Tuyên Quang: Khai thác tiềm năng, thúc đẩy phát triển kinh tế biên mậu

Nâng cao năng lực thông quan

Tỉnh Tuyên Quang đã và đang đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng thương mại dịch vụ và các cửa khẩu song phương, lối mở để thu hút đầu tư phát triển kinh tế cửa khẩu, trọng tâm là xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy trở thành một khu kinh tế tổng hợp, thông minh, đa ngành, đa lĩnh vực; có chức năng logistics, trung chuyển, chế biến, xuất nhập khẩu hàng hóa, tài chính, ngân hàng, du lịch, dịch vụ hậu cần và chuỗi cung ứng liên kết với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc).

Hạ tầng kết nối giao thông đến các cửa khẩu, lối mở cũng đang được đầu tư, cải tạo, nâng cấp. Trong đó tuyến Cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang (nối với Cao tốc Nội Bài - Lào Cai) đang được triển khai, tạo kết nối nhanh cho hoạt động vận tải, logistics. Hàng hóa xuất khẩu, với các sản phẩm đa dạng, phong phú, đặc trưng, chất lượng cao như: chè Shan tuyết, cam, mật ong Bạc hà và gần 500 sản phẩm OCOP từ 3 đến 5 sao; các sản phẩm khoáng sản, nông lâm sản đã qua chế biến. Cùng với đó, công tác cải cách thủ tục hành chính lĩnh vực hải quan được đẩy mạnh, bảo đảm vận hành và triển khai hiệu quả hệ thống hải quan điện tử nhằm rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa.

Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy được đầu tư, nâng cấp để phát triển kinh tế biên mậu.

Bà Nguyễn Bích Thủy, Phó Đội trưởng Hải quan cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy cho biết: Đơn vị thường xuyên trao đổi với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong xử lý thủ tục hải quan và cung cấp các thông tin, chính sách về hàng hóa xuất nhập khẩu đến doanh nghiệp.

Trung bình mỗi ngày, đội hải quan cửa khẩu giải quyết khoảng 50 hồ sơ xuất nhập khẩu, chủ yếu liên quan đến các mặt hàng nông sản như cà-phê hạt, chè, tinh bột sắn, chè khô, quả sầu, dừa… Quy trình về thủ tục xuất nhập khẩu thời gian qua được đơn giản hóa, doanh nghiệp không cần phải xuất trình nhiều chứng từ như trước đây.

Các thủ tục được kết nối trực tuyến, tích hợp giữa các cơ quan hành chính công và dịch vụ. Đồng thời đội hải quan cửa khẩu thường xuyên phối hợp các đơn vị trong tỉnh và cơ quan chức năng phía Trung Quốc tổ chức hội đàm, thống nhất giải pháp nâng cao năng lực thông quan, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu.

Cùng với đó, phối hợp chặt chẽ lực lượng công an, biên phòng tăng cường tuần tra, kiểm soát, kịp thời ngăn chặn, xử lý buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới…

Những năm qua, kinh tế biên mậu có bước phát triển đáng khích lệ, kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh có sự tăng trưởng, cả về xuất khẩu và nhập khẩu; năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt trên 500 triệu USD, vượt mục tiêu đề ra và góp phần thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ hàng hóa trên địa bàn, phát triển dịch vụ hỗ trợ như: lưu trú, ăn uống, dịch vụ tài chính, bảo hiểm, vận tải… Hạ tầng cửa khẩu, lối mở và hạ tầng giao thông được quan tâm đầu tư, cải tạo, nâng cấp đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa…

Cần chiến lược dài hạn nhằm tạo đột phá

Mặc dù, đạt được kết quả tích cực, tuy nhiên hoạt động thương mại biên giới của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng: Giai đoạn 2021 - 2025 tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt trên 1,5 tỷ USD thấp hơn nhiều so với các tỉnh lân cận như Cao Bằng, Lào Cai; Khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy chỉ thu hút được 40 dự án đầu tư dịch vụ thương mại với số vốn đăng ký trên 752 tỷ đồng.

Theo Ban Quản lý khu kinh tế cửa khẩu, một số nguyên nhân chính do hoạt động xuất nhập khẩu chưa đồng đều, chủ yếu được thông quan tại cặp Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy - Thiên Bảo; đầu tư hạ tầng phụ thuộc nhiều vào nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước, việc xã hội hóa gặp nhiều vướng mắc; hoạt động thương mại biên mậu thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi việc thay đổi chính sách quản lý biên mậu, cơ cấu hàng hóa chưa bền vững, giá trị thấp, phụ thuộc vào Trung Quốc; năng lực của doanh nghiệp hạn chế…

Các container đang chờ làm thủ tục xuất khẩu tại Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy.

Chị Trần Thị Quỳnh, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thành Phúc – Công ty hoạt động trong lĩnh vực logistics tại Khu vực Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy cho biết: Thủ tục thông quan hàng hóa tại cửa khẩu được thực hiện nhanh chóng, thông suốt. Tuy nhiên, so với các cửa khẩu lớn trong khu vực, Thanh Thủy vẫn còn một số khó khăn do hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, chi phí bến bãi cao hơn so với nhiều địa phương khác.

Các doanh nghiệp mong muốn tỉnh quan tâm đầu tư, hoàn thiện hạ tầng logistics theo hướng hiện đại, xây dựng cửa khẩu thông minh, đồng thời đẩy mạnh kết nối giao thông liên vùng. Bên cạnh đó, cần có cơ chế đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp logistics như tạo điều kiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất, bố trí quỹ đất cho phát triển trung tâm logistics; ban hành chính sách ưu đãi cụ thể về thuế, tín dụng và thủ tục đầu tư để khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư hạ tầng cửa khẩu.

Theo đánh giá của các chuyên gia Bộ Công Thương (trong buổi làm việc với tỉnh Tuyên Quang, cuối tháng 8/2025), Tuyên Quang có căn cứ để tập trung phát triển đột phá thương mại biên giới như: cơ hội mở mới và nâng cấp các cửa khẩu, lối mở trên tuyến biên giới còn nhiều; khả năng triển khai các tuyến vận tải quốc tế mới, nhất là tuyến qua “Hà Giang - Mèo Vạc - Cửa khẩu Săm Pun (Việt Nam) - Điền Bồng (Trung Quốc) - Phú Ninh - Văn Sơn và ngược lại”, tạo thêm cửa ngõ thương mại. Tỉnh đang triển khai dự án Cao tốc Tuyên Quang – Hà Giang, giai đoạn 1 và tiếp tục triển khai giai đoạn 2 đến Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy, đây sẽ là lợi thế cạnh tranh lớn của tỉnh trong thu hút các doanh nghiệp đầu tư dịch vụ hỗ trợ có tiềm năng phát triển như: dịch vụ logistics, bảo hiểm, vận tải quốc tế, tài chính gắn với thương mại biên giới và thương mại điện tử, đẩy mạnh thương mại điện tử xuyên biên giới.

Bên cạnh đó, sau hợp nhất tỉnh, hàng hóa, nông sản đặc trưng của tỉnh Tuyên Quang thêm phong phú, đa dạng, quy mô sản xuất lớn hơn, có khả năng mở rộng xuất khẩu sang Trung Quốc. Lĩnh vực công nghiệp có sự tăng trưởng, mở rộng tạo đà cho phát triển các sản phẩm chế biến, chế tạo, gia tăng nguồn cung cho xuất khẩu.

Gợi mở giải pháp cho Tuyên Quang phát triển thương mại biên giới, kinh tế biên mậu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho rằng: Tuyên Quang nên tập trung xây dựng đề án về phát triển thương mại biên giới của tỉnh có tầm nhìn dài hạn, trong đó đánh giá những lợi thế, hướng phát triển của tỉnh, nhu cầu nhập khẩu của phía Trung Quốc và hướng phát triển tiêu thụ sản phẩm trong nội địa; tập trung vào xuất khẩu chính ngạch và chế biến sâu, gia tăng giá trị thực tại của sản phẩm theo nhu cầu thị trường; nghiên cứu tập trung phát triển trọng tâm những khu vực theo lộ trình, thứ tự ưu tiên; gắn thương mại với phát triển du lịch, các sản phẩm OCOP, xây dựng thương hiệu sản phẩm; tận dụng Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị thu hút nguồn lực đầu tư từ kinh tế tư nhân để phát triển kinh tế biên mậu…/.

Ban Biên tập Cổng TTĐT tỉnh