Đẩy mạnh truyền thông bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch bền vững

Truyền thông bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch bền vững không chỉ nhằm gìn giữ các giá trị di sản quý báu của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, mà còn góp phần tạo nền tảng cho phát triển du lịch bền vững tại khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Thực tiễn cho thấy, nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số đang đứng trước nguy cơ mai một do tác động của quá trình đô thị hóa, biến đổi lối sống và sự thiếu hụt lực lượng kế cận. Trong bối cảnh đó, việc tăng cường truyền thông về bảo tồn văn hóa không chỉ dừng ở việc ghi nhận, phản ánh, mà còn cần hướng tới khôi phục, phục dựng và phát triển các hình thức sinh hoạt văn hóa truyền thống phù hợp với đời sống đương đại.

Một trong những nội dung quan trọng của công tác tuyên truyền là bảo tồn lễ hội truyền thống tại các địa phương, gắn với khai thác giá trị văn hóa để xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch. Nhiều lễ hội mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ có ý nghĩa tâm linh, lịch sử mà còn là không gian văn hóa đặc sắc, tạo sức hút đối với du khách trong và ngoài nước khi được tổ chức bài bản, tôn trọng yếu tố nguyên gốc.

Song song với đó, công tác truyền thông cũng cần làm rõ vai trò của đội ngũ nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú là người dân tộc thiểu số trong việc lưu truyền và phổ biến các giá trị văn hóa truyền thống. Các chính sách hỗ trợ, tôn vinh nghệ nhân; hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, truyền dạy cho thế hệ trẻ được xem là giải pháp then chốt nhằm bảo đảm tính kế thừa, liên tục của di sản văn hóa phi vật thể.

Bên cạnh việc bảo tồn, nhiều địa phương đã và đang triển khai các mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển cộng đồng, như mô hình trải nghiệm, tìm hiểu văn hóa đặc thù các dân tộc thiểu số; mô hình bảo vệ văn hóa phi vật thể; mô hình xây dựng đời sống văn hóa cơ sở; hay mô hình di sản kết nối với các hành trình du lịch. Những mô hình này không chỉ góp phần gìn giữ bản sắc, mà còn tạo sinh kế, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho chính đồng bào địa phương.

Nổi bật giá trị văn hóa truyền thống

Công tác tuyên truyền, quảng bá cũng tập trung làm nổi bật giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu, những nét độc đáo, khác biệt trong phong tục tập quán, ẩm thực, trang phục, kiến trúc của các dân tộc miền núi. Đây chính là “tài nguyên mềm” quan trọng, tạo nên sức hấp dẫn riêng cho du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch quốc gia.

Ngoài ra, việc giới thiệu tiềm năng du lịch của các vùng dân tộc miền núi như cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, làng nghề truyền thống, lễ hội và các sự kiện văn hóa – du lịch đang ngày càng được chú trọng. Thông qua các chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch kết hợp nghiên cứu, khảo sát tiềm năng, nhiều địa phương đã từng bước lựa chọn và xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng, phù hợp với điều kiện tự nhiên và bản sắc văn hóa từng vùng.

Cùng với đó, những mô hình phát triển du lịch cộng đồng tại khu vực dân tộc miền núi đã cho thấy hiệu quả tích cực, mang lại sự thay đổi rõ nét cho đời sống của người dân địa phương. Việc truyền thông về vai trò của chính quyền cơ sở, các tổ chức, cá nhân trong quá trình phát triển du lịch góp phần lan tỏa các kinh nghiệm tốt, cách làm hiệu quả, tạo động lực để nhân rộng mô hình.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, công nghệ thông tin và mạng xã hội cũng đang tác động mạnh mẽ tới công tác quảng bá du lịch và văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Việc tận dụng các nền tảng số giúp lan tỏa hình ảnh điểm đến, trải nghiệm du lịch, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra những thách thức cần được nhận diện, tháo gỡ để bảo đảm phát triển hài hòa, bền vững, tương xứng với tiềm năng sẵn có.