Phòng chống bạo lực học đường

Diễn biến khó lường

Chiều 9/8, do mâu thuẫn cá nhân, em P. (lớp 8, Trường THCS Vạn Hương) hẹn em N. (Trường THCS Vạn Sơn) đến khu vực đê Vạn Hương (phường Đồ Sơn, Hải Phòng) để "nói chuyện". Tuy nhiên, em N. dẫn theo một nhóm bạn và hành hung em P.

Gia đình cho biết, nạn nhân bị đánh bằng mũ bảo hiểm, dẫn đến xây xát vùng mặt, đầu, chân và phải nhập viện trong tình trạng choáng. Dù đây là vụ việc xảy ra trong thời gian nghỉ hè nhưng nhà trường đã kịp thời cử giáo viên đến thăm hỏi và phối hợp giải quyết sự việc.

Trước đó, trưa 9/4, sau giờ tan học, tại tuyến đường đồng sau sân vận động xã Liên Mạc (nay là xã Thanh Hà), em Đ.Đ.L (lớp 7B, Trường THCS Liên Mạc) bị một nhóm gồm 11 học sinh cùng trường dùng tay, chân đánh vào nhiều bộ phận cơ thể gây tổn thương tại thời điểm giám định là 3%. 5 học sinh trực tiếp đánh bạn đã bị Công an xã Liên Mạc (cũ) xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức cảnh cáo về hành vi "cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự".

Những vụ việc trên cho thấy vấn nạn bạo lực học đường vẫn "nóng". Không chỉ gây tổn thương thể chất và tinh thần cho nạn nhân, những hành vi này còn làm xói mòn văn hóa học đường khiến phụ huynh và thầy, cô giáo lo lắng.

Chị Nguyễn Thu Trang ở phường Hải An có con học lớp 10 cho biết, trước thềm năm học mới, thông tin về những vụ xô xát giữa học sinh khiến chị lo lắng bởi thực tế, bạo lực học đường không còn đơn thuần là xô đẩy hay cãi vã, mà có thể là những trận đòn hội đồng, quay clip làm nhục bạn bè, thậm chí gây thương tích nghiêm trọng. Chị Trang luôn dặn con phải biết kiềm chế, tránh xung đột, nhưng cũng không thể lúc nào cũng ở bên để bảo vệ con. Chị rất mong nhà trường, gia đình và xã hội có cơ chế phối hợp chặt chẽ hơn, không chỉ xử lý kịp thời khi sự việc xảy ra, mà cần chủ động ngăn chặn từ gốc, giáo dục con trẻ cách cư xử văn minh, nhân ái ngay từ nhỏ.

Theo thống kê của Bộ Công an, bạo lực học đường lứa tuổi 11 - 18 chiếm 90% số vụ việc. Trước đây, bạo lực học đường chỉ xảy ra với các hình thức đơn giản như chửi bởi, xúc phạm làm tổn thương về mặt tinh thần, hay cố tình ghi hình vụ việc đăng tải lên mạng xã hội nhằm mục đích làm nhục nạn nhân và khoe thành tích. Tuy nhiên, gần đây, bạo lực học đường xảy ra ở một số trường học bộc lộ tính chất nguy hiểm và nghiêm trọng hơn như học sinh đánh nhau gây thương tích nghiêm trọng, thậm chí làm chết người; học sinh hành hung thầy, cô giáo; đối tượng đánh nhau là nữ sinh...

Dẫn chứng số liệu thống kê, điều tra của giáo dục tại phiên chất vấn Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa 15 diễn ra tháng 6 vừa qua cũng chỉ ra vấn đề bạo lực học đường còn phức tạp. 70% số học sinh có hành vi bạo lực đối với người khác đều có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, hoặc là bố mẹ ly hôn, hoặc chứng kiến bạo lực gia đình, hoặc bản thân bị bạo lực gia đình.

Nguyên nhân được các cấp, ngành chỉ ra do một phần sự phát triển thể chất tâm lý lứa tuổi của học sinh, sinh viên khi chịu tác động tiêu cực của mặt trái internet qua các games, web bạo lực… Bên cạnh đó, nhiều học sinh, sinh viên chưa được trang bị và rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng nhận biết và phòng ngừa bạo lực học đường.

Nhiều phụ huynh còn lơ là, thiếu trách nhiệm trong quản lý, giáo dục con em… Hậu quả, những nạn nhân của bạo lực học đường thường cảm thấy bị tổn thương, lo âu, thậm chí sợ hãi không dám tiếp xúc với người khác, không tập trung vào học tập, thậm chí không dám đến trường.

Những tác động tiêu cực do bạo lực học đường còn ảnh hưởng tới những em chứng kiến hành vi bạo lực. Các em này cũng cảm thấy sợ hãi và nếu những kẻ gây ra bạo lực không bị nghiêm trị sẽ tạo tiền lệ xấu xem nhẹ pháp luật, dư luận xã hội, thậm chí có khả năng trở thành tội phạm nguy hiểm sau này.

3 "trụ cột"

Theo tiến sĩ Nguyễn Quỳnh Phương, Phó trưởng Khoa Chính trị, tâm lý và giáo dục thể chất (Trường Đại học Hải Phòng), để phòng chống bạo lực học đường, vai trò, trách nhiệm của lãnh đạo nhà trường, các đoàn thể, đội ngũ giáo viên giữ vai trò quan trọng. Mỗi học sinh cần được giáo dục thường xuyên kiến thức về đạo đức, thái độ, biểu hiện của bạo lực học đường, từ đó các em có ý thức, kỹ năng hành động để phòng chống.

Mỗi giáo viên cần nhận biết những biến đổi về mặt tâm lý, lứa tuổi của học sinh dưới tác động của môi trường xã hội theo từng giai đoạn, để có cơ sở đưa ra hướng giáo dục phù hợp với quy luật phát triển của lứa tuổi, giảm thiểu những hành vi bạo lực học đường.

Bên cạnh nhà trường thì vai trò không thể thiếu của gia đình và xã hội. Chỉ khi 3 "trụ cột" này có sự phối hợp chặt chẽ, bạo lực học đường sẽ được ngăn ngừa và hạn chế.

Chánh Văn phòng Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng Phạm Hải Ninh cho biết, Sở Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các cơ sở giáo dục tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng chống bạo lực học đường theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo và UBND thành phố. Nội dung này được lồng ghép trong các hoạt động giáo dục với nhiều hình thức đa dạng, thiết thực.

Các trường đã ban hành Bộ quy tắc ứng xử, thành lập Ban Chỉ đạo phòng chống tội phạm, duy trì hiệu quả câu lạc bộ văn hóa - thể thao, đội tuyên truyền măng non, tạo sân chơi lành mạnh giúp học sinh rèn kỹ năng ứng xử, phòng ngừa hành vi tiêu cực.

Phong trào “Xây dựng tình bạn đẹp - Nói không với bạo lực học đường” được triển khai rộng khắp; 100% số trường THPT tổ chức ký cam kết “Nói không với bạo lực, tệ nạn” ngay từ đầu năm học.

Chuẩn bị năm học 2025 - 2026, Sở Giáo dục và Đào tạo ban hành kế hoạch yêu cầu các đơn vị triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh, thân thiện. Trọng tâm là đẩy mạnh công tác tư vấn tâm lý học đường và công tác xã hội trong trường học. Sở yêu cầu các đơn vị kiện toàn tổ tư vấn, tăng cường giáo dục kỹ năng ứng xử, giải quyết tình huống cho học sinh; bồi dưỡng giáo viên về phương pháp giáo dục tích cực, kỹ năng hỗ trợ tâm lý và hành vi; phối hợp chặt chẽ với gia đình, xã hội và cơ quan chức năng trong phòng ngừa, xử lý kịp thời các vụ việc.

Cùng với đó, Sở Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các trường triển khai Kế hoạch số 208/KH-UBND ngày 22/8/2025 của UBND thành phố về xây dựng môi trường văn hóa, đưa hệ giá trị văn hóa con người Hải Phòng vào chương trình giáo dục, xây dựng Bộ quy tắc ứng xử văn hóa học đường mang bản sắc riêng của thành phố.

Theo thầy Nguyễn Minh Quý, Hiệu trưởng Trường THPT Mạc Đĩnh Chi, nhiệm vụ quan trọng hiện nay của các trường là xây dựng văn hóa học đường an toàn, nhân ái, trong đó mỗi học sinh biết cách kiềm chế cảm xúc, tôn trọng bạn bè và tìm đến thầy, cô giáo, cha mẹ để giải quyết mâu thuẫn thay vì dùng nắm đấm.