Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, tình hình thế giới đang trải qua giai đoạn rất khó khăn, xung đột tại một số khu vực diễn biến khó lường, kinh tế tại nhiều nước rơi vào suy thoái hậu Covid-19… ảnh hưởng đến nhiều mặt đời sống, trong đó có lĩnh vực hàng hải, đặc biệt là vấn đề nguồn hàng, thị trường và vận tải biển.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chỉ đạo tại Hội nghị
“Cùng với việc phải đối mặt với nhiều khó khăn, ngành Hàng hải còn phải tìm cách đáp ứng xu hướng của thế giới trong việc giảm phát thải. Đây là tiêu chuẩn chung của thế giới. Việt Nam buộc phải thay đổi để thích ứng. Nếu không có nghiên cứu, không có giải pháp, chúng ta có thể bị loại khỏi cuộc chơi, doanh nghiệp sẽ rơi vào khó khăn, thậm chí có thể dẫn tới phá sản", Bộ trưởng nói và đánh giá, trong bối cảnh đó, khối lượng hàng hoá thông qua cảng biển năm 2023 vẫn tăng 5%, hành khách tăng 17%, lượt phương tiện thuỷ thông qua tăng 2%, an ninh an toàn hàng hải cơ bản đảm bảo, đội tàu biển Việt Nam vẫn nằm trong Danh sách trắng của Tokyo MOU... là những kết quả nổi bật cho thấy những cố gắng, nỗ lực và quyết tâm của ngành hàng hải bằng việc triển khai các nhiệm vụ sáng tạo, đổi mới.
Ghi nhận, biểu dương những cố gắng của Cục Hàng hải VN đã đạt được trong năm 2023, Bộ trưởng nhấn mạnh: “Năm 2024, có nhiều dự báo thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội, song cũng có những yếu tố bất lợi mà ta phải nhận diện sớm để có phương án vượt qua. Lãnh đạo Cục Hàng hải VN nên ghi nhận các ý kiến đóng góp tại hội nghị để giải quyết kịp thời những vấn đề thực tế đặt ra".
Năm 2024, có nhiều dự báo thuận lợi cho sự phát triển KTXH, song cũng có những yếu tố bất lợi mà ta phải nhận diện sớm để có phương án vượt qua
Về những nhiệm vụ trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng yêu cầu Cục Hàng hải VN tập trung hoàn thiện thể chế, rà soát văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hàng hải, đặc biệt là đánh giá, tổng kết Bộ luật Hàng hải 2015 và các văn bản đi kèm, trên cơ sở diễn biến của tình hình thực tế, thống kê những quy định bất cập để có những đề xuất chỉnh sửa, bổ sung trình Chính phủ, Quốc hội xem xét.
Lần đầu tiên Việt Nam có quy hoạch tổng thể lấy cảng biển làm trung tâm
Đối với công tác xây dựng và triển khai các quy hoạch cảng biển, ngoài việc yêu cầu sớm hoàn thiện các đề án quy hoạch trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Bộ trưởng cho biết, lần đầu tiên Việt Nam có quy hoạch tổng thể lấy cảng biển làm trung tâm. Do đó, các quy hoạch chuyên ngành về hàng hải đều phải có tầm nhìn dài hạn, linh hoạt, đảm bảo đồng bộ và chuyên nghiệp; cần lấy định hướng từ cảng biển và xác định cảng biển là trung tâm kết nối các phương thức khác, đặc biệt với đường sắt và đường thuỷ nội địa. Đồng thời Cục Hàng hải VN cũng cần phối hợp với các địa phương để triển khai hiệu quả, đồng bộ các quy hoạch chuyên ngành.
"Quy hoạch cảng biển cần tầm nhìn dài hạn, đồng bộ, chuyên nghiệp nhưng quá trình đầu tư cũng cần linh hoạt, thậm chí điều chỉnh khi thực tế thay đổi. Với những cảng hiện có cần tính toán liên kết các doanh nghiệp cảng biển để tăng tính cạnh tranh. Còn với cảng biển đầu tư xây dựng mới, chỉ nên có một pháp nhân có tiềm lực, nếu không thì liên doanh liên kết, kể cả với doanh nghiệp hàng đầu thế giới", Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng cũng cho rằng, trong cảng biển cần có bến thuỷ nội địa, vì đây là lợi thế của Việt Nam với hệ thống đường bờ biển dài, hệ thống sông ngòi đa dạng. Nếu kết nối tốt là điều kiện để giảm chi phí logistics.
Liên quan tới hoạt động vận tải biển, dịch vụ hàng hóa, logistics, Bộ trưởng yêu cầu Cục Hàng hải VN bám sát định hướng chỉ đạo của Chính phủ và Bộ GTVT, xây dựng các giải pháp đúng, trúng và đột phá để nâng cao thị phần vận tải hàng hóa bằng đường thủy và tàu biển ven bờ, giảm chi phí logistics.
"Ở Nhật Bản cũng có nhiều điều kiện tự nhiên tương đồng Việt Nam và vận tải đường biển, ven bờ của họ đảm nhận đến 55% khối lượng vận chuyển. Ở Việt Nam, khi kết nối tốt vận tải biển, đường thuỷ với các phương thức khác, chúng ta có cơ hội giảm chi phí logistics thậm chí còn thấp hơn trung bình của thế giới", Bộ trưởng chia sẻ và cho rằng, muốn làm được điều đó phải có đề án, kế hoạch nâng thị phần vận tải hàng hoá bằng đường biển, ven bờ, nhất là trên trục Bắc – Nam.
Bộ trưởng cũng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ nạo vét luồng hàng hải và luồng thủy nội địa tại một số khu vực, nâng tĩnh không cầu. Cục Hàng hải VN và Cục Đường thủy nội địa VN phải phối hợp chặt chẽ với nhau cùng xây dựng quy hoạch, kế hoạch để thuận tiện cho việc vận tải hàng hóa, từ đó giảm chi phí logistics.
Về vận tải biển, theo Bộ trưởng, chúng ta phải có giải pháp xây dựng đội tàu lớn mạnh, đa dạng, đủ sức cạnh tranh và đặc biệt quan tâm đến vận tải xanh (tiến tới mục tiêu giảm phát thải về 0 vào năm 2050).
Một vấn đề khác Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng đặc biệt quan tâm đó là tăng cường hợp tác quốc tế. Trong năm 2024, Cục Hàng hải VN cần phát huy những quan hệ hợp tác đã có, tăng cường các quan hệ hợp tác song phương và đa phương. Cục Hàng hải VN rà soát, trình cấp có thảm quyền phê chuẩn ký kết các hiệp định song phương, đa phương với các quốc gia và vùng lãnh thổ như: Thúc đẩy đàm phán ký kết hiệp định ven biển giữa Việt Nam - Campuchia và Thái Lan; “Bên cạnh đó, chúng ta cần đề cao việc học hỏi kinh nghiệm, học hỏi những tiến bộ khoa học công nghệ của các nước phát triển, để phát triển cảng xanh, cảng thông minh, xây dựng kế hoạch nguồn lực chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng trong đầu tư khai thác hạ tầng, trang thiết bị hàng hải, đáp ứng những cam kết của VN với thế giới”, Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng cũng yêu cầu, sang năm 2024, Cục Hàng hải VN tiếp tục quan tâm đến vấn đề đảm bảo giao thông hàng hải thông suốt, an toàn, chủ động xây dựng kế hoạch ứng phó với mọi tình huống xấu có thể xảy ra.
Đặc biệt, Bộ trưởng lưu ý cần quyết liệt hơn trong công tác thanh kiểm tra tham nhũng và chống tham nhũng, xử lý nghiêm các tình trạng vi phạm pháp luật, chủ động ngăn ngừa các sai phạm, vi phạm từ nội bộ.
Cục trưởng Lê Đỗ Mười cho biết, Cục Hàng hải VN sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp đồng bộ, hiệu quả, phát huy những kết quả đạt được, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong năm 2024
Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng, Cục trưởng Cục Hàng hải VN Lê Đỗ Mười cho biết năm qua, được sự chỉ đạo sát sao và sự ủng hộ của lãnh đạo Bộ GTVT, ngành Hàng hải đã đạt được nhiều kết quả tích cực. “Cục Hàng hải VN sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp đồng bộ, hiệu quả để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong năm 2024”, Cục trưởng Lê Đỗ Mười khẳng định.
Vượt qua khó khăn, nỗ lực hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao
|
 |
Phó cục trưởng Cục Hàng hải VN Hoàng Hồng Giang báo cáo tóm tắt tình hình hoạt động của Cục Hàng hải VN năm 2023
|
Đồng thời, trong điều chỉnh quy hoạch tổng thể và trong lập quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, cảng biển, Quy hoạch vùng đất, vùng nước cảng biển, sẽ tiếp tục có các đề xuất để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội của các địa phương trong tương lai. Trong năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ thống cảng cạn thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Về lĩnh vực cảng biển, ước tổng khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển năm 2023 là 756,8 triệu tấn, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2022. Hàng container ước đạt 24,7 triệu TEUs, bằng với cùng kỳ năm trước.
Lượt tàu biển thông qua cảng biển đạt 99,15 nghìn lượt, giảm 1% so với cùng kỳ năm trước. Lượt phương tiện thủy thông qua nội địa đạt 351,8 nghìn lượt, tăng 2%. Hành khách qua cảng biển đạt 7,04 triệu hành khách, tăng 17% so với năm 2022.
Thời gian qua, lĩnh vực hàng hải đã đạt được một số thành tựu đáng ghi nhận trong quản lý và khai thác cảng cửa ngõ quốc gia. Cụ thể, năm 2022, Ngân hàng Thế giới World Bank công bố Chỉ số hiệu quả hoạt động container (CPPI), trong đó Cảng container quốc tế Cái Mép đứng thứ 12/348 cảng container trên thế giới.
Tính đến tháng 12/2023, Việt Nam có 1.449 tàu biển đăng ký trong Sổ đăng ký tàu biển quốc gia, với tổng trọng tải trên 13,7 triệu tấn, tổng dung tích trên 7,2 triệu GT (trong đó có 977 tàu vận tải với tổng trọng tải trên 11,1 triệu tấn, tổng dung tích trên 6,6 triệu GT).
Thống kê của tổ chức Liên hợp quốc về phát triển thương mại, năm 2023, đội tàu mang cờ quốc tịch Việt Nam đứng thứ 3 trong ASEAN và thứ 22 trên thế giới.
Hiện đội tàu biển Việt Nam giảm về số lượng so với năm 2022 nhưng tăng về tổng dung tích và tổng trọng tải. Với chủ yếu là tàu chở hàng rời và hàng tổng hợp, 679 tàu chiếm 69,57%, tuổi trung bình 16,7; 175 tàu chở dầu, hóa chất, tuổi trung bình 18,7; 20 tàu chở khí hóa lỏng, tuổi trung bình 23,2; 43 tàu chở container, tuổi trung bình 18,5; 59 tàu chở khách, tuổi trung bình 8,9. Tuổi trung bình của đội tàu vận tải là 16,6. "Trong năm 2023, do suy thoái kinh tế, giá nhiên liệu và lạm phát tăng cao, nhu cầu vận tải biển giảm mạnh ở nhiều thị trường tiêu thụ lớn, một phần do sức mua giảm sút vì lạm phát và kinh tế phục hồi chậm, giá cước vận tải đang giảm mạnh", Phó cục trưởng Cục Hàng hải VN chia sẻ.
Cũng trong năm 2023, toàn quốc xảy ra 6 vụ tai nạn hàng hải; so với cùng kỳ năm 2022, số vụ tai nạn hàng hải giảm 1 vụ (6/7); số người chết và mất tích giảm 11 người (02/13); không có người bị thương, không có sự cố về an ninh hàng hải.
Các Cảng vụ Hàng hải đã thực hiện kiểm tra được 1.143 lượt phương tiện thủy nội địa mang cấp VR-SB, phát hiện 1.142 lượt tàu có khiếm khuyết với tổng số 4.182 khiếm khuyết; kiểm tra 923 lượt tàu biển Việt Nam hoạt động tuyến nội địa, phát hiện 833 lượt tàu có khiếm khuyết với tổng số 3.203 khiếm khuyết; kiểm tra 317 lượt tàu biển Việt Nam hoạt động tuyến quốc tế, phát hiện 296 lượt tàu có khiếm khuyết với tổng số 2.406 khiếm khuyết. Kiểm tra 2.847 lượt tàu biển nước ngoài, trong đó 2.504 lượt tàu biển kiểm tra lần đầu, phát hiện 942 lượt tàu có khiếm khuyết với tổng số 2.324 khiếm khuyết và lưu giữ 5 lượt tàu.
Tại các cảng biển khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (Tokyo MOU) đã có 1.064 lượt tàu biển Việt Nam bị kiểm tra (trong đó bao gồm 858 lượt tàu biển kiểm tra lần đầu, 206 lượt tàu biển kiểm tra theo dạng follow-up), phát hiện 2.734 khiếm khuyết liên quan đến 756 lượt tàu, đã có 39 lượt tàu bị lưu giữ (tỷ lệ lưu giữ 4.54%) tại cảng của các thành viên thuộc Tokyo MOU. Hiện tại, đội tàu biển Việt Nam vẫn nằm trong Danh sách Trắng của Tokyo MOU. Tuy nhiên, Phó cục trưởng Hoàng Hồng Giang cho biết, trong năm 2023, các doanh nghiệp trong lĩnh vực hàng hải còn gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng chung của dịch bệnh và xung đột quốc tế.
Công tác nạo vét duy tu luồng hàng hải cũng còn vướng mắc. Cục Hàng hải đã chủ động phối hợp với các địa phương để tìm vị trí đổ chất nạo vét nhưng việc các tỉnh, thành phố chưa quy hoạch vị trí đổ chất nạo vét dẫn đến hàng năm phải mất nhiều thời gian để hoàn thiện các thủ tục.
Các tàu tìm kiếm cứu nạn hàng hải cũng còn thiếu. Các tàu đã cũ (18 năm tuổi), kinh phí cho việc bảo dưỡng, sửa chữa tàu còn hạn chế, chưa có tàu tìm kiếm cứu nạn hoạt động xa bờ (hiện đang đóng mới một tàu 63m).
Ngoài ra, hạ tầng công nghệ thông tin, hệ thống công nghệ thông tin hỗ trợ trong công tác quản lý của một số cơ quan cũng chưa đồng bộ. Việc kết nối các phương thức vận tải đến cảng biển chưa đồng bộ, dẫn đến chi phí logistics tăng cao.
Năm 2024, Cục Hàng hải VN dự kiến xây dựng một số nhiệm vụ chính như: Tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan, tiếp thu, giải trình, hoàn thiện, trình bộ GTVT các văn bản QPPL theo chương trình công tác; Triển khai xây dựng 3 đề án quy hoạch gồm: Điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Đề án Quy hoạch chi tiết các Nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, định hướng đến năm 2050; Đề án lập Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển thời kỳ 2021-2030, định hướng đến năm 2050…
Bên cạnh đó, xây dựng Đề án quản lý du thuyền; rà soát xây dựng, hoàn thiện các quy định quản lý tàu lặn; tiếp tục triển khai Kế hoạch triển khai thực hiện đề án phát triển đội tàu vận tải biển của Việt Nam; Tiếp tục triển khai thực hiện 5 Dự án đầu tư xây dựng theo kế hoạch; tiếp tục quản lý, giám sát thực hiện các Hợp đồng cho thuê các bến cảng. Đôn đốc, kiểm tra tiến độ thực hiện các dự án nạo vét duy tu; kiểm tra, rà soát việc thực hiện bảo trì công trình hàng hải theo quy định; Xây dựng, báo cáo Bộ GTVT Đề án tăng cường sự hiện diện và nâng cao hoạt động của Việt Nam tại IMO...
Các đại biểu đến từ Sở GTVT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Hiệp hội Chủ tàu Việt Nam, Hiệp hội Cảng biển Việt Nam, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam… đã có tham luận tại Hội nghị về các vấn đề: Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, công tác phối hợp giữa Cục Hàng hải Việt Nam và Sở giao thông vận tải tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong lĩnh vực hàng hải; Một số giải pháp thúc đẩy phát triển ngành hàng hải Việt Nam; Thúc đẩy phát triển phát triển các khu cảng nước sâu; Công tác đào tạo nguồn nhân lực hàng hải tại Trường Đại học Hàng hải Việt Nam; Báo cáo hoạt động kinh doanh của VIMC và xu hướng chuyển đổi nhiên liệu trong vận tải biển…
H.N