HĐND thành phố Hà Nội ban hành nghị quyết tháo gỡ vướng mắc trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Xuân Lưu trình bày Tờ trình tai Kỳ họp

Theo nội dung Nghị quyết, phạm vi điều chỉnh tập trung vào việc tổ chức thực hiện các dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập, được triển khai trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư đối với một số dự án quan trọng. Đối tượng áp dụng là các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, cùng các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có liên quan đến quá trình thực hiện.

Nghị quyết xác định rõ các nguyên tắc triển khai, bảo đảm đúng đối tượng, đúng mục đích; thực hiện công khai, minh bạch, hiệu quả; hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp; kiên quyết phòng ngừa thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm. Đồng thời, quá trình thực hiện phải hạn chế tối đa phát sinh khiếu kiện đông người, bảo đảm an ninh trật tự và an toàn xã hội. Việc tổ chức thực hiện chỉ áp dụng đối với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 và Nghị quyết số 258/2025/QH15 của Quốc hội.

Nghị quyết cũng quy định cụ thể trách nhiệm của từng cơ quan trong từng khâu triển khai. Trong thời hạn không quá 5 ngày kể từ khi có ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền cho phép thực hiện dự án, Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì việc xác định sơ bộ phạm vi, ranh giới khu đất thu hồi trên cơ sở quy hoạch phân khu, quy hoạch chung hoặc quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt. Trên cơ sở đó, Sở tiếp tục chủ trì xây dựng chủ trương thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập trong thời hạn không quá 5 ngày.

Hồ sơ đề xuất chấp thuận chủ trương thực hiện dự án được quy định rõ ràng, bao gồm tờ trình đề nghị; văn bản đề xuất dự án trong đó nêu cụ thể mục tiêu, quy mô, nguồn vốn, địa điểm, tiến độ thực hiện, đánh giá sơ bộ tác động môi trường (nếu có) và đề xuất chủ đầu tư; kèm theo văn bản chỉ đạo của cấp có thẩm quyền và các tài liệu liên quan khác theo quy định.

Công tác thẩm định được giao cho Sở Tài chính chủ trì, phối hợp lấy ý kiến các sở, ngành liên quan, UBND cấp xã nơi có đất thu hồi và các đơn vị có liên quan. Các cơ quan được lấy ý kiến có trách nhiệm tham gia thẩm định trong thời hạn không quá 3 ngày. Trên cơ sở tổng hợp kết quả, Sở Tài chính báo cáo thẩm định và trình UBND thành phố Hà Nội xem xét, quyết định chấp thuận chủ trương thực hiện dự án.

UBND thành phố Hà Nội có trách nhiệm ban hành quyết định chấp thuận chủ trương thực hiện dự án trong thời hạn 3 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Quyết định chấp thuận xác định đầy đủ mục tiêu, quy mô, nguồn vốn, địa điểm, tiến độ thực hiện và chủ đầu tư dự án thành phần, làm căn cứ pháp lý để triển khai các bước tiếp theo.

Đối với việc lập, thẩm định và quyết định dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập, Nghị quyết giao UBND cấp xã tổ chức thực hiện trong thời hạn không quá 15 ngày kể từ khi chủ trương thực hiện dự án được UBND thành phố chấp thuận. Việc phân cấp này nhằm rút ngắn quy trình, nâng cao tính chủ động của chính quyền cơ sở, đồng thời bảo đảm phù hợp với thực tiễn quản lý địa bàn.

Nghị quyết cũng xác định rõ trách nhiệm tổ chức thực hiện và giám sát. UBND thành phố Hà Nội chịu trách nhiệm tổ chức triển khai Nghị quyết đúng quy định của pháp luật; Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND thành phố thực hiện chức năng giám sát. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp của thành phố phối hợp giám sát quá trình thực hiện. Trường hợp phát sinh khó khăn, vướng mắc, UBND thành phố có trách nhiệm kịp thời báo cáo HĐND thành phố để xem xét, điều chỉnh phù hợp.

Việc ban hành Nghị quyết được kỳ vọng sẽ hình thành khuôn khổ pháp lý thống nhất, rõ ràng và minh bạch, góp phần đẩy nhanh tiến độ công tác giải phóng mặt bằng, bảo đảm triển khai đúng kế hoạch các dự án lớn, quan trọng; qua đó phục vụ yêu cầu phát triển Thủ đô trong giai đoạn tới.

Các đại biểu bấm nút thông qua nghị quyết

Báo cáo thẩm tra tại kỳ họp, Trưởng ban Pháp chế HĐND thành phố Duy Hoàng Dương cho biết, trong giai đoạn 2026–2030, thành phố Hà Nội đặt mục tiêu đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế – xã hội ở mức hai con số, hình thành các động lực phát triển mới, tiếp tục khẳng định vị thế Thủ đô là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, thành phố cần triển khai đồng bộ nhiều nhóm nhiệm vụ, trong đó trọng tâm là đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư lớn, trọng điểm, có sức lan tỏa cao, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng và nâng cao chất lượng đô thị. Tuy nhiên, thực tế cho thấy Hà Nội vẫn đang gặp nhiều khó khăn trong việc thúc đẩy tiến độ các dự án hạ tầng và đô thị hóa, đặc biệt là tình trạng ách tắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, dẫn đến chậm trễ trong phê duyệt chủ trương đầu tư.

Theo báo cáo của UBND thành phố, một số dự án trọng điểm như tuyến đường Vành đai 4, các dự án đường sắt đô thị (Metro) đã bị kéo dài thời gian thực hiện do vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, qua đó ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn 2026–2030.

Từ thực tiễn đó, yêu cầu đặt ra là cần có một khuôn khổ pháp lý đầy đủ, thống nhất và minh bạch để các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính quyền thành phố có căn cứ pháp lý rõ ràng, áp dụng đồng bộ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; qua đó nâng cao trách nhiệm, cải thiện chất lượng giải quyết thủ tục hành chính và phát huy hiệu quả các cơ chế đặc thù đã được Quốc hội cho phép.

Nhấn mạnh ý nghĩa của Nghị quyết, Trưởng ban Pháp chế HĐND thành phố Duy Hoàng Dương khẳng định, việc ban hành Nghị quyết để thí điểm thực hiện cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 258/2025/QH15 của Quốc hội là hết sức cần thiết, góp phần rút ngắn thời gian triển khai dự án, sử dụng hiệu quả ngân sách thành phố và các nguồn vốn hợp pháp khác cho công tác bồi thường độc lập; qua đó thiết thực chào mừng Đại hội Đảng lần thứ XIV và từng bước hiện thực hóa tầm nhìn phát triển Thủ đô đến năm 2045.

Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 13-12-2025 và được áp dụng trong thời gian Nghị quyết số 258/2025/QH15 của Quốc hội còn hiệu lực.

Bảo Vy-Thanh Thủy