Để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác một cách có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, chúng ta cần có nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt, đồng thời cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó, việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong cán bộ, đảng viên có vai trò rất quan trọng nhất là trong giai đoạn hiện nay.
Tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.là nền tảng và động lực tinh thần để phát triển xã hội. Từ khi mới ra đời cho đến nay, Đảng ta, luôn nhận thức sâu sắc về vai trò đặc biệt quan trọng của tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên đối với sự phát triển của cách mạng Việt Nam. Vì vậy, chăm lo giáo dục, rèn luyện, nâng cao tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trở thành vấn đề quan trọng hàng đầu hiện nay.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh, luôn chăm lo xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh, xứng đáng “là đạo đức, là văn minh”. Trong đó, vấn đề Người quan tâm hàng đầu là chăm lo giáo dục, rèn luyện, nâng cao tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Người viết: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” [2] Đặc biệt, trong Di chúc Người căn dặn Đảng ta là: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng; thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”[3]. Thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong suốt 93 năm qua, Đảng ta đã xây dựng, bồi dưỡng, giáo dục và rèn luyện đại bộ phận cán bộ, đảng viên của Đảng phát huy được phẩm chất, đạo đức cách mạng. Đa số cán bộ, đảng viên luôn trau dồi và giữ được phẩm chất, đạo đức cách mạng, yêu nước, yêu dân, chí công, vô tư, gương mẫu, có lối sống trong sạch, lành mạnh. Tuyệt đại đa số cán bộ, đảng viên vững vàng trước những biến động trong nước và thế giới, kiên định mục tiêu và con đường đi lên CNXH do Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, hăng hái đi đầu trong công cuộc đổi mới, hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
Tuy nhiên, trong quá trình đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, một bộ phận cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, rơi vào chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, tình trạng “nói không đi đôi với làm”, “nói một đằng làm một nẻo”. Điều này đã được Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI) đã chỉ rõ: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống...”[4]. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XII) tiếp tục khẳng định: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm trọng, tập trung vào số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước”[5] Đồng thời, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) chỉ ra 27 nội dung cụ thể. Trong đó, có 9 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, 9 biểu hiện về đạo đức lối sống và 9 biểu hiện về “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, một số suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng; quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân chủ nghĩa, cơ hội, thực dụng, bè phái, gây mất đoàn kết nội bộ; chưa nêu cao ý thức trách nhiệm trước tổ chức, cơ quan, đơn vị, địa phương và nhân dân. Thực hiện quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên chưa trở thành nền nếp, hiệu quả chưa cao”[4]. Do đó, nếu chúng ta không kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi nó sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Đảng, làm phai nhạt niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, đe dọa sự tồn vong của chế độ.
Kết luận số 21-KL/TW Hội nghị Trung ương 4 khoá XIII tiếp tục khẳng định: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý nhận thức chưa đầy đủ tính chất, tầm quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, thiếu gương mẫu, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân, nói chưa đi đôi với làm, vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật”…Trong đó, nguy hiểm nhất là sự phai nhạt lý tưởng cách mạng, không kiên định con đường xã hội chủ nghĩa, mơ hồ, dao động, thiếu niềm tin; nói trái, làm trái quan điểm, đường lối của Đảng; sa sút về ý chí chiến đấu, thấy đúng không dám bảo vệ, thấy sai không dám đấu tranh; thậm chí còn phụ họa theo những nhận thức, quan điểm sai trái, lệch lạc; không còn ý thức hết lòng vì nước, vì dân, không làm tròn bổn phận, chức trách được giao; không thực hiện đúng các nguyên tắc xây dựng Đảng và tổ chức sinh hoạt đảng. Từ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới "tự diễn biến," "tự chuyển hóa" chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, cơ hội, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.
Tại Hội nghị cán bộ toàn quốc, ngày 9/12/20121, Ban Tổ chức Trung ương cho biết, từ năm 2016 - 2020, có 25.104 đảng viên suy thoái hoặc có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” (0,5% tổng số đảng viên) bị xử lý kỷ luật. Trong đó, 15.101 đảng viên suy thoái về đạo đức, lối sống (chiếm 60%); 8.281 đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị (chiếm 33%); 1.722 đảng viên biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” (chiếm 6,9%). Đặc biệt, gần đây nhiều vụ án tham nhũng, hối lộ liên quan đến đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là các cán bộ cấp cao của Đảng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của Nhân dân đối với Đảng. Vì vậy, kẻ thù thường lợi dụng những vấn đề này để chống phá Đảng và Nhà nước ta, chúng ta rằng, việc đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực ở Việt Nam là việc thanh trừng nội bộ, là sự đấu đá giữa các phe nhóm trong Đảng…
Chính vì vậy, trước những yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới, Đại hội XIII của Đảng khẳng định: "Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh". Đồng thời Đảng ta nhấn mạnh: “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị; đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”.
Để đấu tranh, ngăn chặn đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới các cấp, các ngành, các địa phương cần tập trung vào một số giải pháp chủ yếu sau:
Một là, tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị, nâng cao trình độ lý luận và bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”[6]. “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng" [7]. Vì vậy, phải tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là trong giai đoạn hiện nay trở thành vấn đề quan trọng, cấp bách.
Để làm tốt nhiệm vụ này, các cấp ủy cần tập trung tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, đảng viên hiểu rõ và nắm chắc bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Quy định số 37 – QĐ/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương “Về những điều đảng viên không được làm” qua đó tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên đối với việc xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, góp phần ngăn chặn các biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống.
Thứ hai, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, đồng thời phát huy vai của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội
Các tổ chức đảng tăng cường hơn nữa công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đảng viên. Đây là hoạt động rất quan trọng của tổ chức đảng, nhất là trong tình mới, các tổ chức đảng phải có trách nhiệm cao hơn nữa, phải nắm vững tư tưởng, thái độ làm việc, các mối quan hệ, cách sống, cả hoàn cảnh gia đình và tài sản… của mọi cán bộ, đảng viên trong phạm vi mình quản lý để chủ động ngăn ngừa những hành vi tiêu cực, không để xảy ra những việc làm sai trái bất ngờ. Trong đó, cần tập trung kiểm tra, giám sát các tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những lĩnh vực, địa bàn, vị trí công tác dễ xảy ra tiêu cực; nơi người dân có nhiều bức xúc, dư luận quan tâm; nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp, coi trọng giám sát chuyên đề; tăng cường sự phối hợp giám sát của Đảng với giám sát của Nhà nước và của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội để phát huy sức mạnh tổng hợp và nâng cao hiệu lực giám sát, tránh chồng chéo, trùng lặp… sẽ góp phần làm cho mỗi cán bộ, đảng viên nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ vững lập trường tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và trong thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đẩy mạnh tuyên truyền đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí; chủ động phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời, nghiêm minh cán bộ, đảng viên vi phạm, làm ảnh hưởng đến uy tín của các tổ chức Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Mặt khác, cần có hình thức biểu dương, khen thưởng kịp thời các cơ quan, tổ chức, đơn vị và những cán bộ, đảng viên luôn tự giác, thường xuyên thực hiện vấn đề nêu gương.
Thứ ba, nâng cao chất lượng, hiệu quả sinh hoạt chi bộ, đồng thời phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị.
Chi bộ là nơi quản lý, giáo dục đội ngũ cán bộ, đảng viên, vì vậy, trong sinh hoạt chi bộ phải thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” hiện nay. Trong sinh hoạt chi bộ phải thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt trong Đảng; nêu cao tính chiến đấu tự phê bình và phê bình, quán triệt và thực hiện tốt tinh thần, ý thức xây dựng tập thể và có “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”; khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, đề cao tinh thần dám bảo vệ cái đúng, dám đấu tranh phê phán cái sai, nhằm xây dựng mối quan hệ đoàn kết, thống nhất cao trong chi bộ.
Bên cạnh đó, phát huy vao trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Bởi vì, người đứng đầu có thẩm quyền và trách nhiệm cao nhất trong mọi hoạt động, nhất là đối với việc phòng, chống, ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên. Vì vậy, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải có quyết tâm chính trị cao, gương mẫu đi đầu trong việc chấp hành đường lối, chỉ thị, hướng dẫn, quy chế, quy định của Đảng và Nhà nước; có tác phong làm việc dân chủ, khoa học, hiệu quả, sâu sát; có thái độ đúng mực trong giao tiếp, ứng xử, luôn lắng nghe, tiếp thu những ý kiến xác đáng của cấp dưới và nhân dân để điều chỉnh, hoàn thiện bản thân. Đồng thời, phải gắn vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu đối với các hoạt động của cơ quan, đơn vị, nhất là những hậu quả do sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống gây ra. Có như vậy, việc ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống mới đạt được hiệu quả và có tác dụng động viên, khích lệ, khuyến khích cán bộ, đảng viên khác học tập, làm theo.
Thứ tư, chủ động, kiên quyết, kiên trì đấu tranh trên mặt trận tư tưởng làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn hoạt động chống phá của các thế lực thù địch.
Trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, các thế lực thù địch ra sức đẩy mạnh thực hiện “diễn biến hòa bình” bằng các âm mưu tinh vi, xảo quyệt để xuyên tạc, vu cáo, bịa đặt phủ nhận cũng như hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng, thổi phồng khuyết điểm của Đảng, Nhà nước ta; bôi đen hiện thực, gieo rắc hoài nghi; kích động, chia rẽ nội bộ. Vì vậy, để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, trong tình hình mới, các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp cần chủ động nắm bắt, đinh hướng tư tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân, chủ động đấu tranh vạch trần bản chất phản động, phản khoa học, luận điệu sai trái của các thế lực thù địch để từ đó có những giải pháp phù hợp làm thất bại mọi âm mưu thủ đoạn của kẻ thù tên mặt trận tư tưởng.
Thứ năm, mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ, lãnh đạo quản lý, người đứng đầu cần phải “tự soi”, “tự sửa” nhằm từng bước hoàn thiện bản thân
“Tự soi”, “tự sửa”, “nói đi đôi với làm” về đạo đức, phong cách, tác phong, hành động để có được hình ảnh chuẩn mực trong mắt người dân là yêu cầu trước hết, nhất là đối với cán bộ, đảng viên. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Muốn người ta theo, mình phải làm gương trước”. Người khẳng định rằng: Đối với các dân tộc phương Đông thì “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”[8], “Lấy gương người tốt việc tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”[9]. Do vậy, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải tích cực học tập; phải luôn có ý thức trau dồi đạo đức cách mạng, thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư. Mỗi cán bộ, đảng viên phải thật sự mẫu mực về đạo đức, lối sống, thẳng thắn, chân thành để nhân dân học tập và làm theo. Tự giác học tập. Tự giác thực hành. Rèn tính tự giác thông qua quá trình phấn đấu hoàn thành chức trách nhiệm vụ được giao một cách tốt nhất, vô tư nhất. Phải xác định việc tự giác nêu gương sáng của mình là để gia đình, người thân và quần chúng noi theo.
Các Mác đã từng nhấn mạnh: “…lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất; nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng”[10]. Vì vậy, khi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống được đẩy lùi, đội ngũ cán bộ, đảng viên thường xuyên, tự giác tu dưỡng về đạo đức cách mạng thì nó có tác dụng rất lớn trong việc tăng cường, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, nó trở thành sức mạnh vật chất mà không một kẻ thù nào có thể phá nổi. Tin tưởng rằng với truyền thống 93 năm xây dựng và trưởng thành, Đảng ta sẽ tiếp tục lãnh đạo nhân dân ta, dân tộc ta thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, phấn đến năm 2045 nước ta trở thành một nước phát triển có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa./.
Tài liệu tham khảo:
1.Nghị quyết số 35 – NQ/TW ngày 22/10/20218 của Bộ Chính trị khóa XII.
2.Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.292.
3.Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự Thật, H, 2011, t.15, tr.611-612.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, Nxb CTQG-ST, H.2012, tr.22-23.
5. Nghị quyết số 04-NQ/TW, ngày 30/10/2016 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, NXB.Chính trị quốc gia, H.2021,tập 2,tr.179
7. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr. 313.
8 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2011, t.1, tr.284
9. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.1, tr.284.
10. C.Mác và Ph.Ăngghen (1995),Toàn tập, Nxb. CTQG, Hà Nội, T.1, tr. 580.
Ths. Trần Văn Toàn
Trường Chính trị Lê Duẩn, Quảng Trị