Theo Phó Thống đốc, năm 2023, tỷ giá có những biến động do những tác động của nền kinh tế thế giới đến nền kinh tế nước ta khiến công tác điều hành tỷ giá của NHNN có những lúc gặp khó khăn. Trong quý I/2024, tỷ giá cũng tiếp tục chịu áp lực tăng. Nguyên nhân chính của việc tỷ giá tăng trong thời gian qua là do: Thứ nhất, Fed chưa đưa ra thời gian cụ thể để nới lỏng chính sách tiền tệ, giảm lãi suất nên giá trị đồng USD tăng cao. Việc đồng USD tăng giá đã tác động giảm giá đồng tiền của các nước khác trên thế giới và trong khu vực, trong đó có Việt Nam. Thứ hai, chính sách hạ lãi suất rất mạnh của Việt Nam trong thời gian qua cũng tạo ra sự bất cập về chênh lệch lãi suất giữa đồng USD và VND trên thị trường liên ngân hàng (tiếp tục duy trì lãi suất âm, tức là lãi suất đồng USD thấp hơn VND). Điều đó cũng tạo áp lực khiến đồng USD tăng. Thứ ba, trong 3 tháng đầu năm, nhu cầu ngoại tệ cho nhập khẩu cũng cao hơn. Tuy nhiên, với sự điều hành linh hoạt của NHNN, tỷ giá vẫn duy trì được sự ổn định, thị trường ngoại tệ thông suốt, đảm bảo các cân đối chung ngoại tệ, trạng thái ngoại tệ dương cho các NHTM và nền kinh tế cũng như đáp ứng các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp cho nhu cầu xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp. Đây là một sự ổn định lớn mà chúng ta đang duy trì. Bên cạnh đó, tỷ lệ mất giá giữa VND với USD so với các nước là thấp, năm 2023 VND mất giá khoảng 2,9%, đến thời điểm hiện nay trên thị trường liên ngân hàng VND mất giá khoảng 2,6%. So với các nước lớn, chẳng hạn đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc cũng mất giá so với USD khoảng 1,74%, đồng Bath Thái là 5,93%, đồng Won của Hàn Quốc là 3,88%, đồng Yên Nhật là 7,52%.
Phó Thống đốc đánh giá, tỷ giá là một trong những vấn đề điều hành vĩ mô rất quan trọng, bởi vì tỷ giá không chỉ ảnh hưởng tới giá trị đồng tiền, sức mua của đồng Việt Nam mà nó còn ảnh hưởng rất nhiều đến các chính sách kinh tế khác, đến sự ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát và tâm lý thị trường, niềm tin của nhà đầu tư. Chính vì thế, NHNN luôn coi điều hành tỷ giá là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng. Trong thời gian tới, NHNN sẽ điều hành tỷ giá theo cơ chế hết sức linh hoạt, để đảm bảo tỷ giá có thể lên xuống phù hợp với xu thế chung và đảm bảo được các mục tiêu đã đề ra, đó là sự ổn định của sức mua đồng tiền, sự hài hòa trạng thái ngoại tệ luôn luôn duy trì trạng thái dương cũng như là đảm bảo cân đối ngoại tệ cho các nhu cầu hợp pháp của nền kinh tế.
Phó Thống đốc cho rằng, ngoài các công cụ điều hành chính sách tiền tệ cần có niềm tin thị trường, tránh tình trạng găm giữ ngoại tệ. Trên thực tế, với lượng dự trữ ngoại hối hiện có, trong trường hợp cần thiết, NHNN sẽ can thiệp để đảm bảo sự ổn định của thị trường. Đây cũng là vấn đề được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm, chỉ đạo quyết liệt và NHNN sẽ sử dụng các công cụ để điều hành tỷ giá đảm bảo các mục tiêu ổn định trong thời gian tới.
Liên quan đến vấn đề khách hàng bị mất tiền gửi tiết kiệm và trả lời câu hỏi của phóng viên liệu có lỗ hổng mang tính chất hệ thống trong quy trình nghiệp vụ của các ngân hàng, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, trong thời gian qua, có một số vụ việc khách hàng bị mất tiền gửi tiết kiệm. “Tuy nhiên, nếu mà nói rằng lỗ hổng có tính chất hệ thống thì tôi khẳng định là không mà có thể chỉ diễn ra ở một số ngân hàng, hoặc một số phòng giao dịch, do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể là do sự vi phạm của cá nhân, do tập thể, cũng có thể là do sự chủ quan của chính khách hàng, do nhân viên ngân hàng và khách hàng lừa nhau và lừa cả chính ngân hàng” Phó Thống đốc nói.
Theo đó, mỗi một vụ việc đều được NHNN rút kinh nghiệm chung cho toàn hệ thống và có những chỉ đạo để khắc phục vi phạm. Xét về cơ chế, quy định, NHNN đã rà soát một cách thường xuyên. Từ nhiều năm trước, tất cả các quy định liên quan đến việc mở tài khoản thanh toán, chuyển tiền cũng như mở tài khoản tiết kiệm của người dân và doanh nghiệp đã được quy định đầy đủ trong hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, NHNN đã quy định, xác định rất đầy đủ, rõ ràng trách nhiệm của các NHTM trong vấn đề cung ứng dịch vụ liên quan đến việc mở tài khoản và tiền gửi tiết kiệm của người dân; đồng thời cũng quy định rất cụ thể trách nhiệm đối với người gửi tiền (khách hàng) để đảm bảo an toàn. Năm 2014, NHNN đã ban hành Thông tư 23/2014/TT-NHNN về hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, sau đó thường xuyên cập nhật, bổ sung để phù hợp với tình hình thực tiễn, nhất là trong điều kiện hiện nay khi chúng ta sử dụng các công nghệ tiện ích như thực hiện giao dịch trực tuyến để mở tài khoản và sử dụng chuyển tiền cũng như gửi tiết kiệm. Các NHTM có trách nhiệm triển khai các quy định của NHNN bằng hệ thống các quy định, quy trình nội bộ. Theo Phó Thống đốc, trách nhiệm bảo vệ người gửi tiền đã có những quy định rất cụ thể không chỉ riêng ngành Ngân hàng mà còn theo các quy định của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan.
Đối với vụ việc cụ thể liên quan tới bà Bùi Thị Hoài Anh, Giám đốc MSB Chi nhánh Thanh Xuân bị bắt với cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt 338 tỷ đồng của 8 khách hàng, Phó Thống đốc cho biết, NHNN đã nhận được báo cáo của MSB. Thông qua hoạt động kiểm soát, chính MSB đã phát hiện ra và đã chủ động gửi hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra vụ việc từ tháng 10/2023. Quá trình điều tra đang được Bộ Công an khẩn trương thực hiện để xác định sai sót, trách nhiệm thuộc về MSB, cá nhân bà Bùi Thị Hoài Anh hay những người khác có liên quan. Để xác định đúng sai, trách nhiệm như thế nào phải chờ kết luận của cơ quan điều tra. Tuy nhiên, một nguyên tắc là những quyền lợi chính đáng, hợp pháp của khách hàng luôn được bảo đảm. Nếu MSB hoặc cá nhân bà Bùi Thị Hoài Anh sai phạm phải có trách nhiệm đối với khoản tiền gửi của khách hàng nếu khách hàng thực hiện đúng các quy định của pháp luật về tiền gửi tiết kiệm.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú cũng lưu ý, cả ngân hàng và khách hàng đều phải tuân thủ, thực hiện đúng các quy định của pháp luật. NHNN cũng đã có quy định yêu cầu các NHTM và khách hàng phải có cơ chế thông báo, kiểm soát số dư tiền gửi trong tài khoản cũng như phải kiểm tra tài khoản. Đây cũng là điều khách hàng cần quan tâm hơn để đảm bảo quyền lợi của chính mình cũng như phải bảo mật thông tin trong quá trình mở tài khoản, sử dụng thẻ, giao dịch chuyển tiền, thanh toán, gửi tiết kiệm. Vấn đề này đã được NHNN và các phương tiện truyền thông thường xuyên thông tin, hướng dẫn, khuyến cáo và cảnh bảo khách hàng trong thời gian qua.
MP (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)