Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam
Báo cáo tại Hội nghị ông Nguyễn Việt Sơn, Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than báo cáo nội dung chủ yếu của Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 như sau:
Chiến lược sản xuất năng lượng hydrogen phải đảm bảo tính kế thừa và thống nhất với Chiến lược, Quy hoạch năng lượng quốc gia và các Chiến lược và Quy hoạch có liên quan khác, có tính động và mở để thích ứng với bối cảnh và tình hình chuyển dịch năng lượng trên thế giới.
Phát triển sản xuất năng lượng hydrogen theo chuỗi giá trị gồm sản xuất, tồn trữ, vận chuyển, phân phối và sử dụng hydrogen, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy phát triển nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế hydrogen.
 |
| Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì Hội nghị triển khai Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. (Ảnh: Cấn Dũng) |
Phát triển sản xuất năng lượng hydrogen với lộ trình hợp lý, gắn với lộ trình chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam.
Khuyến khích sử dụng năng lượng hydrogen trong tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế để giảm phát thải khí nhà kính. Xây dựng chính sách, cơ chế ưu đãi phù hợp để thúc đẩy sử dụng năng lượng hydrogen trong các lĩnh vực như: sản xuất điện, giao thông vận tải, công nghiệp (thép, hóa chất, lọc dầu,...).
Tăng cường hợp tác quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức trong phát triển hệ sinh thái năng lượng hydrogen.
Theo ông Nguyễn Việt Sơn, Chiến lược cũng đề ra mục tiêu tổng quát là phát triển hệ sinh thái năng lượng hydrogen bao gồm sản xuất, lưu trữ, vận chuyển, phân phối và sử dụng hydrogen với hạ tầng đồng bộ, hiện đại, dựa trên năng lượng tái tạo, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, thực hiện mục tiêu quốc gia về biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh và mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Cụ thể, về sản xuất năng lượng hydrogen, Chiến lược đặt mục tiêu giai đoạn đến năm 2030 triển khai áp dụng công nghệ tiên tiến trên thế giới trong sản xuất năng lượng hydrogen xanh và các công nghệ sản xuất năng lượng hydrogen từ các nguồn nhiên liệu khác có sử dụng CCS/CCUS tại Việt Nam.
Phấn đấu công suất sản xuất hydrogen từ quá trình sử dụng năng lượng tái tạo và các quá trình khác có thu giữ các-bon đạt khoảng 100-500 nghìn tấn/năm vào năm 2030.
Định hướng đến năm 2050, tiếp thu, làm chủ công nghệ tiên tiến trong sản xuất năng lượng hydrogen xanh và các công nghệ sản xuất năng lượng hydrogen từ các nguồn nhiên liệu khác có sử dụng CCS/CCUS tại Việt Nam.
Phấn đấu công suất sản xuất hydrogen từ quá trình sử dụng năng lượng tái tạo và các quá trình khác có thu giữ các-bon đạt khoảng 10-20 triệu tấn/năm vào năm 2050.
“Tại Chiến lược đã đề ra 07 nhóm nhiệm vụ và giải pháp để thực hiện Chiến lược năng lượng hydrogen: (1) về cơ chế, chính sách; (2) về đầu tư, tài chính; (3) về khoa học công nghệ; (4) về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; (5) về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững; (6) về hợp tác quốc tế; (7) về truyền thông”, Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than nhấn mạnh.
 |
| Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên (Ảnh: Cấn Dũng) |
Mở ra không gian phát triển mới cho ngành năng lượng Việt Nam
Hydrogen là năng lượng sạch, an toàn, nhiệt lượng cao và đang được khuyến khích phát triển nhằm thay thế cho các nguồn nhiên liệu hóa thạch trong tương lai. Đây cũng là nguồn năng lượng được dự báo sẽ chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng cơ cấu năng lượng của Việt Nam thời gian tới.
Chiến lược năng lượng hydrogen được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã mở ra không gian phát triển mới cho ngành năng lượng Việt Nam theo hướng xanh, sạch và bền vững, phù hợp với các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước cũng như xu thế phát triển chung của thế giới.
 |
| Bà Huỳnh Thị Kim Quyên - CEO The Green Solution phát biểu |
 |
| Chuyên gia của Tổ chức GIZ (Đức) đóng góp ý kiến |
Tại Hội nghị đã có 15 ý kiến phát biểu của đại diện Văn phòng Chính phủ, các Bộ, Ngành trung ương, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước, các địa phương, các Cục, Vụ thuộc Bộ Công Thương, các Tập đoàn, Tổng Công ty, doanh nghiệp lớn trong ngành năng lượng, các Hội, Hiệp hội nghề nghiệp ngành năng lượng, các Tổ chức quốc tế như USAID, GIZ. Các ý kiến tập trung nêu lên sự cần thiết, tầm quan trọng của năng lượng hydrogen trong mục tiêu của Việt Nam về chuyển đổi năng lượng xanh, đưa phát thải ròng cacbon về “0” vào năm 2050. Các đại biểu tham dự Hội nghị cũng đánh giá cao quyết tâm, nỗ lực của Bộ Công Thương trong việc nhanh chóng xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược năng lượng hydrogen, cũng như xây dựng, ban hành Kế hoạch thực hiện Chiến lược năng lượng hydrogen và tổ chức Hội nghị công bố Chiến lược, Kế hoạch triển khai Chiến lược chỉ sau 15 ngày Thủ tướng phê duyệt Chiến lược hydrogen.
 |
| Đại diện các cục vụ và doanh nghiệp báo cáo, tham luận, đóng góp ý kiến |
 |
| Toàn cảnh Hội nghị. (Ảnh: Cấn Dũng) |
Bộ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh những nhiệm vụ quan trọng
Kết luận tại Hội nghị Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, chủ trương phát triển năng lượng hydrogen đã được Bộ Chính trị đề cập tại Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; đồng thời, được Chính phủ đề cập tại Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia và Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Trên cơ sở chỉ đạo, định hướng trên, thời gian qua Bộ Công Thương đã khẩn trương chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và các địa phương trong việc nghiên cứu, xây dựng Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen, bảo đảm cẩn trọng, kỹ lưỡng và cập nhật đầy đủ các nội dung cơ bản của các Nghị quyết, Kết luận của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước với tầm nhìn dài hạn; đồng thời, tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo để tham vấn ý kiến của các nhà khoa học, chuyên gia có uy tín, các tổ chức quốc tế để hoàn thiện dự thảo Chiến lược và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 165/QĐ-TTg ngày 07/02/2024, trở thành 01 trong hơn 40 quốc gia đầu tiên ban hành Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen trên thế giới.
Việc Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mở ra không gian phát triển mới cho ngành năng lượng Việt Nam theo hướng xanh, sạch và bền vững, cùng với nguồn năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió ngoài khơi,…) dồi dào sẽ giúp Việt Nam thực hiện được cam kết trung hòa Cacbon vào năm 2050, đáp ứng nhu cầu sử dụng trong nước và xuất khẩu, phù hợp với các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về chuyển đổi năng lượng theo hướng xanh hoá, cũng như xu thế phát triển chung của thế giới và cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26.
 |
| Bộ trưởng Bộ Công Thương phát biểu kết luận Hội nghị. |
Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen được phê duyệt là sự kiện rất quan trọng, nhưng đó mới chỉ là kết quả bước đầu. Để tổ chức thực hiện thành công Chiến lược này, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, tôi đề nghị các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương cùng các Bộ, ngành Trung ương, các địa phương và Tập đoàn, Tổng công ty, Hiệp hội, doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng quan tâm thực hiện tốt một số nội dung sau:
Đối với các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương
Tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định phê duyệt Chiến lược, trong đó chú trọng các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách sau:
Thứ nhất, tiến hành cập nhật các chủ trương, định hướng đề ra trong Chiến lược để điều chỉnh, bổ sung, tích hợp vào các quy hoạch ngành Quốc gia có liên quan và quy hoạch cấp tỉnh, bảo đảm tính đồng bộ, liên thông; đồng thời, chú trọng rà soát, điều chỉnh, bổ sung các quy hoạch chuyên ngành ở địa phương (như quy hoạch về đất đai, xây dựng), làm cơ sở tiếp nhận, triển khai các dự án đầu tư sản xuất năng lượng có nguồn gốc hydrogen theo quy định của pháp luật.
Thứ hai, nghiên cứu, đề xuất xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách có liên quan, nhất là chính sách khuyến khích sử dụng nhiên liệu hydrogen đối với phương tiện, thiết bị, hạ tầng giao thông xanh; đồng thời, chú trọng xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia trong lĩnh vực sản xuất, sử dụng, lưu trữ, vận chuyển hydrogen và lĩnh vực thu giữ/sử dụng các-bon phù hợp với các quy định, tiêu chuẩn quốc tế để quản lý và thực hiện hiệu quả các mục tiêu của Chiến lược, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Chiến lược phát triển KTXH 10 năm (2021-2030) và các kế hoạch 5 năm, hàng năm của từng ngành, từng địa phương.
Thứ ba, xây dựng các chương trình quốc gia về khoa học và công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành năng lượng mới (trong đó có năng lượng hydrogen) nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, phát triển công nghệ sản xuất, lưu trữ, phân phối và sử dụng hydrogen, trọng tâm là sản xuất hydrogen xanh. Đồng thời, triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình chống biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính theo các chương trình hợp tác quốc tế.
Đối với các Tập đoàn, Tổng công ty, doanh nghiệp ngành năng lượng (EVN, PVN, TKV, Hóa chất, Xăng dầu,…) và các Hiệp hội ngành nghề
Tập trung quán triệt, triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trong Chiến lược. Chủ động nghiên cứu, đề xuất và tích cực tham gia với các cơ quan có thẩm quyền trong việc xây dựng, ban hành các quy định, cơ chế chính sách khả thi để thúc đẩy phát triển năng lượng hydrogen; đồng thời, chủ động xây dựng, điều chỉnh các chiến lược, kế hoạch phát triển của doanh nghiệp, bảo đảm phù hợp với Chiến lược; tăng cường huy động các nguồn vốn trong và ngoài nước để thực hiện các dự án đầu tư về năng lượng có nguồn gốc hydrogen, nhất là các dự án đầu tư sản xuất hydrogen xanh, amoniắc xanh, góp phần hiện thực hóa các quan điểm, mục tiêu, định hướng phát triển theo Chiến lược đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Đối với các đơn vị chức năng có liên quan thuộc Bộ Công Thương
Thứ nhất, tập trung làm tốt công tác truyền thông phổ biến sâu rộng về vai trò, tầm quan trọng và các nội dung cốt lõi của Chiến lược tới các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân nhằm tạo đồng thuận xã hội, thống nhất về nhận thức và hành động, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu Chiến lược đề ra.
Thứ hai, khẩn trương tham mưu xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành các Kế hoạch cụ thể nhằm thực hiện các mục tiêu, giải pháp đề ra trong Chiến lược, bảo đảm thống nhất, đồng bộ trong quá trình tổ chức thực hiện.
Thứ ba, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tập trung nghiên cứu, tham mưu cho cấp có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung và ban hành mới các quy định, cơ chế chính sách liên quan, bảo đảm đồng bộ, khả thi, phù hợp với tình hình phát triển của đất nước và thông lệ quốc tế, góp phần hoàn thiện khung chính sách, pháp luật về lĩnh vực năng lượng hydrogen.
Thứ tư, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các dự án năng lượng hydrogen phù hợp với chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ Công Thương, kịp thời tham mưu cho Lãnh đạo Bộ giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết đối với những vấn đề vượt thẩm quyền.
Thứ năm, định kỳ hàng tháng phải báo cáo kết quả thực hiện Chiến lược theo nhiệm vụ được giao của Bộ, ngành và các địa phương.