Cách đây 65 năm, thực hiện Nghị quyết số 58/NQ-TW của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II) về việc thành lập lực lượng Cảnh vệ nội địa và Biên phòng, ngày 3/3/1959, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 100/TTg thành lập lực lượng Công an nhân dân vũ trang (CANDVT), tiền thân của lực lượng BĐBP ngày nay. Từ đó, ngày 3/3 hằng năm trở thành ngày truyền thống của lực lượng BĐBP.
Trải qua 65 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ BĐBP luôn luôn trung thành tuyệt đối với Đảng, tận tụy với Nhân dân, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, mưu trí, dũng cảm, vượt mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ chế độ XHCN, bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhân dân, giữ vững từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc; tích cực tham gia xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở, phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân, xây dựng “Nền Biên phòng toàn dân” vững mạnh, xứng đáng là lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, vùng biển của Tổ quốc.
Từ những ngày đầu mới thành lập, tuy trang bị còn rất thô sơ, thiếu thốn nhiều mặt, địa bàn hoạt động rộng, xa xôi hẻo lánh, thời tiết, khí hậu khắc nghiệt... nhưng cán bộ, chiến sĩ CANDVT đã đoàn kết trên dưới một lòng, vượt qua muôn vàn khó khăn thử thách, nhanh chóng triển khai lực lượng, tập trung xây dựng phòng tuyến nhân dân, tiễu phỉ, chống gián điệp, biệt kích, bảo vệ biên giới, giới tuyến quân sự tạm thời và các mục tiêu trọng yếu ở nội địa.
Những năm 1965 - 1975, thời điểm khốc liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ cán bộ chiến sĩ BĐBP vừa làm nhiệm vụ bảo vệ biên giới, giới tuyến quân sự tạm thời và các mục tiêu trọng yếu ở nội địa, vừa tham gia đánh thắng chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ra miền Bắc và chi viện cho An ninh vũ trang miền Nam.
Giai đoạn 1975 - 1986, BĐBP hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới trên phạm vi toàn quốc, đấu tranh chống kế hoạch hậu chiến của địch, tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới, làm nhiệm vụ quốc tế ở Lào và Campuchia.
Từ năm 1986 đến nay, BĐBP tập trung xây dựng lực lượng vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, góp phần đập tan chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong tình hình mới. Với những thành tích và chiến công lập được, lực lượng BĐBP đã được 02 lần được tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân; được tặng thưởng 1 Huân chương Sao vàng, 3 Huân chương Hồ Chí Minh, 2 Huân chương Độc lập, 3 Huân chương Quân công, 3 Huân chương Lao động; có156 lượt tập thể và 67 cá nhân được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Đối với lực lượng BĐBP tỉnh Phú Yên, ngày 25/8/1965, trong không khí hân hoan chào mừng 20 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, thực hiện Chỉ thị của Trung ương Cục Miền Nam và hướng dẫn của Ban An ninh Khu 5, Tỉnh ủy Phú Yên ra quyết định thành lập Đại đội An ninh vũ trang (ANVT) Phú Yên, tiền thân của BĐBP Phú Yên ngày nay.
Ra đời vào thời điểm ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đại đội ANVT Phú Yên đã nỗ lực khắc phục khó khăn gian khổ, mưu trí, dũng cảm, phối hợp với các lực lượng tham gia diệt ác, phá kìm, phòng gian, tổ chức đánh địch, chống càn..., bảo vệ an toàn các cơ quan của Tỉnh ủy, các mục tiêu kinh tế, chính trị và cán bộ lãnh đạo của tỉnh; tích cực lao động sản xuất, bảo vệ vùng giải phóng, bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhân dân, lập nhiều chiến công xuất sắc, góp phần làm nên chiến thắng 1/4 giải phóng tỉnh nhà và giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Ngày 6/6/1976, Đại đội ANVT Phú Yên vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, kế thừa phát huy truyền thống của đơn vị anh hùng, lực lượng BĐBP Phú Yên không ngừng trưởng thành, lớn mạnh.
Đảng ủy, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã tập trung tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện có hiệu quả các mặt công tác biên phòng; thường xuyên làm tốt công tác huấn luyện, tuần tra kiểm soát, phòng chống các loại tội phạm; cán bộ chiến sĩ BĐBP tích cực tham gia phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương, xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở khu vực biên giới biển vững mạnh làm nền tảng xây dựng “Nền Biên phòng toàn dân” vững chắc; đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên địa bàn, nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm, phát huy sức mạnh của toàn dân và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, vùng biển.
Trong năm 2023 bên cạnh những thuận lợi cơ bản, hoạt động của các loại tội phạm và tình hình biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến nhiệm vụ, quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới biển, đảo và trật tự an toàn xã hội khu vực biên giới biển của tỉnh; tich cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ các mặt công tác; chủ động nắm, nghiên cứu, dự báo sát đúng tình hình, tham mưu xử lý hiệu quả các vụ việc liên quan đến an ninh trật tự khu vực biên giới biển của tỉnh. Đồng thời tăng cường xây dựng, chỉnh đốn tổ chức Đảng các cấp thực sự trong sạch vững mạnh; làm tốt công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và quy định của địa phương, phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và toàn dân tham gia bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh khu vực biên giới biển, góp phần xây dựng tỉnh Phú Yên ngày càng giàu đẹp.
(BĐBP tỉnh)