Kinh tế số và TFP: Nền tảng đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam

Sáng 10/7, tại Hà Nội, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương phối hợp với Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học "Kinh tế số và TFP: Nền tảng đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam".

Tham dự Hội thảo có đồng chí Phạm Đại Dương, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; PGS.TS Vũ Hải Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh; các đại biểu đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương, lãnh đạo các tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương và doanh nghiệp.

Hội thảo nhằm cụ thể hóa và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đưa năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) trở thành động lực then chốt, quyết định mục tiêu Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. Theo các chỉ tiêu định hướng, đến năm 2030, TFP sẽ đóng góp trên 55% vào tăng trưởng kinh tế, tỉ trọng xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao đạt tối thiểu 50% và quy mô kinh tế số đạt ít nhất 30% GDP, hướng tới 50% vào năm 2045.

Phát biểu khai mạc, đồng chí Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương chia sẻ, để đạt được mục tiêu là quốc gia phát triển vào năm 2045, Việt Nam phải được tốc độ tăng trưởng cao và bền vững trong nhiều năm. Mô hình tăng trưởng theo chiều rộng, dựa vào vốn, lao động và tài nguyên giá rẻ đã đến tới hạn, không có con đường nào khác là chúng ta cần nhanh chóng chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng dựa chủ yếu trên tăng trưởng năng suất, hiểu quả.

Trong thời gian qua, Bộ Chính trị ban hành một loạt các Nghị quyết và Kết luận quan trọng, trong đó có "Bộ tứ trụ cột" nhằm thúc đẩy sự phát triển toàn diện và bền vững của Việt Nam. Đặc biệt, Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã xác định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu nhằm ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới.

Nghị quyết cũng đã đề cập các mục tiêu cụ thể như đến năm 2030, đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế ở mức trên 55%; tỉ trọng xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao trên tổng giá trị hàng hoá xuất khẩu đạt tối thiểu 50%. Quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 30% GDP; đồng thời đã đưa ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp đột phá và cụ thể.

Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn khẳng định, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương đang nghiên cứu xây dựng Đề án về các giải pháp chiến lược để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế “hai con số” trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; đồng thời gấp rút chuẩn bị tổng kết Nghị quyết số 05-NQ/TW về một số chủ trương, chính sách lớn nhằm tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Trong đó, sẽ tập trung phân tích, làm rõ, định hình các yếu tố của việc “xác lập mô hình tăng trưởng kinh tế mới” trong giai đoạn tới đây như kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị Trung ương 11 tháng 4/2025. Đồng thời, vai trò và đóng góp của năng suất tổng hợp và kinh tế số chắc chắn là nội dung trọng tâm sẽ được nghiên cứu kỹ.

Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Vũ Hải Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh cho hay, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương (trước đây là Ban Kinh tế Trung ương) và Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh đã có quá trình hợp tác lâu dài trong nghiên cứu khoa học phục vụ phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, tập trung vào các mô hình phát triển và tư vấn chính sách, đặc biệt là chính sách phát triển bền vững. Trong bối cảnh Nghị quyết số 57-NQ/TW đang được triển khai mạnh mẽ rộng khắp cả nước, lãnh đạo Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức hội thảo nhằm làm rõ hơn vai trò của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) trong tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam. Hội thảo thu hút sự quan tâm của các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong nước và khu vực.

Tại Hội thảo khoa học, các đại biểu tập trung phân tích sâu sắc ba nhóm vấn đề trọng tâm: một là, vai trò của kinh tế số, đổi mới sáng tạo trong thúc đẩy năng suất và tăng trưởng bền vững; hai là, giải pháp chiến lược nhằm nâng cao tỷ trọng đóng góp của TFP trong tăng trưởng GDP lên trên 55% vào năm 2030; ba là, thúc đẩy vai trò chủ động của doanh nghiệp, tháo gỡ các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, tài chính, công nghệ để doanh nghiệp thực sự trở thành động lực đổi mới sáng tạo và tăng trưởng.

Các tham luận nổi bật tại hội thảo đến từ Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng cục Thống kê, Ngân hàng Thế giới, các chuyên gia hàng đầu từ Đại học Quốc gia Singapore (NUS) và Đại học Quản lý Singapore (SMU). Đặc biệt, hai diễn giả quốc tế GS.TS. Vũ Minh Khương và GS Tan Swee Liang đã chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn từ Singapore về hành trình nâng cao TFP và chuyển đổi số, cung cấp những bài học quý giá cho Việt Nam.

Phiên thảo luận chuyên sâu với sự tham gia tích cực của các chuyên gia từ Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Thương mại, Đại học Kinh tế - Luật TP. Hồ Chí Minh cùng lãnh đạo một số doanh nghiệp công nghệ lớn như Viettel, CT Group, Becamex… đã đưa ra các đề xuất cụ thể, hướng tới xây dựng mô hình tăng trưởng dựa trên liên kết hiệu quả giữa Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp, thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư vào công nghệ cao, phát triển hạ tầng số và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Phạm Đại Dương, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nhấn mạnh, Hội thảo khoa học này là cơ hội quý báu để lắng nghe và tổng hợp thêm ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học và kinh nghiệm quốc tế để hoàn thiện Đề án về các giải pháp chiến lược để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế “hai con số” trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đồng thời, những kiến nghị, giải pháp từ hội thảo sẽ được Ban Chính sách, chiến lược Trung ương tổng hợp và báo cáo cấp có thẩm quyền, góp phần hoàn thiện các cơ chế, chính sách quan trọng, phục vụ cho việc thực thi hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW trong giai đoạn tới.