Một số giải pháp phát huy vai trò của MTTQ Việt Nam trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến và Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng tặng cuốn sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho đại biểu tham dự Lễ ra mắt cuốn sách "Phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc" của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định, đại đoàn kết dân tộc là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là động lực và nguồn lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vai trò, nhiệm vụ và phương hướng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong thời gian tới được xác định là: “Tăng cường vai trò nòng cốt chính trị, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tập hợp, vận động nhân dân đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, đẩy mạnh cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh", thực hành dân chủ, xây dựng đồng thuận xã hội.

Đổi mới tổ chức bộ máy, nội dung và phương thức hoạt động, nâng cao trách nhiệm của đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, hướng mạnh về cơ sở, địa bàn dân cư. Thực hiện tốt vai trò giám sát, phản biện xã hội, đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên, tích cực tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, tăng cường đối ngoại nhân dân. Xây dựng thế trận lòng dân, phát huy sức mạnh đoàn kết, đồng thuận của nhân dân trong và ngoài nước để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”1.

Nhằm tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Đại hội lần thứ IX Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã xác định: “Tiếp tục mở rộng và đa dạng hóa các hình thức vận động, tập hợp, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân. Tuyên truyền, vận động để các tầng lớp nhân dân ở trong nước, đồng bào ta ở nước ngoài biết và ủng hộ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tạo đồng thuận xã hội để thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh của đất nước”2.

Để phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tăng cường sự chủ động và nâng cao chất lượng, hiệu quả của Mặt trận trong việc tham gia xây dựng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Về phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc thời gian qua

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tích cực phối hợp đồng bộ với cả hệ thống chính trị tham gia xây dựng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm thể chế hóa và cụ thể hóa các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc; bảo đảm hài hòa các lợi ích chung của các giai cấp, tầng lớp khác nhau trong xã hội trên cơ sở lấy lợi ích xã hội, lợi ích tập thể đặt lên trên lợi ích cá nhân; tôn trọng và đề cao lợi ích cá nhân nhằm bảo đảm quyền lợi hợp pháp, chính đáng, gắn lợi ích với trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi công dân.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tham gia xây dựng các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc như: Đề xuất, tham gia xây dựng và thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến việc tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc; Tham gia xây dựng và thực hiện chính sách an sinh xã hội của Nhà nước; đề xuất, tham gia thực hiện các chương trình, phong trào, cuộc vận động góp phần chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân.

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội đã chủ trì hoặc phối hợp với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan, tổ chức của Đảng, Nhà nước triển khai các hoạt động giám sát đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật thuộc các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích của Nhân dân và có tác động xã hội lớn như: giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo ở cơ sở; giám sát việc thực hiện pháp luật về cải cách hành chính; giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; giám sát việc chấp hành pháp luật về bảo đảm an toàn thực phẩm; giám sát việc thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế…

Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố và hầu hết Mặt trận Tổ quốc cấp huyện và nhiều Mặt trận Tổ quốc cấp xã đã triển khai hoạt động giám sát theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước và bám sát yêu cầu thực tế của địa phương, có sự phối hợp chặt chẽ với cấp ủy và chính quyền các cấp. Những vụ việc giám sát được Nhân dân và dư luận quan tâm, đánh giá tốt, coi đây là những tín hiệu tích cực trong đổi mới công tác Mặt trận.

Công tác tuyên truyền của Mặt trận Tổ quốc các cấp đã được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp với các cơ quan truyền thông của Đảng, Nhà nước và các tổ chức thành viên. Nội dung tuyên truyền mang tính toàn diện, từ tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nói chung đến nội dung hoạt động riêng của Mặt trận. Công tác tuyên truyền đã mang lại hiệu quả lớn, góp phần đưa chủ trương của Đảng, Nhà nước và của Mặt trận tới các tầng lớp nhân dân, góp phần quan trọng trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Công tác vận động đồng bào tôn giáo của Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội đã có nhiều đổi mới, ngày càng phong phú, thiết thực, linh hoạt phù hợp với các tôn giáo, các địa phương. Nhiều tổ chức thành viên đã tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục có quy mô lớn, biểu dương, tôn vinh cán bộ, hội viên, đoàn viên tôn giáo trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, tổ chức đối thoại chính sách được chú trọng phối hợp thực hiện và nhận được sự đồng tình, hợp tác tích cực từ các cá nhân, tổ chức tôn giáo.

Về công tác vận động người Việt Nam ở nước ngoài, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã có sự phối hợp với các tổ chức thành viên, với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài và các cơ quan đại diện, phát huy hiệu quả của công tác này góp phần quan trọng vào việc thực hiện chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng, Nhà nước.

Các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước mà Mặt trận Tổ quốc phát động và vận động Nhân dân hưởng ứng, như: hưởng ứng phong trào ”Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”; cuộc vận động ”Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; cuộc vận động ”Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; phong trào ”Đoàn kết, sáng tạo, thi đua nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và hội nhập quốc tế”.

Triển khai thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị, mục tiêu kinh tế - xã hội trọng yếu của đất nước và của từng địa phương. Qua triển khai thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước đã phát huy được tinh thần sáng tạo, tự quản của người dân.

Hiệu quả thiết thực mang lại được thể hiện toàn diện trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh; đã khơi dậy các nguồn lực, truyền thống đoàn kết, sức mạnh nội lực ngay trong mỗi người dân, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng dân cư; tạo tiền đề và điều kiện cho việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, phát huy quyền dân chủ trực tiếp của Nhân dân, khơi dậy được tinh thần sáng tạo, ý thức tự quản của người dân ở cộng đồng; phát huy tinh thần đoàn kết tình làng, nghĩa xóm, cùng nhau thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, gắn bó với Nhân dân, góp phần tăng cường và mở rộng khối đại đoàn kết toàn dân, giữ vững ổn định chính trị từ cơ sở, góp phần quan trọng cùng Đảng, Nhà nước thực hiện công cuộc đổi mới, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh.

Về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát huy vai trò của các cá nhân tiêu biểu trong các giai tầng xã hội, các dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, tập hợp những người có uy tín trong các giai tầng xã hội, các tôn giáo, dân tộc và người Việt Nam ở nước ngoài tham gia vào Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp cũng như tham gia vào Hội đồng tư vấn trên các lĩnh vực.

Với cơ cấu bình quân chiếm khoảng 60% tổng số Ủy viên Ủy ban Trung ương và Ủy ban Mặt trận các cấp, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp đã tạo điều kiện để các cá nhân tiêu biểu tham gia tích cực vào việc xây dựng và tiên phong trong việc tuyên truyền, tập hợp, đoàn kết, xây dựng và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam

Giải pháp phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc

Trong giai đoạn mới, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận trên cơ sở đổi mới toàn diện các mặt công tác, các lĩnh vực hoạt động, từ việc xây dựng và ban hành chủ trương, tổ chức triển khai thực hiện, tăng cường cơ chế phối hợp trong và ngoài hệ thống.

Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng việc phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc

Xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đóng vai trò nòng cốt. Cần tiếp tục nâng cao nhận thức, thực hiện trách nhiệm của hệ thống chính trị về đại đoàn kết toàn dân tộc và vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong tình hình, nhiệm vụ mới.

Toàn hệ thống chính trị phải quán triệt sâu sắc nội dung, nhiệm vụ xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình mới theo tinh thần mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII khẳng định: “Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của nền văn hoá, con người Việt Nam, bồi dưỡng sức dân, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thu hút, trọng dụng nhân tài, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững đất nước”3.

Xác định xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, do vậy trước hết Đảng, Nhà nước phải ban hành các chủ trương về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, các chính sách cụ thể, từ quy chế phối hợp, bố trí cán bộ đến cơ sở vật chất để Mặt trận Tổ quốc thực hiện tốt và có hiệu quả nhiệm vụ.

Xây dựng cơ chế, chính sách phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc

Đảng cần tiếp tục bổ sung, hoàn thiện chủ trương, đường lối của cách mạng Việt Nam trên lĩnh vực đại đoàn kết toàn dân tộc và vai trò của Mặt trận để Mặt trận có đủ yếu tố cần và đủ thực hiện vai trò, trách nhiệm đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân.

Mặt khác, với tư cách là đảng cầm quyền, sự đoàn kết trong Đảng, trong các tổ chức, cấp ủy từ Trung ương đến cơ sở có vai trò quan trọng, quyết định hiệu quả xây dựng sự đoàn kết trong hệ thống chính trị, trong toàn xã hội. Vì vậy, đoàn kết trong Đảng mang yếu tố hạt nhân của đại đoàn kết dân tộc thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện cơ chế thị trường định hướng xã hội nghĩa và hội nhập quốc tế hiện nay.

Cùng với việc bổ sung, hoàn thiện chủ trương, đường lối của cách mạng Việt Nam, cần tăng cường hơn nữa việc đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Ngoài việc lãnh đạo tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối cách mạng phù hợp với quy luật phát triển và nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới, Đảng cần thực hiện tốt vai trò thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Sự gương mẫu này được thể hiện qua hiệu quả hoạt động, uy tín của tổ chức, cấp ủy đảng và từng đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu từ Trung ương đến cơ sở, địa bàn dân cư.

Nhà nước cần bổ sung và hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật bảo đảm cho việc xây dựng và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đặc biệt chú trọng xây dựng và thực hiện có hiệu quả hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến việc bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân trong điều kiện mới.

Thực hiện dân chủ của nhà nước pháp quyền trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là ở các đô thị càng phải thay đổi. Nhà nước và chính quyền các cấp từ chức năng quản lý hành chính đơn thuần, mệnh lệnh, áp đặt để duy trì trật tự xã hội như trước đây phải chuyển sang chính quyền của nhà nước kiến tạo, phục vụ, đối thoại, công khai, minh bạch, lắng nghe và tiếp nhận ý kiến nhân dân, phản biện xã hội và sự giám sát, đánh giá của người dân bằng phương thức trực tiếp và gián tiếp.

Do vậy, Nhà nước phải rà soát, điều chỉnh, bổ sung các cơ chế, chính sách, pháp luật để bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trong điều kiện mới, một yếu tố quan trọng quyết định tính bền vững, thật chất của sự đồng thuận và đoàn kết xã hội.

Nhà nước cần có cơ chế, chính sách thúc đẩy mạnh mẽ việc xã hội hóa công tác an sinh xã hội, huy động mọi nguồn lực trong xã hội góp phần cùng Nhà nước chăm lo cho nhiệm vụ an sinh xã hội. Việc xã hội hóa công tác an sinh xã hội vừa giảm bớt gánh nặng về ngân sách của Nhà nước, vừa tạo môi trường gắn kết giữa các thành phần trong xã hội, một yếu tố quan trọng của việc xây dựng đồng thuận, đoàn kết xã hội.

Đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Nhà nước cần cụ thể hóa cơ chế bảo đảm cho Mặt trận thực sự là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, thực hiện vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của Nhân dân. Bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật thực hiện dân chủ và quyền giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân theo Hiến pháp năm 2013, Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 22/12/2013 của Bộ Chính trị ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị, ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, Chỉ thị số 18-CT/TW ngày 26/10/2022 của Ban Bí thư về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát và theo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015. Nhà nước phải có cơ chế để Mặt trận Tổ quốc có đủ “thực quyền” và “thực lực” để thực hiện nhiệm vụ trên.

Hoàn thiện tổ chức, bộ máy của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn nữa cho việc xây dựng bộ máy và nhân sự của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp trong điều kiện mới.

Quá trình triển khai thực hiện Quy định số 212-QĐ/TW ngày 30/12/2019 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế cơ quan chuyên trách của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh, cấp huyện đang đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết. Theo đó, công việc và nhiệm vụ mới nhiều hơn, nặng nề hơn nhưng nguồn nhân lực và bộ máy chuyên trách lại ít hơn và gọn hơn, thậm chí có chính sách bất hợp lý đối với cán bộ chuyên trách của Mặt trận đã kéo dài nhiều năm, nhưng vẫn chưa thay đổi.

Hiện nay, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ngày càng nhiều và nặng nề trong khi bối cảnh quốc tế trong nước có những thay đổi, chuyển biến phức tạp, vì vậy, Mặt trận Tổ quốc cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp để có đủ năng lực và kinh nghiệm triển khai nhiệm vụ tuyên truyền, vận động, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoàn thành nhiệm vụ xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc hiện nay, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần xây dựng và ban hành nghị quyết, chương trình hành động chuyên đề về nhiệm vụ xây dựng tổ chức, bộ máy, đầu tư nguồn nhân lực và kinh phí cho công tác Mặt trận trong điều kiện mới để giải quyết những vấn đề này một cách khoa học, thiết thực, hiệu quả.

Vấn đề tổ chức và triển khai thực hiện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phải thực hiện tốt vai trò cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, góp phần quan trọng vào việc xây dựng Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.

Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp phải thực hiện tốt việc hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử, đề cử để Nhân dân bầu làm đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp có đầy đủ tiêu chuẩn về năng lực, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần kiến nghị với Đảng và Nhà nước ban hành, bổ sung cơ chế, quy định pháp luật để Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp chủ động, độc lập trong việc thực hiện nhiệm vụ này một cách khách quan, hiệu quả và phải chịu trách nhiệm trước Nhân dân về việc lựa chọn, giới thiệu, đề cử của mình.

Mặt trận Tổ quốc các cấp cần thực hiện tốt việc giám sát và tổ chức cho Nhân dân giám sát hiệu quả hoạt động, cũng như phẩm chất, lối sống của đại biểu dân cử ở các cấp, kịp thời loại ra khỏi bộ máy của chính quyền các cấp những cán bộ, đặc biệt là cán bộ dân cử yếu kém về năng lực, vi phạm phẩm chất, đạo đức, lối sống, tham nhũng, lãng phí, mất uy tín trước Nhân dân.

Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp phải thực hiện thật tốt vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân.

Mặt trận phải thực hiện tốt việc gần dân, hiểu dân, trên cơ sở đó nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác nắm bắt tâm tư, tình cảm, nguyện vọng Nhân dân và tình hình khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Các cán bộ Mặt trận lắng nghe, tập hợp và kịp thời phản ánh ý kiến, kiến nghị của Nhân dân trong quá trình thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên tinh thần quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiêm túc quan điểm "Dân là gốc"; Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của Nhân dân; lấy hạnh phúc, ấm no của Nhân dân làm mục tiêu phấn đấu, củng cố và tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa.

Nâng cao hiệu quả của công tác giám sát, phản biện xã hội và tham gia tích cực, có hiệu quả việc hoạch định, xây dựng chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ động trong việc xây dựng các dự án luật liên quan trực tiếp đến quyền dân chủ của Nhân dân, về việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân trong việc tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần chú trọng công tác phản biện xã hội các dự án luật do các bộ, ngành ở Trung ương tham mưu, đề xuất để bảo đảm yêu cầu khách quan và đáp ứng quyền lợi chính đáng, hợp pháp của Nhân dân, đặc biệt là khi triển khai thực hiện ở cơ sở; thực hiện tốt việc giám sát xã hội đối với việc thực hiện các chủ trương của Đảng, kế hoạch của Nhà nước, của chính quyền địa phương, đối với đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức.

Đổi mới nội dung và phương thức tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước.

Tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước là góp phần phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh và tăng cường sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tiếp tục nâng cao hiệu quả cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” với phương châm “lấy sức dân chăm lo cuộc sống của nhân dân” ở các địa bàn dân cư; cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; phong trào “Đoàn kết, sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và hội nhập quốc tế”. Phong trào thi đua yêu nước phát động và thực hiện phải mang tính thiết thực, vừa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của từng giai đoạn; vừa đáp ứng quyền lợi, nguyện vọng của người dân, phù hợp với thực tiễn cuộc sống. Phương thức triển khai phong trào phải đa dạng, đúng thời điểm, đúng đối tượng và có trọng tâm, trọng điểm nhằm phát huy được vai trò to lớn của quần chúng nhân dân trong việc tham gia cũng như chất lượng của phong trào.

Tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ mới và xu hướng biến đổi trong các mối quan hệ giữa cá nhân, cộng đồng, giai cấp, tầng lớp xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phải đổi mới nội dung và phương thức tuyên tuyên truyền, vận động xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Công tác tuyên truyền, vận động trong tình hình mới, một mặt phải bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của đất nước; mặt khác phải phù hợp với từng đối tượng, tác động đến tâm tư, tình cảm, nguyện vọng và trách nhiệm của mỗi cá nhân, cộng đồng để xây dựng và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Để công tác tuyên truyền có chất lượng và hiệu quả cần chú trọng hơn nữa việc chăm lo và phát huy vai trò của người tiêu biểu trong các dân tộc, tôn giáo, trí thức và người Việt Nam ở nước ngoài.

Đảng, Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc cần xác định và thực hiện đúng nguyên tắc của đại đoàn kết toàn dân tộc là phải dựa trên cơ sở giải quyết hài hòa quan hệ lợi ích giữa các thành viên trong xã hội; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân, bảo đảm mỗi người dân đều được thụ hưởng những thành quả của công cuộc đổi mới. Mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đều vì lợi ích của Nhân dân.

Đoàn kết trong Đảng là hạt nhân, là cơ sở vững chắc để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Các cấp ủy, chính quyền và Mặt trận phải thường xuyên đối thoại, lắng nghe, học hỏi, tiếp thu ý kiến, giải quyết các khó khăn, vướng mắc và yêu cầu chính đáng của Nhân dân; tin dân, tôn trọng, lắng nghe những ý kiến khác; có hình thức, cơ chế, biện pháp cụ thể, thích hợp để Nhân dân bày tỏ chính kiến, nguyện vọng và thực hiện quyền làm chủ của mình thông qua Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; trân trọng, tôn vinh những đóng góp, cống hiến của Nhân dân, thực hiện đúng nguyên tắc: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát và dân thụ hưởng”.

Dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và với Chương trình hành động đã được Đại hội lần thứ IX của Mặt trận thông qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ tiếp tục có những hoạt động năng động, sáng tạo, đổi mới mạnh mẽ, thiết thực và hiệu quả trong xây dựng và phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tăng cường mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Nhân dân với Đảng và chính quyền, tăng cường đồng thuận xã hội, tạo thành sức mạnh to lớn, bảo vệ và xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, Nhân dân có cuộc sống ấm no và hạnh phúc.

Chú thích:

1.  Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I. Sđd, tr. 172.

2.  Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX. Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2019, tr. 75-76.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I. Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 110.

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch ​UBTW MTTQ Việt Nam