Bứt phá trong xây dựng Chính phủ số

Những năm qua, quyết tâm thúc đẩy Chính phủ số của Đảng, Nhà nước được thể hiện rõ rệt trong nhiều chương trình, đề án lớn và đã mang lại một số kết quả quan trọng, góp phần thay đổi cách thức quản lý, cung cấp dịch vụ công và vận hành nền kinh tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả đạt được, quá trình xây dựng Chính phủ số ở nước ta vẫn đang đối mặt với không ít thách thức. Đó là hệ thống thông tin, dữ liệu chưa đồng bộ; các nền tảng số của bộ, ngành, địa phương còn phát triển rời rạc, thiếu chuẩn chung.

Ở nhiều vùng sâu, vùng xa, hạ tầng số còn yếu, mạng băng thông rộng chưa phủ kín, thiếu trung tâm dữ liệu đủ lớn để phục vụ phân tích dữ liệu, triển khai trí tuệ nhân tạo (AI) hoặc cung cấp dịch vụ công có độ phức tạp cao.

Không ít địa phương, đặc biệt ở cấp cơ sở, vẫn thiếu các mô hình quản trị dữ liệu hiện đại; dữ liệu công còn phân tán, manh mún, dẫn đến khó bảo đảm an toàn, khó vận hành thông suốt. Đây chính là những "điểm nghẽn" lớn cần sớm tháo gỡ nếu muốn chuyển đổi số quốc gia thực chất và đi vào chiều sâu.

Trước đòi hỏi cấp thiết đó, ngày 1-12-2025, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đã ký Quyết định số 2629/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình phát triển Chính phủ số, mở ra một giai đoạn mới với cách tiếp cận tổng thể, hiện đại và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.

Theo đó, Chính phủ số phải là mô hình mà mọi hoạt động được vận hành an toàn trên môi trường số, dựa trên dữ liệu và công nghệ tiên tiến. Chính phủ số giúp đưa ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn; ban hành chính sách hiệu quả hơn; sử dụng nguồn lực tối ưu và đặc biệt là cung cấp dịch vụ công chất lượng cao, thuận tiện và minh bạch cho người dân. Mục tiêu xuyên suốt là người dân và doanh nghiệp không chỉ là đối tượng phục vụ mà còn là chủ thể tham gia, đồng sáng tạo các dịch vụ số.

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, công tác nâng cao nhận thức phải đóng vai trò nền tảng. Chuyển đổi số không chỉ là triển khai phần mềm, lắp đặt thiết bị mà còn là thay đổi tư duy, phương thức làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức. Vì vậy, cần có các hình thức tuyên truyền chuyên sâu, giúp cán bộ hiểu rõ lợi ích, trách nhiệm và phương pháp triển khai chuyển đổi số, chính quyền số.

Cùng với thay đổi tư duy là nhiệm vụ hoàn thiện cơ chế, chính sách. Các bộ, ngành, địa phương phải chủ động chuẩn hóa, mở và chia sẻ dữ liệu; đưa dữ liệu đủ điều kiện lên sàn dữ liệu quốc gia nhằm thúc đẩy hình thành thị trường dữ liệu - một cấu phần quan trọng của nền kinh tế số. Chính sách cần minh bạch về quyền sở hữu và quyền khai thác dữ liệu, bảo đảm lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Một yêu cầu không thể thiếu khác là số hóa 100% hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính, đồng thời hoàn thiện các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành theo nguyên tắc “đúng, đủ, sạch, sống”. Khi dữ liệu được liên thông, dùng chung và khai thác trên nền tảng thống nhất, bộ máy hành chính sẽ hoạt động hiệu quả hơn, giảm tối đa giấy tờ, chi phí và thời gian của người dân.

Việc xây dựng Chính phủ số là một trong ba trọng tâm lớn của chuyển đổi số quốc gia. Nhìn rộng hơn, đây chính là cơ hội để Việt Nam tạo ra bước nhảy vọt, tận dụng thành quả của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thu hẹp khoảng cách phát triển và sớm bắt kịp xu hướng toàn cầu.

Chính phủ số sẽ tạo môi trường thuận lợi để đổi mới sáng tạo nở rộ, tăng tính cạnh tranh của nền kinh tế và nâng cao chất lượng quản trị công. Quan trọng hơn, đó là nền tảng để mỗi người dân được thụ hưởng những dịch vụ tốt hơn, công bằng hơn, thuận tiện hơn.

Khi những “điểm nghẽn” về dữ liệu và hạ tầng được tháo gỡ, khi mô hình hoạt động của bộ máy trở nên linh hoạt, thông minh và khi người dân được đặt vào vị trí trung tâm, phát triển Chính phủ số sẽ tạo ra động lực to lớn, đưa đất nước bứt phá mạnh mẽ trong kỷ nguyên số.