển khai Nghị định 28 theo Chương trình MTQG về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng DTTS&MN theo chất vấn của đại biểu Âu Thị Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, ngay sau khi Chính phủ ban hành Quyết định 1719, trong đó giao cho NHNN là đầu mối chủ trì, phối hợp với các bộ, ban, ngành để tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 28. Trên cơ sở Nghị định 28, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư hướng dẫn về vùng dược liệu, Ủy ban Dân tộc của Chính phủ cũng ban hành Thông tư hướng dẫn về các đối tượng được tham gia Chương trình mục tiêu này.
Trên cơ sở đó, NHCSXH đã ban hành các quy trình, thủ tục để cho vay và thực tế, trong Nghị quyết số 43, Chương trình MTQG này được bố trí là 9 nghìn tỷ đồng, còn nguồn NHCSXH phát hành trái phiếu và được Chính phủ bảo lãnh và đến nay, các khoản cho vay của NHCSXH đối với Chương trình này đạt 2,3 nghìn tỷ đồng và với trên 47 nghìn khách hàng còn dư nợ, trong đó tập trung chủ yếu vào chính sách đất ở, nhà ở, chuyển đổi nghề.
Còn đối với chính sách cho vay vùng dược liệu quý đến nay chưa phát sinh dư nợ. Trên thực tế, khó khăn của Chương trình này vẫn là vấn đề vốn. Theo đánh giá của NHCSXH, từ nay đến hết năm 2025, cần khoảng 1.500 tỷ nữa thì sẽ hoàn thành Chương trình này.
Đối với Quyết định 1719, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, hiện nay Ủy ban Dân tộc đang chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành để chỉnh sửa Quyết định này, tham mưu Chính phủ chỉnh sửa theo hướng là mở rộng đối tượng cũng như nâng mức cho vay. Do đó, NHNN sẽ tiếp tục phối hợp để có ý kiến đối với Chương trình này.
Trả lời đại biểu Nguyễn Quốc Hận - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau về gói tín dụng cho vay công nhân và người thu nhập thấp theo chương trình nhà ở xã hội, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, chương trình 1 triệu căn hộ đến năm 2030 là một chủ trương lớn rất nhân văn và đây là chủ trương giải quyết nhà ở cho người có thu nhập thấp. Do đó, cần phải được huy động từ rất nhiều nguồn vốn, đặc biệt là nguồn vốn từ ngân sách nhà nước.
Để hưởng ứng chương trình này, NHNN đã báo cáo Chính phủ đưa vào Nghị quyết số 33 việc các ngân hàng thương mại tự nguyện đưa ra một gói 120 nghìn tỉ đồng, đến nay đã tăng lên 145 nghìn tỷ đồng. Theo chương trình này, vốn do các ngân hàng huy động từ người dân và lãi suất giảm khoảng từ 1,5 - 2% so với lại mức lãi suất thông thường 3 năm đối với người có thu nhập thấp và 5 năm đối chủ đầu tư.
Nâng cao nguồn vốn cho NHCSXH
Trả lời chất vấn của đại biểu Trần Thị Thu Phước liên quan đến một số địa phương có nguồn thu ngân sách thấp, khó ủy thác cho NHCSXH vay, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, về nguyên tắc, khoản cho vay theo các đối tượng thuộc NHCSXH phải từ ngân sách nhà nước (Ngân sách trung ương, ngân sách địa phương, nguồn phát hành trái phiếu do Chính phủ bảo lãnh). Về phía NHNN vẫn tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước duy trì 2% vốn; đồng thời đề xuất có các nguồn vốn để tiếp tục thực hiện chương trình cho vay đối với các đối tượng của NHCSXH.
Trong đó, đối với nguồn vốn trước đây NHCSXH đã thực hiện theo 27 chương trình, khi thực hiện cho vay, thu nợ thì nguồn vốn đó tiếp tục được thực hiện cho vay. Đề xuất tiếp tục cho vay đối với chương trình NHCSXH được thực hiện theo Nghị quyết 43 về chương trình phục hồi kinh tế - xã hội. Đối với nguồn trái phiếu phát hành do Chính phủ bảo lãnh, Thống đốc cho biết, trước đây theo quy định, chỉ được phát hành trái phiếu Chính phủ bảo lãnh tối đa bằng khoản trái phiếu đến hạn, như vậy không tăng được dư nợ. Do đó, NHNN đang đề nghị tháo gỡ vướng mắc này để dư địa của NHCSXH tăng lên. NHNN cũng chỉ đạo các TCTD trong hệ thống quan tâm mua trái phiếu Chính phủ bảo lãnh của NHCSXH phát hành để có nguồn thực hiện cho vay đối với đối tượng chính sách của NHCSXH.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Đinh Ngọc Quý, Thống đốc cho biết, vì đối tượng cho vay của NHCSXH là những người nghèo, cận nghèo, hộ thoát nghèo, các đối tượng chính sách, nên nguồn vốn về nguyên tắc là phải từ ngân sách nhà nước bố trí. Ngân sách gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Để hỗ trợ cho nguồn vốn của NHCSXH, trong những năm trước đây, NHNN có tham mưu 4 NHTM nhà nước khi huy động được thì sẽ trích 2% số dư tiền gửi để đưa vào làm nguồn vốn của NHCSXH. Ngoài ra, NHCSXH cũng huy động vốn từ doanh nghiệp, người dân, hoặc nguồn phát hành trái phiếu do Chính phủ bảo lãnh.
Đẩy mạnh cấp tín dụng xanh cho nền kinh tế
Trả lời đại biểu Lê Đào An Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên liên quan đến tín dụng xanh, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, bảo vệ môi trường là vấn đề rất quan trọng trong phát triển bền vững và được các nước trên thế giới cũng quan tâm. Đối với Việt Nam, Trung ương, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ cũng đặc biệt quan tâm vấn đề này.
Đối với NHNN, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu rõ, trên cơ sở các Nghị quyết của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết và kế hoạch triển khai của Chính phủ, NHNN đã ban hành các chỉ thị, văn bản để khuyến khích các TCTD tập trung nguồn lực để cấp tín dụng xanh, triển khai các giải pháp quản lý rủi ro về môi trường khi các TCTD cấp tín dụng, hoàn thiện cơ chế, chính sách để góp phần đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh. Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng cho biết, NHNN đã ban hành các kế hoạch hành động, giao nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị trong hệ thống, triển khai các chương trình tín dụng đặc thù, góp phần sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tăng trưởng xanh.
Năm 2017, từ chỉ có 5 TCTD tham gia tín dụng xanh, đến nay đã có 50 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng xanh và dư nợ vào khoảng 650 nghìn tỷ đồng, trong đó tín dụng đối với năng lượng tái tạo, năng lượng sạch chiếm khoảng 45%; đối với nông nghiệp sạch, xanh chiếm 30%. Đặc biệt dư nợ tín dụng mà các TCTD khi cấp tín dụng đánh giá về các rủi ro môi trường đã tăng lên khoảng 3,2 triệu tỉ đồng trong tổng số dư nợ của cả hệ thống là 15 triệu tỉ đồng.
Tuy nhiên, hiện có một số khó khăn, vướng mắc do hệ thống ngân hàng cần được hướng dẫn của các cơ quan, bộ ngành liên quan đến danh mục phân loại xanh để các TCTD khi cấp tín dụng căn cứ vào đó. Còn đối với đầu tư vào lĩnh vực xanh như năng lượng tái tạo, năng lượng sạch… đòi hỏi nguồn vốn với giá trị rất lớn và kì hạn dài, đây chính là những khó khăn của hệ thống ngân hàng khi nguồn vốn huy động của hệ thống ngân hàng rất ngắn hạn.
Do đó, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thời gian tới NHNN cũng sẽ tiếp tục quan tâm thực hiện triển khai theo đúng kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ. Đặc biệt khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục phân loại xanh thì NHNN sẽ hướng dẫn các TCTD cấp tín dụng xanh và NHNN sẽ theo dõi thực hiện, đánh giá rủi ro về môi trường,...
Trả lời câu hỏi của đại biểu Đặng Bích Ngọc, Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, Việt Nam là nước chịu tác động lớn bởi biến đổi khí hậu. Vừa qua, tình hình bão lũ thiên tai đặt ra yêu cầu cho các cơ quan, bộ ngành phải tập trung rà soát những giải pháp của ngành để ứng phó hiệu quả. Ngành ngân hàng có nhiều giải pháp với vấn đề này, đặc biệt là quan tâm triển khai tín dụng xanh. NHNN đã ban hành các kế hoạch để triển khai và đạt được các kết quả cụ thể.
Về đánh giá rủi ro đối với môi trường trong hoạt động cấp tín dụng, Thống đốc cho biết, khó khăn hiện nay là chưa có danh mục phân loại xanh. Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục phân loại xanh thì ngành Ngân hàng sẽ quyết liệt chỉ đạo để khi các TCTD cấp tín dụng, cho vay thì đánh giá rủi ro để nâng cao dư nợ tín dụng, giúp việc cấp tín dụng gắn với đánh giá tác động môi trường.
Đối với chiến lược tài chính quốc gia, trả lời câu hỏi của đại biểu Đỗ Chí Nghĩa, Thống đốc cho biết, NHNN đã được Chính phủ giao nhiệm vụ đầu mối để tham mưu xây dựng ban hành Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện. Trong đó, có nhấn mạnh nội dung về các đối tượng yếu thế, doanh nghiệp nhỏ và vừa, các đối tượng khó khăn đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Mục tiêu của Chiến lược này là giúp người dân ở khắp mọi miền tổ quốc có khả năng tiếp cận tài chính với chi phí hợp lý.
Triển khai Chiến lược này, NHNN đã ban hành các văn bản chỉ đạo. Trong thực tế, kết quả triển khai tương đối tích cực. Đối với hoạt động ngân hàng, tất cả các kênh cung ứng dịch vụ của hệ thống ngân hàng đều có thể cung cấp trên các kênh số, kênh điện tử, cho phép các cá nhân vùng sâu, vùng xa có thể tiếp cận, sử dụng để thanh toán hàng hóa, dịch vụ, hoặc tiếp cận các khoản tín dụng từ hệ thống ngân hàng.