Trước ngưỡng cửa thế kỷ XXI, đất nước ta có nhiều thuận lợi, cơ hội lớn để phát triển, nhưng đồng thời đứng trước những thách thức không hề nhỏ. Để tự tin, vững bước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng Việt Nam trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu; để giải quyết những vấn đề thực tiễn trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị thì cần thấm nhuần sâu sắc, vận dụng sáng tạo di sản lý luận quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Do đó, ngày 27/3/2003 Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 23-CT/TW về đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới. Đây được xác định là nhiệm vụ mấu chốt của công tác tư tưởng của Đảng, cần được toàn Đảng thực hiện chặt chẽ, có chất lượng, hiệu quả.
Thẳng thắn nhìn vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, Đảng ta đã nhận định “Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh chưa thống nhất và chưa đạt được chiều sâu tư tưởng, lý luận. Chậm đưa tư tưởng Hồ Chí Minh thành môn học trong các trường đại học, cao đẳng, các trường trung học chuyên nghiệp, dạy nghề và chưa có chương trình thích hợp trong các bậc phổ thông. Nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh thiếu sinh động; chưa giúp cán bộ, đảng viên gắn việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh với giải quyết những vấn đề thực tiễn; chưa tạo được phong trào học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh sâu rộng trong Đảng và trong nhân dân. Việc đấu tranh bảo vệ tư tưởng Hồ Chí Minh chưa chủ động, kịp thời và sắc bén”. Đồng thời, Đảng ta xác định rõ có những yếu kếm trên là “do không ít cấp uỷ, tổ chức đảng chưa nhận thức sâu sắc về vai trò, vị trí tư tưởng Hồ Chí Minh, về trách nhiệm tổ chức nghiên cứu công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng của Người, Đảng ta chưa thực hiện có nền nếp chế độ học tập lý luận chính trị đối với mọi đảng viên; chậm hoàn chỉnh nội dung, tài liệu giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh làm cơ sở thống nhất cho công tác tuyên truyền. Đầu tư cho tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh còn hạn chế và chưa tương xứng”.
Chỉ thị 23-CT/TW đã thực sự khẳng định ý nghĩa, giá trị to lớn đối với sự phát triển của đất nước, dân tộc trong 20 năm qua.
Thứ nhất, với văn hoá, bản lĩnh đã được tôi rèn, Đảng ta khi đó đã thực sự thể hiện tầm nhìn xa về công tác tư tưởng lý luận, kịp thời có những định hướng đúng đắn đối với việc nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh góp phần làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức sâu sắc nguồn gốc, nội dung, giá trị, vai trò của tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; làm cho chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ngày càng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội ta; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, tự giác trong Đảng và toàn xã hội về việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh để giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra; tạo ra phong trào rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng theo gương Bác, đẩy lùi sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”.
Thứ hai, các yêu cầu đặt ra được xác định trong Chỉ thị 23-CT/TW đúng đắn, sát hợp với thực tiễn, có tính dự báo cao, tạo tiền đề để Đảng ta đưa ra những chỉ thị học tập và làm theo Bác sau này.
Việc tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh được thực hiện thường xuyên, liên tục từ các chương trình bồi dưỡng đối tượng Đảng, bồi dưỡng đảng viên mới đến các chương trình đào tạo sơ cấp, trung cấp, cao cấp lý luận chính trị đến các nội dung giáo dục chính trị trong hệ đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp. Từ năm 2006 đến nay, mỗi năm đều có những chuyên đề học tập và làm theo Bác, phù hợp với bối cảnh tình hình, điều kiện đất nước, địa phương…
Việc tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh bảo đảm tính khoa học, toàn diện, hệ thống. Điều này được thể hiện ở việc xác định nội dung, chủ đề học tập hàng năm; ở xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị; ở việc phát triển, xây dựng đội ngũ giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh từ trung ương đến địa phương. Đào tạo đội ngũ ở nhiều trình độ: cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ. Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành nội dung chính thức trong chế độ học tập lý luận chính trị đối với mọi cán bộ, đảng viên. Hệ thống chính trị các cấp hàng năm và cả nhiệm kỳ đều có kế hoạch cụ thể học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh theo chương trình, nội dung sát với yêu cầu, nhiệm vụ chính trị đối với từng cấp, từng đối tượng. Bên cạnh giáo dục thường xuyên, hàng năm tổ chức đợt nghiên cứu, học tập, thảo luận theo từng chủ đề. Giáo trình và sách giáo khoa thống nhất về tư tưởng Hồ Chí Minh được nghiên cứu, xây dựng, biên soạn phù hợp với từng cấp học, bậc học, thực hiện chế độ thi cử nghiêm túc. Trong dạy và học tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường học có sự phong phú về nội dung, đa dạng về hình thức, bảo đảm cơ sở vật chất, kỹ thuật, sách báo, tài liệu, phim ảnh, tổ chức sinh hoạt ngoại khoá, tham quan bảo tàng, di tích lịch sử cách mạng, tiếp xúc nhân chứng lịch sử...., phục vụ cho việc dạy và học tư tưởng Hồ Chí Minh.
Việc tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh sát hợp với đặc điểm từng đối tượng, gắn với thực tiễn, với quá trình thực hiện các nhiệm vụ chính trị của từng đơn vị, tổ chức đảng. Trong quá trình ấy, đội ngũ báo cáo viên các cấp được xây dựng, bồi dưỡng, càng ngày càng đông về số lượng, nâng cao về chất lượng. Trong công tác này có sự kết hợp nâng cao nhận thức với rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống của mỗi người. Hàng năm, cán bộ, đảng viên sau khi học tập các chuyên đề học tập và làm theo Bác đều có cam kết, chương trình hành động thiết thực, cụ thể.
Công tác nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh được thực hiện toàn diện, gắn chặt với tổng kết thực tiễn, góp phần bảo vệ và phát triển học thuyết Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới, bổ sung phát triển đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, giải đáp cho được những vấn đề mới nảy sinh, phát triển hệ tư tưởng của Đảng, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới. Các cơ quan tư tưởng, lý luận, các cơ quan nghiên cứu khoa học xã hội, các bộ, ban, ngành, đoàn thể từ trung ương đến địa phương đều có chương trình, đề án, đề tài nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, tổng kết thực tiễn góp phần làm sáng tỏ những vấn đề mới nảy sinh, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong lĩnh vực của mình, từng bước làm rõ quy luật vận động của từng lĩnh vực, qua đó làm cho tư tưởng Hồ Chí Minh sống động trong công cuộc đổi mới hiện nay. Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc, bao phủ lên nhiều mặt của đời sống xã hội, từ chính trị đến kinh tế, văn hoá – xã hội, quốc phòng – an ninh… Tư tưởng Hồ Chí Minh được nghiên cứu toàn diện, với nhiều nội dung, vấn đề khác nhau. Các ngành, các lĩnh vực, các địa phương, các cơ quan đơn vị, các tổ chức, doanh nghiệp… đều có những sự nhìn nhận nghiêm túc, nghiên cứu, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với đặc thù từng nơi.
Công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh hướng đến tất cả cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, đặc biệt coi trọng việc tuyên truyền, giáo dục đối với cán bộ lãnh đạo các cấp, đội ngũ đảng viên và thanh, thiếu niên. Hiện nay, việc tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh còn được đẩy mạnh ra nước ngoài bằng nhiều hình thức chuyển tải khác nhau trên các nền tảng website, mạng xã hội để thế giới hiểu đúng, đầy đủ về tư tưởng của Người.
Thứ ba, nội dung tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh được xác định trong Chỉ thị 23-CT/TW đã đặt tiền đề để toàn Đảng, toàn dân tiếp tục nghiên cứu sâu hơn trong các chuyên đề hàng năm từ năm 2006 đến nay. Chỉ thị 23-CT/TW đã chỉ rõ nội dung tuyên truyền, giáo dục là nguồn gốc và những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh đã được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng chỉ ra.
Thứ tư, Chỉ thị 23-CT/TW đã góp phần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ nền tảng tư tưởng cuả Đảng qua các phương tiện thông tin đại chúng, các hoạt động văn hoá, văn nghệ. Các cơ quan thông tin đại chúng có kế hoạch cụ thể, thường xuyên tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời tổng kết, phổ biến những kinh nghiệm hay, các điển hình tốt trong việc nghiên cứu, dạy và học, rèn luyện theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh. Nâng cao chất lượng các hoạt động văn hoá, văn nghệ, sáng tạo những công trình nghệ thuật có giá trị về nội dung và nghệ thuật, về con người và tư tưởng của Bác.
Chỉ thị 23-CT/TW xác định nhiệm vụ đấu tranh chống mọi âm mưu, thủ đoạn, luận điệu của các thế lực thù địch và bọn cơ hội nhằm hạ thấp, bôi nhọ, cắt xén, xuyên tạc, phủ nhận tư tưởng Hồ Chí Minh. “Cần kịp thời phát hiện âm mưu, thủ đoạn, luận điệu phản tuyên truyền về Hồ Chí Minh và tư tưởng Hồ Chí Minh; tổ chức nghiên cứu để cung cấp các luận cứ khoa học phản bác những luận điệu xuyên tạc phản tuyên truyền đó, kịp thời phổ biến trong Đảng, trong các đoàn thể và trong hệ thống trường học; kịp thời cung cấp cho các cơ quan tuyên truyền, giáo dục, báo chí để các cơ quan này có cơ sở đấu tranh bảo vệ tính đúng đắn của tư tưởng Hồ Chí Minh; lựa chọn các hình thức phù hợp trong đấu tranh công khai và tuyên truyền đối ngoại”. Đây cũng chính là một trong những tiền đề để Đảng ta có Nghị quyết 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Tiếp tục với những thành tựu trong thực hiện Chỉ thị 23-CT/TW, ngày 09/02/2018 Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 23-CT/TW về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. Việc nghiên cứu, học tập, tuyên truyền, giáo dục, vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh đã đi vào chiều sâu, trở thành tự giác ở mỗi cơ quan, đơn vị, ở mỗi cán bộ, đảng viên, góp phần quan trọng vào thành tựu của công cuộc đổi mới, đưa đất nước đến giữa thế kỷ trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.
Ths. Nguyễn Bình Minh
Trường Chính trị tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu