Sáng ngày 11/4/2024, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức tọa đàm quyển sách “Lịch sử Trà Vinh giai đoạn 1975 - 2020” (trong ảnh: Các diễn giả chủ trì, trao đổi tại buổi tọa đàm). Ảnh: BTV
Công tác tuyên truyền được tiến hành vừa bí mật, vừa công khai, vừa hợp pháp, vừa bất hợp pháp. Hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú như tuyên truyền miệng, rải truyền đơn, lưu truyền sách, báo cách mạng, treo cờ, băng rôn, khẩu hiệu,... Khi có điều kiện thì tổ chức phát động, tập hợp quần chúng tham gia các cuộc mít-tinh, biểu tình, tuần hành, thị uy đòi xóa nợ, giảm tô, bãi bỏ các loại thuế bất công, đòi quyền lợi dân sinh, dân chủ.
Đến thời kỳ Mặt trận Dân chủ (1936 - 1939), Đảng bộ đã triệt để lợi dụng khả năng hợp pháp để mở rộng công tác tuyên truyền, cổ động, giáo dục, truyền bá chữ quốc ngữ, tổ chức các cuộc hội họp, mít-tinh, phát hành các tài liệu về phong trào Đông Dương Đại hội với khẩu hiệu đấu tranh cho tự do, dân chủ, cải thiện đời sống và hòa bình, chống phản động thuộc địa, chống phát xít và chiến tranh, yêu cầu giảm thuế, giảm giờ làm, lập các hội ái hữu, tương tế; đưa chủ trương, đường lối của Đảng đi vào quần chúng rộng rãi, cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng.
Từ năm 1939 - 1945, tập trung tuyên truyền về chủ trương của Đảng, Tuyên ngôn, Điều lệ và Chương trình của Việt Minh, vận động quần chúng tham gia các tổ chức (Việt Minh, Thanh niên Tiền Phong,...) chuẩn bị đánh phát xít Nhật, giành độc lập cho Tổ quốc... Công tác tuyên truyền đã có tác dụng rất lớn trong việc trang bị nhận thức, tư tưởng cho quần chúng nhân dân đứng lên hành động khi thời cơ đến. Ngày 25/8/1945, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thành công trong toàn tỉnh.
Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954). Công tác tuyên truyền của Đảng bộ tập trung tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng bộ, quân và dân tỉnh nhà nỗ lực xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng; chống giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm; tuyên truyền, giáo dục cán bộ, đảng viên và Nhân dân quán triệt chủ trương, đường lối kháng chiến của Đảng; vận động xây dựng phát triển và bảo vệ tỉnh nhà trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội. Những thành tựu của công tác tuyên huấn trong giai đoạn này đã góp phần đắc lực trong quá trình xây dựng, bảo vệ tỉnh nhà, cùng cả nước làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp (năm 1954).
Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975). Các cấp ủy đã giao nhiệm vụ cho những đảng viên và quần chúng trung kiên trực tiếp làm nhiệm vụ tuyên truyền vận động, tập hợp quần chúng, chuẩn bị kỷ về tư tưởng, ý chí quyết tâm để tiến hành Đồng khởi năm 1960 giành thắng lợi. Sau Đồng khởi 1960, Ban Tuyên huấn Trà Vinh (gọi là Tuyên - Văn - Giáo - Huấn) được củng cố, tăng cường và phát triển. Các Tiểu Ban chuyên trách được hình thành(1). Các hoạt động tuyên huấn thời kỳ này khá sôi nổi, nội dung và hình thức đa dạng, phong phú, được triển khai rộng khắp, sát hợp với đặc điểm từng địa bàn, từng đối tượng, thu hút được đông đảo quần chúng hưởng ứng, góp phần to lớn vào việc bảo vệ và mở rộng vùng giải phóng, động viên các phong trào đấu tranh cách mạng; phổ biến những kinh nghiệm hay trong chiến đấu, lao động sản xuất, biểu dương những điển hình, cổ vũ tinh thần tiến công địch, góp phần đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”; chiến lược "Chiến tranh cục bộ", chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh" của đế quốc Mỹ.
Sau khi Hiệp định Paris được ký kết (27/01/1973), công tác tuyên huấn tập trung tuyên truyền giáo dục, phát động trong toàn Đảng bộ và quân, dân tỉnh nhà xây dựng, bảo vệ và phát triển khu căn cứ, vùng giải phóng, phát triển các lực lượng cách mạng, đẩy mạnh đấu tranh chính trị, binh vận và quân sự, tạo được thế và lực mới, giành nhiều thắng lợi trong các chiến dịch tiến công địch, giải phóng tỉnh nhà vào ngày 30/4/1975, góp phần cùng quân và dân cả nước làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975 lịch sử, đánh thắng hoàn toàn cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Sau ngày tỉnh nhà được giải phóng, hệ thống tuyên giáo trong tỉnh đã tập trung tham mưu cho cấp ủy liên tục mở các đợt sinh hoạt chính trị nhằm động viên cán bộ, đảng viên và Nhân dân nỗ lực khắc phục hậu quả chiến tranh, ổn định và phát triển sản xuất, xây dựng cuộc sống mới, chế độ mới. Từ tháng 02/1976 đến tháng 4/1992, tỉnh Trà Vinh sáp nhập với tỉnh Vĩnh Long thành tỉnh Cửu Long.
Đầu năm 1976, Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Cửu Long được thành lập, trên cơ sở hợp nhất Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Trà Vinh và Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Vĩnh Long. Nhiệm vụ của ngành thời điểm này là tuyên truyền về thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, tuyên truyền về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; giáo dục, động viên Nhân dân khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục sản xuất, ổn định đời sống, tham gia xây dựng tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể. Thường xuyên tổ chức các đợt sinh hoạt chính trị, gắn với phát động thi đua lập thành tích chào mừng các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị quan trọng của cả nước, của tỉnh. Đồng thời, bồi dưỡng, đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ các trong ngành trong khối tư tưởng - văn hóa, khoa giáo,...
Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng (năm 1986), ngành tuyên giáo tập trung tham mưu, giúp các cấp ủy chỉ đạo, triển khai học tập và thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, lần thứ VII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Cửu Long lần thứ IV, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp, góp phần làm cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong tỉnh nắm vững đường lối đổi mới của Đảng,... đã góp phần giữ vững ổn định chính trị, tư tưởng trong Đảng bộ và Nhân dân, từng bước tạo chuyển biến tích cực trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, làm tròn nghĩa vụ quốc tế giúp tỉnh bạn Kompôngspư (Campuchia); củng cố hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.
Sau khi tỉnh Trà Vinh được tái lập (ngày 05/5/1992), toàn Đảng bộ đã thể hiện quyết tâm chính trị cao, xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt và yêu cầu đặt ra là phải nhanh chóng xây dựng bộ máy lãnh đạo, quản lý, điều hành vững mạnh từ tỉnh đến cơ sở; nâng cao năng lực ban hành và tổ chức thực hiện các chỉ thị, nghị quyết, chương trình, kế hoạch sát đúng nhằm thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển nhanh và bền vững.
Từ năm 1992 - 2020, công tác tuyên giáo đã kịp thời định hướng thông tin, tuyên truyền bảo đảm phản ánh đầy đủ, toàn diện sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền, tình hình phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, công tác đảm bảo bảo quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị; chủ động nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội, những vấn đề nổi cộm, bức xúc để tham mưu cho cấp ủy, chính quyền xử lý; tập trung đấu tranh phản bác những luận điệu xuyên tạc, thông tin sai trái của các thế lực thù địch, các phần tử cơ hội chính trị.
Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã tham mưu giúp Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo triển khai các lĩnh vực công tác tuyên giáo ngày càng chủ động, nhạy bén, sáng tạo, sát với yêu cầu của thực tiễn. Chủ động tham mưu tổ chức triển khai, học tập, quán triệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Trung ương, của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành; nghiên cứu, tham mưu có chất lượng nhiều vấn đề quan trọng trên lĩnh vực tuyên giáo. Đồng thời, phục vụ tích cực cho việc xây dựng, ban hành, sơ kết, tổng kết các nghị quyết, chỉ thị, quyết định, kết luận của Trung ương, của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy,....
Chú trọng đổi mới nội dung và phương thức tham mưu về công tác lý luận chính trị; tập trung chỉ đạo, hướng dẫn Trường Chính trị, các Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện và các đảng ủy trực thuộc Tỉnh ủy tăng cường giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn cho đội ngũ giảng viên chuyên trách và kiêm chức; tổ chức các hội thi giảng viên lý luận chính trị giỏi, tổ chức các lớp nghiệp vụ sư phạm, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy lý luận chính trị…
Việc tham mưu thực hiện Chỉ thị 06; Chỉ thị 03 gắn với Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI); Chỉ thị 05 gắn với Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã góp phần từng bước nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, chất lượng đảng viên trong Đảng bộ được nâng lên. Ý thức trách nhiệm, tự giác tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, tinh thần, thái độ phục vụ Nhân dân của cán bộ, đảng viên có chuyển biến tích cực; đoàn kết nội bộ được tăng cường.
Thực hiện nhiệm vụ biên soạn, tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tham mưu cho Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo, tổ chức biên soạn các công trình lịch sử(2), chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, đơn vị đẩy mạnh sưu tầm, biên soạn, phát hành và tuyên truyền, giáo dục lịch sử đảng bộ huyện, thị xã, thành phố, đảng bộ xã, phường, thị trấn, lịch sử truyền thống ngành.
Công tác thông tin tuyên truyền, định hướng dư luận xã hội có nhiều đổi mới, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra của thực tiễn. Kịp thời thông tin, tuyên truyền, quán triệt, triển khai các nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các văn bản chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh; hình thức được đổi mới theo hướng chủ động, sáng tạo, hiệu quả; cổ vũ, động viên cán bộ, đảng viên và Nhân dân tích cực thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Chất lượng, hiệu quả công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chống âm mưu “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa có chuyển biến tích cực, rõ nét hơn so với trước; nhất là việc đấu tranh phản bác các thông tin xấu độc, phản bác quan điểm sai trái thù địch, xuyên tạc trên Internet, mạng xã hội; định kỳ tổ chức giao ban báo chí, cung cấp thông tin chính thống, định hướng thông tin trước những vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm mà cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong tỉnh quan tâm.
Việc chỉ đạo, định hướng các hoạt động văn hóa - văn nghệ bám sát nhiệm vụ chính trị; nội dung, hình thức phong phú, đa dạng, thiết thực, đáp ứng nhu cầu thụ hưởng văn hóa tinh thần của cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong tỉnh, góp phần thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh.
Tập trung chỉ đạo, định hướng chính trị trong triển khai các nội dung, nhiệm vụ công tác khoa giáo như: phát triển sự nghiệp giáo dục - đào tạo; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho tỉnh; phát triển, ứng dụng các tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất và đời sống; ứng phó biến đổi khí hậu, nước biển dâng, bảo vệ môi trường; phòng, chống thiên tai, dịch bệnh; phát triển sư nghiệp y tế; dân số - kế hoạch hóa gia đình; chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em, bình đẳng giới.
Dưới sự lãnh đạo chỉ đạo của các cấp ủy đảng, đội ngũ làm công tác tuyên giáo của tỉnh đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành cả về số lượng và chất lượng. Đại bộ phận đội ngũ cán bộ đều được đào tạo có hệ thống về chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học và trưởng thành trong thực tiễn cách mạng, là lực lượng xung kích và đáng tin cậy của Đảng và Nhân dân trên mặt trận tư tưởng - văn hóa. Các phương tiện và điều kiện hoạt động có bước đổi mới.
Nhìn lại chặng đường 90 năm gian khổ, hy sinh đấu tranh và trưởng thành, chúng ta có thể tự hào về đội ngũ những người làm công tác tuyên giáo, những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng - văn hóa ở Trà Vinh. Trong quá trình đó, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh đã hun đúc nên những truyền thống quý báu:
Một là, tuyệt đối trung thành với Đảng và Nhân dân; bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định. Trong quá trình công tác, đặc biệt là trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, đội ngũ cán bộ tuyên huấn (tuyên giáo) phải trải qua những gian khổ, thử thách, thậm chí bị bắt, tra tấn, tù đày, bị thương tật hoặc hy sinh; trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, người cán bộ tuyên giáo cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là những tác động từ mặt trái của cơ chế thị trường, sự chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng - văn hóa,... nhưng đội ngũ những người làm công tác tuyên giáo của Trà Vinh đã thể hiện lòng trung thành tuyệt đối đối với Đảng, với chế độ và Nhân dân; có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nhất quán, tin tưởng vào chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Hai là, đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, nhiệt huyết, khắc phụ khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Quán triệt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”. Với đặc điểm của ngành, trong thời kỳ kháng chiến, Ban Tuyên huấn tỉnh có rất nhiều đơn vị trực thuộc(3); trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Ban Tuyên giáo có chức năng tham mưu, giúp việc cho cấp ủy trên rất nhiều lĩnh vực(4). Vì vậy, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy rất chú trọng xây dựng khối đoàn kết, trước hết là đoàn kết trong nội bộ cơ quan, tiếp đến là đoàn kết với các cơ quan, ban, ngành trong khối phụ trách; đoàn kết với các địa phương, cơ quan, đơn vị trong phối hợp hoạt động, đặc biệt là đoàn kết với Nhân dân. Chính xây dựng được khối đoàn kết mà trong kháng chiến Tuyên giáo tỉnh được Nhân dân đùm bọc, che chở và giúp đỡ; tạo được sự đồng thuận, thống nhất, phát huy được dân chủ và sức mạnh tổng hợp, để triển khai và tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.
Cùng với sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ của Nhân dân, Ban Tuyên giáo luôn được sự đồng tình, giúp đỡ và phối hợp hoạt động của các cơ quan tham mưu giúp việc Tỉnh ủy, của Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh; của các sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; của cấp ủy, chính quyền các địa phương, đã tạo điều kiện cho Ban Tuyên giáo hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Cùng với việc xây dựng khối đoàn kết; phát huy dân chủ, Ban Tuyên giáo luôn chú trọng đề cao tính kỷ luật, kỷ cương, nghiêm túc và tận tuỵ, trách nhiệm trong công tác; không xuề xòa, qua loa đại khái. Đồng thời, luôn phát huy tinh thần vượt khó, ý chí tự lực, tự cường, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ của mối cán bộ, đảng viên trong bất cứ tình huống nào.
Ba là, có đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, lành mạnh. Là cầu nối giữa Đảng với Nhân dân, là người đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến Nhân dân. Đội ngũ cán bộ tuyên giáo Trà Vinh đã thể hiện tấm gương sáng về bản lĩnh chính trị, tư tưởng, có phẩm chất đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, lành mạnh; nói đi đôi với làm. Qua đó, đã góp phần nâng cao tính đảng, tính chiến đấu và tính thuyết phục của công tác tuyên giáo, tạo niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.
Bốn là, luôn hướng về cơ sở, bám sát thực tiễn và gắn bó mật thiết với Nhân dân. Đội ngũ cán bộ Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh luôn hướng về cơ sở, sâu sát cơ sở, gắn bó mật thiết với Nhân dân. Từ đó, kịp thời nắm bắt tình hình, diễn biến tư tưởng, những “điểm nóng”, tình huống tư tưởng nảy sinh, qua đó đã dự báo, tham mưu được các giải pháp xử lý đúng đắn; cổ vũ nhân tố mới, những kinh nghiệm hay để tổng kết, đánh giá và phổ biến, nhân rộng.
Năm là, thường xuyên học tập nâng cao trình độ trí tuệ, năng lực nghiệp vụ, bổ sung những kiến thức mới, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Để làm tốt nhiệm vụ được giao, đội ngũ cán bộ tuyên giáo của tỉnh trong kháng chiến hay trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc luôn nêu cao tinh thần học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ cả về lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp và năng lực thực tiễn. Trong 02 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, đa phần cán bộ tuyên giáo là con em nông dân, trình độ học vấn hạn chế; nhưng bằng ý chí và nhiệt tình cách mạng, các đồng chí đã ra sức học tập, chủ yếu là tự học, học qua đồng chí, đồng đội, học từ thực tiễn, học từ Nhân dân mà đã trưởng thành, thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.
Ngay sau khi tái lập tỉnh, đội ngũ cán bộ Ban Tuyên giáo Trà Vinh vừa ít về số lượng, vừa hạn chế về trình độ, chỉ có 40% có bằng đại học chuyên môn; 30% có bằng trung cấp, cao cấp lý luận chính trị. Được sự quan tâm của lãnh đạo tạo điều kiện tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng, cùng với sự nỗ lực của bản thân tự học, tự rèn, đến cuối năm 2020, 100% cán bộ, công chức bằng đại học chuyên môn (trong đó có 37,5 % trên đại học); 87,5% có bằng trung cấp và cao cấp lý luận chính trị.
TRẦN BÌNH TRỌNG
(1) Gồm: Văn phòng Ban; Tiểu ban Tuyên truyền; Tiểu ban Huấn học; Tiểu ban Giáo dục; Tiểu ban Văn nghệ; Tiểu ban Thông tấn báo chí; Nhà in Anh Dũng. Đến giữa năm 1961, thành lập Đoàn văn công Ánh Hồng; giữa năm 1963 thành lập Đoàn Văn công Ánh Bình Minh; Đội chiếu bóng (phim).
(2) Như: “Lịch sử tỉnh Trà Vinh” (giai đoạn 1732 - 1945; 1945 - 1954; 1954 - 1975); “Tỉnh ủy Trà Vinh hạt nhân lãnh đạo phong trào cách mạng - 70 năm thắng lợi vẻ vang (1930 - 2000)”; “Phong trào yêu nước của đồng bào Khmer tỉnh Trà Vinh (1930 - 2015)”; “Nhân vật chí tỉnh Trà Vinh” (tập 1 và 2), “Tập thể và cá nhân anh hùng tỉnh Trà Vinh”,...
(3) Gồm: Văn phòng Ban; Tiểu Ban Tuyên truyền; Tiểu Ban Huấn học; Tiểu Ban Giáo dục; Tiểu Ban Văn nghệ; Tiểu Ban Thông tấn báo chí; Nhà in Anh dũng; đoàn Văn công Ánh Hồng, Đoàn Văn công Ánh Bình Minh; đội chiếu bóng.
(4) Gồm: Lĩnh vực chính trị tư tưởng, tuyên truyền, lý luận chính trị, báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ, khoa giáo, biên soạn lịch sử đảng bộ địa phương.