Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chú trọng đến việc bồi dưỡng, nâng cao tính đảng, tính chiến đấu cho cán bộ, đảng viên. Theo Người, “Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, cần phải có tính đảng, tính cách mạng mới làm được việc”, nếu “kém tính đảng, thì việc gì cũng không làm nên”[1].
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng xác định: “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị”[2]. Đồng thời: Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hính mới, là nhiệm vụ khách quan, do đó yêu cầu phải đẩy mạnh công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống; nâng cao sức đề kháng, chủ động đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch. Coi đây là nhiệm vụ trọng tâm và hết sức hệ trọng, là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, của các cơ quan, đơn vị, cán bộ, đảng viên.
Tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy lý luận chính trị là một thuộc tính căn bản, đồng thời là tiêu chí đánh giá chất lượng của hoạt động này. Nâng cao tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy lý luận chính trị là phương thức quan trọng góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác một cách có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Vì vậy, Đảng ta cũng xác định nhiệm vụ, giải pháp công tác giáo dục lý luận chính trị giai đoạn hiện nay: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức công tác tư tưởng theo hướng chủ động, thiết thực, kịp thời và hiệu quả; nâng cao tính chiến đấu, tính giáo dục, tính thuyết phục trong tuyên truyền, giáo dục, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”[3].
Trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là đơn vị sự nghiệp trực thuộc tỉnh ủy, thành ủy. Trường có chức năng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ, công chức, viên chức ở địa phương về lý luận chính trị; chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; kiến thức và chuyên môn, nghiệp vụ về công tác xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; kiến thức về một số lĩnh vực khác; tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị ở địa phương. Từ chức năng, nhiệm vụ được xác định, Trường Chính trị giữ vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng kiến thức lý luận chính trị, củng cố niềm tin cho học viên và nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Mỗi cán bộ, giảng viên giữ vai trò là những chiến sĩ tiên phong trong cuộc đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị khóa XII về công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng, xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của mình, trong những năm qua, các trường chính trị cấp tỉnh đã quan tâm triển khai nhiều giải pháp, cách thức nhằm thực hiện công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh ngăn chặn, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, trong đó chú trọng việc nâng cao tính đảng, tính chiến đấu trong công tác giảng dạy lý luận chính trị. Để thực hiện tốt yêu cầu này, giáo án trước khi giảng phải được kiểm duyệt một cách chặt chẽ, đảm bảo dúng quan điểm, định hướng của Đảng. Các bài giảng phải sử dụng kiến thức lý luận, thực tiễn để dẫn chứng, phân tích, chứng minh làm rõ quan điểm khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; làm sáng tỏ đường lối, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước từ đó giúp học viên nắm chắc, hiểu rõ, xác lập niềm tin và đi đến hành động theo đường lối, chính sách, quan điểm của Đảng, Nhà nước với mục đích cuối cùng là lan tỏa, truyền tải đến từng học viên lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Ngoài ra, các trường chính trị đã tập trung đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tuyên truyền, quán triệt, triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; gắn công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng với việc đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 Bộ Chính trị khóa XII và Kết luận số 01 ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị khóa XIII về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII, XIII)... nhằm góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chính trị của giảng viên, từng bước đẩy lùi sự suy thoái về đạo đức, lối sống.
Qua thực tiễn cho thấy, đội ngũ giảng viên đã từng bước nâng cao nhận thức và có thái độ đúng đắn đối với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, từ đó trong các bài giảng, tiết giảng đã luận giải một cách khoa học về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, từng bước khẳng định vai trò là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng, lý luận; tích cực tuyên truyền, lan tỏa nhiệm vụ chính trị quan trọng này cho học viên.
Hiện nay, đội ngũ giảng viên của các trường chính trị có trình độ chuyên môn cao, đã có nhiều bài viết, nhiều công trình khoa học cung cấp được những luận cứ khoa học quan trọng, thuyết phục về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch có độ lan tỏa cao, tầm ảnh hưởng xã hội lớn.
Trong thời gian tới để nâng cao tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy các môn lý luận chính trị góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, theo chúng tôi, công tác giảng dạy lý luận chính trị ở cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau đây:
Thứ nhất, trong công tác giảng dạy phải làm rõ và khẳng định tính khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Chủ nghĩa Mác - Lênin là chiếc “cẩm nang thần kỳ” mãi mãi soi đường, dẫn lối cho giai cấp công nhân toàn thế giới tiến lên, là học thuyết duy nhất từ trước đến nay chỉ ra mục tiêu, con đường, lực lượng và phương thức đấu tranh giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng dân tộc và giải phóng con người; đưa những người bị áp bức, bóc lột trở thành chủ nhân xây dựng chế độ mới. Từ khi ra đời cho đến nay, Đảng ta luôn khẳng định, chủ nghĩa xã hội là mục tiêu, lý tưởng của Đảng và Nhân dân ta, đi lên chủ nghĩa xã hội là con đường tất yếu của cách mạng Việt Nam. Thực tiễn cách mạng Việt Nam 93 năm qua, cùng những thành tựu chúng ta đạt được sau 37 năm đổi mới là kết quả hết sức to lớn, có ý nghĩa quan trọng, là minh chứng hùng hồn khẳng định tính ưu việt, vượt trội cũng như giá trị khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng. Đây là lý lẽ sắc bén để đập tan luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam. Thắng lợi đó cũng chứng minh Đảng ta không hề sai lầm khi xác định: Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Đặc biệt, trong văn kiện Đại hội lần thứ XIII Đảng ta đã nhấn mạnh: “Để khát vọng phát triển đất nước trở thành hiện thực Đảng ta đã khẳng định “toàn dân và toàn quân ta phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”. Sự kiên định của Đảng ta là hoàn toàn đúng đắn và phù hợp với thực tiễn cách mạng Việt Nam không phải như bọn cơ hội, chủ nghĩa xét lại vẫn rêu rao xuyên tạc.
Thứ hai, nâng cao nhận thức về tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy lý luận chính trị cho đội ngũ giảng viên và học viên.
Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, đảm bảo sự thống nhất về nhận thức cả người dạy và người học. Nội dung giáo dục, quán triệt phải tập trung làm rõ mối liên hệ mật thiết giữa truyền thụ lý luận khoa học với đấu tranh xuyên tạc, phủ nhận lý luận ấy trong giảng dạy, vai trò của nó đối với cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Hình thức giáo dục, quán triệt phải được thực hiện một cách đa dạng, phong phú như: thông các diễn đàn khoa học về giảng dạy lý luận chính trị,các hoạt động sinh hoạt chuyên môn, hoạt động phương pháp, thông tin khoa học, dự giảng, kiểm tra bài giảng, ra đề thi, đáp án, sơ tổng kết, rút kinh nghiệm...
Tính đảng, chiến đấu của bài giảng lý luận chính trị tùy thuộc vào tổng hòa các phẩm chất, năng lực của người giảng viên. Với người giảng viên giảng dạy lý luận chính trị, bản lĩnh chính trị là “tấm khiên, manh giáp”; còn sự am hiểu tường tận, sâu sắc kiến thức chuyên môn, năng lực phân tích nội dung sâu rộng, kỹ năng nhận diện, đấu tranh phản bác sắc bén chính là “thanh kiếm” của họ. Bản lĩnh chính trị của giảng viên là sự kết tinh các yếu tố về thể chất và tri thức, tình cảm, niềm tin, ý chí chính trị theo hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, được thể hiện vững vàng trước mọi hoàn cảnh, tình huống chính trị thực tiễn. Bản lĩnh chính trị, trình độ kiến thức, năng lực giảng dạy và nhận diện đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của giảng viên không phải tự nhiên mà có, mà phải được hình thành, phát triển trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện ở nhà trường và thực tiễn công tác. Đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, gắn với quá trình đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ giảng viên.
Không thể nâng cao tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy lý luận chính trị, nếu như đội ngũ giảng viên trình độ chuyên môn, năng lực hạn chế, nhất là kỹ năng nhận diện, xây dựng tình huống phê phán, phản bác quan điểm sai trái, thù địch bảo vệ lý luận cách mạng trong bài giảng. Quá trình đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn là quá trình tìm tòi, nghiên cứu để nắm vững, hiểu sâu nguồn gốc, bản chất các nguyên lý, quy luật chính trị - xã hội của quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, sự chuyển biến tất yếu từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Đồng thời giảng viên phải nắm chắc kiến thức liên ngành như triết học Mác - Lênin, kinh tế chính trị Mác - Lênin, Nhà nước và pháp luật, lịch sử Đảng, xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước, xã hội học, dân tộc học, quan hệ quốc tế…
Thứ ba, chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện kỹ năng, phương pháp xây dựng và thực hiện tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy cho đội ngũ giảng viên và học viên. Đây là điều kiện quan trọng để nâng cao tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy lý luận chính trị. Từ hoạt động này, cả người dạy và người học từng bước hình thành các kỹ năng nhận diện, phân tích, đối chiếu, nêu luận cứ phê phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Nâng cao tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy đòi hỏi các chủ thể phải được bồi dưỡng, rèn luyện từ thực tiễn đấu tranh tư tưởng, lý luận. Quá trình giảng dạy, giảng viên và học viên cùng nhau tương tác, tạo ra các tình huống tư duy đấu tranh lý luận; từ đó hình thành, phát triển kỹ năng nhận diện đấu tranh không khoan nhượng với những trào lưu tư tưởng, lý luận đối lập. Bên cạnh đó, giảng viên cần tích cực tham gia các diễn đàn khoa học, sinh hoạt chuyên môn, trao đổi học thuật, tọa đàm, hội thảo để thể hiện chính kiến, quan điểm của mình; đồng thời có cơ hội cọ xát, bồi đắp năng lực tư duy, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy.
Thứ tư, kịp thời cung cấp thông tin, tư liệu, định hướng đấu tranh cho đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị.
Tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy lý chính trị được nâng cao, thiết thực, hiệu quả nếu luôn kịp thời nắm bắt và đấu tranh kịp thời với các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc, phản động nảy sinh, những vấn đề nổi cộm, nóng bỏng mới xuất hiện trong đời sống xã hội. Trong khi đó, không cá nhân giảng viên nào, dù tích cực và nhạy bén nhất, có thể đủ khả năng nắm bắt kịp thời mọi vấn đề, có đủ tư liệu, thông tin để đấu tranh tức thì một cách hiệu quả.
Hiện nay, hoạt động đấu tranh tư tưởng, lý luận của Đảng đang được tổ chức chặt chẽ, với các lực lượng chuyên trách hoạt động có tính chuyên nghiệp. Trên cơ sở đó, cần phát huy tốt vai trò của các cơ quan, lực lượng trong nắm bắt thông tin, kịp thời cung cấp cho các “đầu mối” tiến hành hoạt động đấu tranh tư tưởng lý luận, trong đó chú trọng các cơ sở giáo dục, đào tạo. Thông tin cung cấp cần phải nhanh chóng, cập nhật, tập trung vào những vấn đề nổi cộm, nóng bỏng, bức xúc; những luận điệu và hoạt động chống phá nguy hiểm; đồng thời phải có định hướng rõ ràng về quan điểm, chủ trương, phương châm đấu tranh. Dưới tác động của công nghệ thông tin hiện đại, dòng thông tin luân chuyển liên tục, thông tin sinh ra thông tin, song thông tin cũng giết chết thông tin; thì việc bảo đảm tính cập nhật, kịp thời thông tin chính thống là dữ liệu quan trọng phục vụ cho công tác giảng dạy chất lượng, hiệu quả.
Thứ năm, thường xuyên quan tâm tạo điều kiện thuận lợi, có chính sách, cơ chế phù hợp đối với giảng viên giảng dạy lý luận chính trị. Đồng thời, phát huy tính tích cực, tự giác của giảng viên trong giảng dạy lý luận chính trị.
Để nâng cao chất lượng bài giảng nói chung, tính chiến đấu trong giảng dạy lý luận chính trị nói riêng, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, các cấp ủy, các cơ quan có thẩm quyền cần quan tâm bảo đảm các điều kiện cần thiết như: cơ sở vật chất nơi làm việc, giảng đường, thư viện, phòng hoạt động phương pháp, cùng với các phương tiện kỹ thuật hiện đại phục vụ cho biên soạn bài giảng và thực hành giảng bài. Tạo điều kiện cho giảng viên tham gia các cuộc hội thảo, diễn đàn khoa học về giảng dạy lý luận chính trị, về đấu tranh tư tưởng, lý luận; tham gia nghiên cứu đề tài các cấp, biên soạn giáo trình, tài liệu dạy học… nhằm bồi dưỡng nâng cao trình độ kiến thức và kỹ năng tư duy lý luận. Bên cạnh đó, tính đảng, tính chiến đấu cần được xác định trong quy chế, quy định về đánh giá chất lượng của bài giảng; ý thức, trách nhiệm, năng lực giảng dạy, cũng như tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của giảng viên.
Nâng cao tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy lý chính trị đòi hỏi mỗi giảng viên cần phát huy tính tích cực chính trị, đề cao lòng tự trọng, danh dự, nhân phẩm của nhà giáo đối với nhiệm vụ giảng dạy và đấu tranh bảo vệ, phát triển các môn lý khoa học Mác - Lênin trong bối cảnh hiện nay. Giảng viên, đồng thời là đảng viên cộng sản, phải coi việc đấu tranh, bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm vinh quang, là sự cống hiến vì lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Giảng viên phải không ngừng học tập, nghiên cứu, tự bồi dưỡng, nâng cao trình độ kiến thức chuyên môn, rèn luyện phẩm chất, năng lực giảng dạy, đấu tranh tư tưởng, lý luận; đồng thời nêu gương “tự soi, tự sửa” để không ngừng hoàn thiện bản thân, xứng đáng là nhà giáo mẫu mực - chiến sĩ tiên phong tham gia đấu tranh tư tưởng, lý luận, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Tóm lại, nâng cao tính đảng, tính chiến đấu trong giảng dạy lý chính trị là yêu cầu, đòi hỏi khách quan trong giai đoạn hiện nay góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra.
Tài liệu tham khảo
1] Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia - ST, H.2011, tr.307
[2] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H, 2021, tập I, tr.183.
[3] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H, 2021, tập I, tr.181.
Ths. Trần Văn Toàn
Trường Chính trị Lê Duẩn, Quảng Trị