Phát huy vai trò, trách nhiệm của người có uy tín trong giai đoạn hiện nay

Người có uy tín (NCUT) trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) có vai trò rất quan trọng, là cầu nối giữa các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở với người dân; có mối liên hệ chặt chẽ, gắn bó với đồng bào dân tộc, hiểu biết về văn hóa truyền thống, giữ gìn và phát huy tinh thần đoàn kết trong cộng đồng các dân tộc và khối đại đoàn kết toàn dân, góp phần tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương.

Tỉnh Cao Bằng có đông đồng bào DTTS cùng sinh sống và làm ăn trên địa bàn tỉnh, hiện tỷ lệ người DTTS trên địa bàn tỉnh chiếm 94,88%. Trong mỗi vùng, mỗi địa phương có nhiều dân tộc sống đan xen với nhau, tuy có nhiều điểm khác nhau về văn hóa, tập quán, nhưng các dân tộc đều chăm chỉ lao động, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau. Để làm được điều đó, ngoài cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS, còn có một lực lượng được đồng bào tin tưởng, suy tôn và là cầu nối giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân, đó là lực lượng NCUT trong đồng bào DTTS. 

Những NCUT là “cánh tay nối dài” giúp cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện các cuộc vận động, phong trào thi đua vùng đồng bào DTTS; giữ gìn an ninh trật tự, củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc; phát triển kinh tế, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc; xây dựng hệ thống chính trị cơ sở và khối đại đoàn kết toàn dân tộc... Vì vậy, thời gian qua, các cấp ủy Đảng, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể chính trị - xã hội trong tỉnh luôn quan tâm, tạo điều kiện để NCUT phát huy tốt vai trò của mình, đóng góp công sức trong công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS nói riêng và sự nghiệp phát triển của tỉnh nói chung.

Toàn tỉnh hiện có 1.462 NCUT, trong đó, dân tộc thiểu số 1.441 người, chiếm 98,56%. Họ là những già làng, trưởng xóm bản, cán bộ nghỉ hưu, chức sắc tôn giáo, người sản xuất, kinh doanh giỏi..., gương mẫu chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quy định địa phương nơi cư trú; là những người có ảnh hưởng được đồng bào dân tộc suy tôn, tín nhiệm tự nguyện hoặc bằng sự ràng buộc của phong tục, tập quán dân tộc trong mức độ và phạm vi nhất định. Họ thường được đồng bào tìm đến để bày tỏ tâm tư, nguyện vọng và tranh thủ ý kiến giải quyết các vấn đề của bản thân, gia đình và xã hội; NCUT có khả năng tác động, chi phối tập hợp quần chúng bằng lời nói, hành động hoặc bằng hương ước, quy ước xóm, dòng tộc, phong tục, tập quán dân tộc. Một NCUT, tùy thuộc vào trình độ, khả năng tri thức, cũng như mối liên hệ với quần chúng nhân dân, vị trí trong dòng tộc, thôn xóm của họ mà phát huy được vai trò, trách nhiệm của mình trong dân cư nơi sinh sống.

Trong những năm qua, tỉnh quan tâm xây dựng, bồi dưỡng, phát huy vai trò của NCUT trong đồng bào DTTS. Việc thực hiện chính sách đối với NCUT trong đồng bào DTTS theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025; Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg ngày 6/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách đối với NCUT trong vùng đồng bào DTTS được tỉnh quan tâm và kịp thời chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ thực hiện đầy đủ, kịp thời, qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động của NCUT tại các địa phương.

 

Các cấp, ngành tổ chức thăm hỏi, tặng quà nhân dịp Tết cổ truyền của dân tộc, Tết của đồng bào DTTS, thăm hỏi NCUT khi ốm đau; cung cấp thông tin về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, trong đó có chính sách dân tộc; cung cấp các loại báo, tạp chí và tổ chức các lớp tập huấn, tham quan học tập kinh nghiệm cho NCUT…

Đặc biệt, ngoài chính sách theo Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh dành sự quan tâm và ban hành Kế hoạch số 2022/KH-UBND ngày 29/6/2017 của UBND tỉnh về thực hiện Quyết định 2561/QĐ-TTg ngày 31/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “Tăng cường vai trò của NCUT trong đồng bào DTTS” trên địa bàn tỉnh, đây là cơ sở và nguồn động viên to lớn để NCUT phát huy tốt vai trò của mình, tích cực, trách nhiệm đối với cộng đồng, với cấp ủy, chính quyền địa phương.

Nhờ đó, NCUT trong đồng bào DTTS đã phát huy, khẳng định vai trò là lực lượng nòng cốt, là cầu nối quan trọng giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân, có nhiều đóng góp tích cực trong phong trào thi đua yêu nước và vận động đồng bào các dân tộc chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc và đại đoàn kết các dân tộc…

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện chính sách đối với NCUT  trong đồng bào DTTS còn một số hạn chế, vướng mắc như: điều kiện kinh tế - xã hội của các địa phương và trình độ dân trí người dân một số nơi chưa đồng đều, địa bàn sinh sống còn nhiều khó khăn; chế độ, chính sách cho NCUT có sự quan tâm nhưng còn hạn chế; một số ít NCUT tuổi cao, sức khỏe yếu, nhận thức hạn chế, do đó ảnh hưởng đến việc phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trong các hoạt động tại địa phương...

Nhằm phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của NCUT trong giai đoạn hiện nay, nhất là trong công tác tuyên truyền, vận động đối với người dân tại địa phương và trên cơ sở các chính sách đối với NCUT theo các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh cần tiếp tục triển khai các nội dung như sau:

Một là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp, các ngành, địa phương trong việc phát huy nhiệm vụ của các sở, ngành và UBND các huyện, Thành phố trong công tác vận động, tuyên truyền, phổ biến và thực hiện các chế độ chính sách đối với NCUT.

Hai là, chỉ đạo các cơ quan, địa phương thường xuyên tổ chức các hội nghị tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, hội nghị cung cấp thông tin thời sự; thực hiện cung cấp báo, tạp chí cho NCUT; tổ chức các đoàn đi học tập kinh nghiệm về các mô hình phát triển kinh tế, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, giữ gìn, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh trật tự để nâng cao trình độ hiểu biết, kỹ năng hoạt động, cập nhật kiến thức, thông tin đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ của NCUT.

Ba là, tạo điều kiện cho NCUT tham gia góp ý xây dựng các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn với đẩy mạnh cung cấp, phổ biến thông tin về chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các định hướng phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đặc biệt là các chủ trương, chính sách liên quan đến dân tộc, tôn giáo, quốc phòng - an ninh...

Bốn là, đẩy mạnh nêu gương các điển hình tiên tiến trên các lĩnh vực và kịp thời biểu dương, khen thưởng những NCUT có thành tích tiêu biểu trong lao động sản xuất, vận động đồng bào tham gia thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để tạo phong trào thi đua rộng khắp trong toàn tỉnh.