Mã QR: “Tấm hộ chiếu” giúp nông sản vươn xa
Hiện nay, hầu hết hệ thống phân phối lớn như WinMart, GO!/BigC, Co.opmart hay MM Mega Market hiện đều yêu cầu sản phẩm nông nghiệp phải có mã QR truy xuất nguồn gốc. Một mã QR đạt chuẩn cung cấp đầy đủ thông tin: mã số vùng trồng, quy trình chăm sóc, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, ngày thu hoạch, sơ chế – chế biến, kiểm nghiệm chất lượng và chứng nhận ATTP. Với chuỗi bán lẻ, đó là công cụ đảm bảo an toàn thực phẩm; với người tiêu dùng, là căn cứ để đánh giá độ tin cậy và sự chuyên nghiệp của cơ sở sản xuất. Vì vậy, sản phẩm thiếu QR gần như không thể vào kênh phân phối chính thống.
Việc áp dụng QR không chỉ giúp minh bạch sản xuất mà còn là nền tảng xây dựng thương hiệu, tăng giá trị hàng hóa và thu nhập cho người dân.
Tại Tuyên Quang, nhiều HTX trong tỉnh đã sớm tiếp cận công nghệ này. HTX Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Sử Anh (phường Mỹ Lâm) là một trong những điển hình. Năng động tìm hướng đi riêng, Giám đốc Nguyễn Công Sử đã đầu tư công nghệ vào sản xuất, đồng thời đẩy mạnh bán hàng trên các nền tảng trực tuyến. HTX hiện có 07 sản phẩm chè OCOP, trong đó 04 sản phẩm đạt 4 sao, 03 sản phẩm đạt 3 sao. Đặc biệt, sản phẩm “chè cấp đông” độc đáo từng được tôn vinh là sáng kiến khoa học trong phát triển thương hiệu chè Tuyên Quang.
Tất cả sản phẩm của HTX đều được đăng ký nhãn mác, sử dụng tem QR truy xuất nguồn gốc theo chuẩn của Cục Sở hữu trí tuệ. Nhờ đó, nhiều sản phẩm đã vào được hệ thống siêu thị tại Hà Nội và xuất hiện trên các sàn thương mại điện tử.
Không chỉ trong lĩnh vực trồng trọt, các sản phẩm đặc sản như mật ong cũng đang đẩy nhanh số hóa thông tin. Sản phẩm mật ong Bạc hà Cao nguyên đá đã gắn tem truy xuất điện tử, người tiêu dùng có thể kiểm tra trực tiếp tại hagiangtrace.com trước khi mua.
HTX Nông lâm nghiệp, Dịch vụ thương mại tổng hợp Po Mỷ (xã Đồng Văn) là điển hình về liên kết sản xuất - tiêu thụ hiệu quả. HTX liên kết hơn 30 hộ nuôi ong tại Đồng Văn, Phố Bảng, Lũng Phìn, nhiều hộ nuôi tới 200 đàn. Sản phẩm mật ong hoa Bạc hà Po Mỷ đạt chuẩn OCOP 3-4 sao, đang hướng tới thị trường quốc tế.
Giám đốc HTX, chị Lưu Thị Hòa cho biết: Tem truy xuất, mã QR giúp khách hàng tiếp cận thông tin rõ ràng, tạo dựng lòng tin về nông sản sạch. Nhờ đẩy mạnh bán hàng trên Postmart, Voso, Lazada, Shopee và thanh toán không tiền mặt, doanh số bán online của HTX chiếm 70-80% tổng bán lẻ, đạt 2,5 tỷ đồng/năm.
Hiện nay, thói quen tiêu dùng dựa trên dữ liệu minh bạch cũng được hình thành rõ rệt. Chị Nguyễn Thị Hạnh, tổ 6 phường Nông Tiến chia sẻ, khi mua hàng chị thường lựa chọn sản phẩm OCOP, sản phẩm có mã QR. Vì các sản phẩm này xem được từ nguồn gốc tới quy trình sản xuất nên chị thấy yên tâm hơn, không lo hàng giả hay mất an toàn vệ sinh thực phẩm.
Tuyên Quang hiện có 454 sản phẩm OCOP (428 sản phẩm 3 sao, 24 sản phẩm 4 sao, 2 sản phẩm 5 sao quốc gia). Việc áp dụng mã QR không chỉ giúp minh bạch sản xuất mà còn là nền tảng xây dựng thương hiệu, tăng giá trị hàng hóa và thu nhập cho người dân.
Nhiều sản phẩm khi áp dụng mã QR đã thuận lợi vào chuỗi bán lẻ trong nước và tiếp cận thị trường quốc tế. Trà Shan tuyết Phìn Hồ (xã Thông Nguyên) là một ví dụ điển hình. Phó Giám đốc HTX chế biến trà Phìn Hồ, bà Lý Mùi Mương cho biết: Bên cạnh việc tạo mã QR cho sản phẩm thì yếu tố để giữ chân người tiêu dùng vẫn là chất lượng. Do đó, HTX duy trì nghiêm ngặt quy trình canh tác hữu cơ: không sử dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật; giữ tán cây để tạo độ ẩm; trồng cây rào chắn giữ phân hữu cơ tự nhiên… theo chuẩn hữu cơ châu Âu. Nhờ sản xuất thuận tự nhiên, trà Shan tuyết Phìn Hồ trở thành một trong số ít sản phẩm đạt OCOP 5 sao quốc gia, nổi bật về chất lượng và hương vị.
Bên cạnh chè, nhiều nông sản khác của Tuyên Quang cũng từng bước xuất hiện trên thị trường quốc tế: chè Shan, chè xanh, chè đen; mật ong bạc hà; trà đậu đen túi lọc Hồng Phát; chuối sấy dẻo Chiêu Yên… Những sản phẩm này cho thấy nông sản “sạch - xanh - minh bạch” luôn được thị trường đón nhận; sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng thì mới “sống” được trong môi trường cạnh tranh hiện nay.
Với đà chuyển đổi số mạnh mẽ, đặc biệt khi các HTX chủ động áp dụng mã QR, dữ liệu số và sổ điện tử, nông sản Tuyên Quang đang đứng trước cơ hội lớn để vươn xa, phát triển bền vững và hội nhập sâu hơn vào thị trường hiện đại – minh bạch – truy xuất được nguồn gốc.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
