Lửa thiêng núi Cột Cờ
Trong căn nhà nhỏ ấm áp trên đường Trần Nhội (phường Kiến An, Hải Phòng), bà Trần Thị Kim Trang, con gái của Anh hùng liệt sĩ Trần Thành Ngọ cầm trên tay bức di ảnh, kể lại câu chuyện của người cha đã đi vào lịch sử bằng lời thề bất tử: “Nếu Trần Thành Ngọ còn thì Kiến An còn, nếu Kiến An mất thì Trần Thành Ngọ sẽ mất theo…”.
Người chỉ huy huyền thoại
Sinh năm 1917 trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước tại Kiến An, từ nhỏ, Trần Thành Ngọ chịu khó học tập, rèn luyện, là người giỏi võ, thông minh, có đầu óc tổ chức, tính tình cương trực, mạnh mẽ. Những năm học tại Trường Bách nghệ Hải Phòng và làm việc tại mỏ than Uông Bí - nơi có truyền thống đấu tranh chống áp bức, bóc lột - đã hun đúc ý chí và bản lĩnh cho người thanh niên yêu nước ấy. Bị đuổi việc do phản đối chủ đánh thợ mỏ, Trần Thành Ngọ cùng nhiều thanh niên trang lứa bị thực dân Pháp bắt đi làm lính khố đỏ canh gác sân bay Xuân Mai (Hà Nội) với biệt danh "Đội Ngọ". Với tình yêu quê hương, đất nước, ý chí căm thù quân xâm lược, Đội Ngọ bí mật cảm hóa một số anh em đi lính từ bỏ hàng ngũ chống lại quân Pháp.
Sau khi Mặt trận Việt Minh được thành lập, năm 1944, được đồng chí Nguyễn Phương Thảo (tức Trung tướng Nguyễn Bình, Tư lệnh Chiến khu Đông Triều) giác ngộ cách mạng, Trần Thành Ngọ trở thành một đảng viên kiên trung, người chiến sĩ công an cách mạng quả cảm, một trong những hạt nhân quan trọng xây dựng lực lượng vũ trang ở Hải Phòng - Kiến An những năm đầu kháng chiến chống Pháp.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Hải Phòng là điểm nóng với nhiều thế lực phản động quốc tế, quân Tưởng, Pháp và tay sai tìm mọi cách chống phá chính quyền non trẻ. Đồng chí Trần Thành Ngọ là cán bộ Việt Minh đầu tiên được giao đến Sở Cảnh binh thu nhận cơ quan và thực thi nhiệm vụ, được Ủy ban Cách mạng lâm thời Hải Phòng giao trọng trách Cảnh sát trưởng thành phố.
Không lâu sau, Đoàn Công an xung phong Hải Phòng - lực lượng vũ trang công khai đầu tiên của Công an thành phố được thành lập, giữ vai trò nòng cốt trong bảo vệ chính quyền cách mạng, truy quét phản động và giữ gìn trật tự xã hội. Dưới sự chỉ huy của đồng chí Trần Thành Ngọ, nhiều trận đánh quyết liệt đã ghi dấu ấn như tiêu diệt nhóm phản động Bảo Hương ở Kiến An; bảo vệ an toàn cuộc bầu cử Quốc hội đầu tiên ngày 6/1/1946; cảm hóa thanh niên qua đội “Cửu Long”, tạo nguồn nhân lực chiến đấu dũng cảm, trung kiên…
Ngày 25/4/1947, quân Pháp phát động trận tấn công quy mô lớn vào Kiến An. Chúng sử dụng bộ binh kết hợp pháo binh yểm trợ từ nhiều hướng, với ý đồ tiêu diệt cơ quan đầu não kháng chiến của ta.
Trước tình thế hiểm nghèo, đồng chí Trần Thành Ngọ chỉ huy lực lượng vũ trang của ta tử thủ tại núi Cột Cờ - điểm cao hiểm yếu khống chế toàn khu vực Kiến An. Trong suốt trận đánh, đồng chí Trần Thành Ngọ trực tiếp chỉ huy, vừa chiến đấu, vừa động viên các chiến sĩ giữ vững trận địa.
Khi sở chỉ huy ở núi Cột Cờ bị địch bao vây, dù đã trúng đạn trọng thương, người chỉ huy quả cảm yêu cầu đồng đội rút lui để bảo toàn lực lượng, còn mình ở lại chặn địch. Trong giây phút sinh tử, đồng chí Trần Thành Ngọ rút quả lựu đạn cuối cùng, dùng răng mở chốt. Tiếng nổ dội vang núi rừng Kiến An, để lại dấu tích của một người anh hùng hy sinh trong tư thế chiến đấu oai hùng…
Ngọn lửa thiêng cháy mãi
Gần 80 năm trôi qua, trên đỉnh núi Cột Cờ (Kiến An), ngọn lửa cách mạng chưa bao giờ tắt trong ký ức người dân địa phương về Anh hùng liệt sĩ Trần Thành Ngọ - người chỉ huy Đoàn Công an xung phong Hải Phòng kiên cường đã ngã xuống giữa trận địa núi Cột Cờ để bảo vệ Hải Phòng - Kiến An trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến. Từ đồi núi Cột Cờ ngày nào nơi người anh hùng ngã xuống, nay trong khuôn viên sân bay Kiến An vẫn còn lưu giữ dấu tích “trận địa của Trần Thành Ngọ”. Dù địa hình đã thay đổi, nhưng mảnh đất ấy vẫn được coi là “địa chỉ đỏ” trong hành trình giáo dục truyền thống cách mạng địa phương.
Cách đó không xa là nơi thờ Anh hùng liệt sĩ Trần Thành Ngọ. Trong khuôn viên yên tĩnh, tấm bia đá “Tổ quốc ghi công” ghi lại chi tiết công trạng người chỉ huy đầu tiên của lực lượng Công an Hải Phòng. Tại đây, mỗi dịp lễ lớn, ngày truyền thống ngành hay hoạt động Đoàn, hàng trăm lượt cán bộ, chiến sĩ, học sinh đến dâng hương, tưởng niệm.
Không chỉ trong không gian tưởng niệm, tên tuổi Trần Thành Ngọ còn sống động trong đời sống thường nhật. Nhiều tuyến đường, trường học trên địa bàn thành phố được mang tên ông. Các trường học, nhà văn hóa, các giờ sinh hoạt truyền thống ở Kiến An đều nhắc đến đồng chí như một biểu tượng về lòng yêu nước. Trần Thành Ngọ trở thành nhân vật lịch sử, người anh hùng của thành phố Cảng - dẫu không có tượng đài nào bằng đồng, bằng đá, nhưng có một tượng đài không thể xóa mờ: đó là ký ức và lòng dân.
Bà Trần Thị Kim Trang xúc động kể: “Lúc cha tôi hy sinh, mẹ tôi mới mang thai tôi ba tháng. Sau đó, mẹ tôi gửi các con nhờ họ hàng nuôi giúp để tránh sự truy sát của địch, nhằm bảo toàn tính mạng cho các con. Tôi được bác ruột đón về nuôi…”.
Hình ảnh người cha chưa một lần gặp mặt luôn đi theo và trở thành niềm tự hào của bà cả một đời. Mỗi lần trở lại nơi xưa, bà lặng lẽ thắp hương, kể chuyện cho con cháu nghe.
Trần Thành Ngọ một đời chiến đấu và hy sinh, không chỉ cho mảnh đất Kiến An, mà cho lý tưởng độc lập của cả dân tộc. Ở nơi người chỉ huy ấy ngã xuống, ngọn lửa thiêng cháy mãi. Không phải bằng khói lửa hay đạn bom mà bằng khí phách, lòng yêu nước và khát vọng tự do, như lời thề năm nào đồng chí Trần Thành Ngọ đã nói và đã giữ trọn bằng chính sinh mệnh của mình.
