Điều căn dặn đầu tiên của Chủ tịch Hồ Chí Minh trước lúc đi xa là về Đảng và xây dựng Đảng:
“TRƯỚC HẾT NÓI VỀ ĐẢNG - Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hǎng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình.
Lời căn dặn cho thấy tư tưởng của Người về vị trí, vai trò quan trọng của việc xây dựng Đảng và những điều then chốt trong xây dựng Đảng. Từ những tư tưởng của Người trong Di chúc về xây dựng Đảng, trong tình hình hiện nay, chúng ta cần quan tâm thực hiện tốt những nội dung căn bản sau:
Xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng
Trong Di chúc, Người đã nhấn mạnh vấn đề “đoàn kết” và đoàn kết trong Đảng được nhắc đến nhiều lần trong bản di chúc. Như vậy, có thể thấy rằng, vấn đề đoàn kết trong Đảng luôn chiếm vị trí đặc biệt quan trọng trong những suy tư của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đoàn kết trong Đảng là một cơ sở của đoàn kết nhân dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế, là một cội nguồn làm nên những thắng lợi to lớn trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đoàn kết là một truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam và của Đảng Cộng sản Việt Nam, là cội nguồn làm nên sức mạnh vô địch của dân tộc và của Đảng. Để xây dựng sự đoàn kết, thống nhất của Đảng theo Di chúc của Người, chúng ta phải thực hiện tốt một số yêu cầu cơ bản sau:
Thứ nhất, phải thực hành dân chủ rộng rãi.
Nhờ dân chủ mà Đảng ta đã khơi dậy, phát huy cao nhất trí tuệ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của mình. Nhờ dân chủ mà trong Đảng đã khắc phục được tình trạng bè cánh, cục bộ, địa phương chủ nghĩa, quan liêu, hách dịch, cửa quyền, xa rời quần chúng. Thực hành dân chủ rộng rãi nghĩa là phải dân chủ thực sự, dân chủ thường xuyên, dân chủ từ Trung ương đến cơ sở. Nhưng dân chủ phải gắn với tập trung. Tập trung dân chủ là nguyên tắc sống còn và cũng là biện pháp tốt nhất để xây dựng Đảng ta. Trong những năm qua, nhờ quán triệt sâu sắc và thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ mà Đảng ta không ngừng lớn mạnh, vượt qua bao thử thách, lãnh đạo nhân dân ta xây dựng, bảo vệ thành công Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và đặc biệt trong sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay.
Thứ hai, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình. Tự phê bình và phê bình là nguyên tắc, là quy luật phát triển của Đảng. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh coi đây là biện pháp tốt nhất để củng cố, phát triển sự đoàn kết, thống nhất của Đảng. Người yêu cầu tự phê bình và phê bình phải thường xuyên, nghiêm túc, không nể nang, qua loa đại khái, hình thức.
Thứ ba, phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau. Trên cơ sở tình đồng chí thương yêu lẫn nhau thì mới thực hành được “dân chủ rộng rãi”, mới “thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình”. Không có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau sẽ dẫn đến dân chủ hình thức, tự phê bình và phê bình không nghiêm túc hoặc lợi dụng dân chủ, lợi dụng phê bình để trả thù cá nhân. Năm tháng qua đi nhưng bản Di chúc của Người sẽ còn sống mãi, là kim chỉ nam cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vững bước tiến lên.
Xây dựng và chỉnh đốn Đảng
Trong quan niệm của Hồ Chí Minh, xây dựng và chỉnh đốn Đảng gắn liền với sự tồn tại của Đảng; còn Đảng, còn hoạt động, còn cần phải tổ chức xây dựng, chỉnh đốn. Đó là tính tất yếu khách quan, là nhu cầu tồn tại, phát triển của bản thân Đảng. Chỉnh đốn và đổi mới Đảng là nhằm làm cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; làm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên không ngừng nâng cao phẩm chất và năng lực trước những yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao, càng phức tạp của nhiệm vụ cách mạng. Đổi mới, chỉnh đốn Đảng sẽ làm cho toàn Đảng trở thành một khối thống nhất về nhận thức và tư tưởng, làm sơ sở cho sự thống nhất về hành động, đủ sức lái con thuyền cách mạng Việt Nam tiến về phía trước, vượt qua những khúc quanh đầy thử thách.
Trong Di chúc, Hồ Chí Minh đã lý giải “chỉnh đốn Đảng” trước hết là nâng cao năng lực lãnh đạo và tinh thần phục vụ nhân dân của cán bộ, đảng viên. Sự liên đới chặt chẽ, thuận chiều giữa lợi ích của nhân dân và vai trò của Đảng đã tạo ra phương cách quan trọng nhất để củng cố vị trí của Đảng trong lòng dân tộc: Hết lòng phục vụ nhân dân. Muốn vậy, điều đầu tiên là phải nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên.
Trong di chúc, Người căn dặn: “Đảng ta là Đảng cầm quyền nên mỗi đảng viên phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Trong một đoạn văn ngắn, bốn lần Người dùng đến từ “thật” và “thật sự” để nhấn mạnh yêu cầu về sự trung thực trong đạo đức cách mạng.
Đạo đức của người cách mạng được hợp thành bởi nhiều thành tố, theo Người, trong điều kiện Đảng cầm quyền, phẩm chất: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là những thành tố cơ bản nhất, quyết định nhất. Những đức tính này có quan hệ chặt chẽ với nhau, ai cũng phải thực hiện, song cán bộ, đảng viên phải là những người thực hành trước để làm kiểu mẫu cho dân. Đó cũng chính là vấn đề then chốt nhất bảo đảm sự trong sạch, vững mạnh của Đảng, làm cho Đảng thực sự là người lãnh đạo, là đày tớ trung thành của nhân dân.
Trong bối cảnh nhiều thách thức hiện nay, đặc biệt trước sự tấn công của các thế lực thù địch trong và ngoài nước trên mặt trận chính trị, tư tưởng đã gây tác động tiêu cực không nhỏ đến tình hình tư tưởng, chính trị của cán bộ, đảng viên và nhân dân ta. Vì vậy, thực hiện di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đòi hỏi mỗi cấp ủy, cán bộ, đảng viên cần quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương của Đảng về xây dựng Đảng, coi đây là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng ta. Để tập trung xây dựng Đảng ta vững mạnh, ngang tầm với đòi hỏi của thời kỳ mới, chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu, vận dụng tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng trong Di chúc của Người. Chúng ta, cần chú trọng thực hiện tốt một số vấn đề sau:
Thứ nhất, tiếp tục củng cố, tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng.
Đoàn kết thống nhất trong Đảng được xây dựng trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Để bảo đảm giữ vững sự đoàn kết thống nhất, các tổ chức đảng cần thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, quán triệt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước cho mọi cán bộ, đảng viên, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, thống nhất trong toàn Đảng về nhận thức và hành động, nói và làm theo nghị quyết, Cương lĩnh, Điều lệ Đảng; tập trung xây dựng các cấp uỷ vững mạnh, thực sự là hạt nhân đoàn kết trong Đảng và trong xã hội; thực hiện tốt chế độ tự phê bình và phê bình, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa cá nhân, những căn bệnh công thần, địa vị, hẹp hòi, cục bộ, kèn cựa, làm trong sạch nội bộ Đảng. Nhằm phát huy dân chủ và kỷ cương trong sinh hoạt, các tổ chức đảng cần giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể, đề cao trách nhiệm cá nhân, giữ vững tính tổ chức và tính kỷ luật, xây dựng lề lối làm việc khoa học, hiệu quả. Từng tổ chức cơ sở Đảng cần tập trung xây dựng quy chế lãnh đạo, quy chế làm việc; cụ thể hoá nguyên tắc lãnh đạo tập thể, cá nhân phụ trách, chế độ và trách nhiệm của người chủ trì. Các cơ quan, đơn vị cần chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tiêu biểu về phẩm chất, năng lực, đủ uy tín và khả năng quy tụ được sức mạnh của tập thể. Cấp uỷ các cấp cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những biểu hiện mất đoàn kết nội bộ và nguyên nhân dẫn đến mất đoàn kết; đồng thời, giáo dục cán bộ, đảng viên không ngừng xây dựng, vun đắp cho sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân.
Thứ hai, nâng cao chất lượng các tổ chức cơ sở Đảng, gắn với xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Đảng đã đưa ra phương hướng: “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên; phát huy tính tiên phong, gương mẫu, trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân của cán bộ, đảng viên. Tăng cường hơn nữa mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, củng cố và không ngừng nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng”.
Công tác cán bộ phải được tiến hành theo đúng nguyên tắc của Đảng; mọi vấn đề về công tác cán bộ đều do tập thể cấp uỷ quyết định. Việc đánh giá chất lượng tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên phải đúng thực chất, khắc phục tình trạng hình thức, bệnh thành tích đang diễn ra ở không ít các tổ chức cơ sở Đảng. Cấp uỷ các cấp cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, chú trọng vào những lĩnh vực liên quan đến công tác tài chính, cán bộ, xây dựng cơ bản; nâng cao năng lực phát hiện và xử lý kịp thời những sai phạm về phẩm chất, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên trong cơ quan, đơn vị mình. Cùng với đó, cấp uỷ, tổ chức cơ sở Đảng các cấp cần tập trung lãnh đạo xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân; thực hiện nghiêm quy chế dân chủ cơ sở, dựa vào dân để xây dựng Đảng; có thiết chế cụ thể để nhân dân tham gia kiểm tra, giám sát, phê bình, góp ý với cấp uỷ, chính quyền về các mặt hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo và công tác quản lý, rèn luyện cán bộ, đảng viên. Các cấp uỷ cần thường xuyên quan tâm đến công tác phát triển Đảng, nhất là những địa bàn xung yếu, chưa có hoặc ít đảng viên; đồng thời, rà soát đưa những người không đủ tiêu chuẩn ra khỏi Đảng.
Thứ ba, tăng cường rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; tích cực phòng chống tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí.
Các tổ chức đảng cần chú ý xây dựng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có lập trường, quan điểm vững vàng; luôn tiền phong, gương mẫu về phẩm chất đạo đức, lối sống; có ý thức tổ chức kỷ luật, phương pháp, tác phong công tác và năng lực hoàn thành tốt nhiệm vụ. Để thực hiện mục tiêu đó, các tổ chức cơ sở Đảng cần tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm; chuyển mạnh sang “làm theo” tấm gương đạo đức của Bác, xây dựng các tiêu chí cụ thể về đạo đức cho các đối tượng, bảo đảm cho cuộc vận động đi vào chiều sâu và mang lại hiệu quả thiết thực.
Trong rèn luyện đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên, cần chú ý gắn công tác giáo dục của tổ chức với phát huy tính tự giác học tập, rèn luyện đạo đức cách mạng của từng cá nhân; cấp trên làm gương trước cấp dưới, đảng viên làm gương trước quần chúng, nâng cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, đi đầu trong mọi công việc, làm việc có năng suất, hiệu quả. Nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, các cơ quan, đơn vị cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí”. Các cấp cần xác định rõ “phòng” là chính, “chống” cũng là một bộ phận của phòng ngừa, trong đó “con người” được xác định là yếu tố quan trọng nhất. Các cơ quan, đơn vị cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí gắn với thực hiện nghiêm các quy chế, quy định, kỷ luật, kỷ cương, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ lề lối làm việc, phong cách ứng xử, đạo đức, lối sống của mỗi cá nhân trong từng cơ quan, đơn vị.
Thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác xây dựng Đảng là thời cơ và điều kiện thuận lợi để Đảng ta tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng và củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay./.
Nguyễn Thị Mai Trâm - Trường Chính trị Bến Tre