Cấp uỷ, chính quyền tiếp tục quan tâm công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực; đẩy mạnh cải cách hành chính; kịp thời xử lý những vấn đề nổi lên, gây bức xúc trong dư luận xã hội, tạo được sự tin tưởng, đồng thuận trong Nhân dân; dân chủ ngày càng được mở rộng, nâng cao chất lượng quyền làm chủ của người dân trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, “đề cao vai trò chủ thể, vị trí trung tâm của Nhân dân trong chiến lược phát triển”. Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức kiểm tra, đôn đốc, nên việc xây dựng và thực hiện dân chủ cơ sở tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, kết luận của Đảng và Nhà nước về thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, gắn với nhiệm vụ chính trị, trọng tâm là thực hiện chương trình hành động thực hiện nghị quyết đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020-2025, Kết luận 120-KL/TW ngày 07/01/2016 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, Kết luận số 54-KL/TW ngày 09/5/2023 của Ban Bí thư về “Tiếp tục phát huy vai trò của Nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đầy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyến hoá” trong nội bộ”. Đặc biệt là đẩy mạnh tuyên truyền và triển khai thực hiện Luật số 10/2022/QH15 về Thực hiện dân chủ ở cơ sở, Nghị định 59/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, Nghị định 61/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư… qua đó tiếp tục nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền, cơ quan, đơn vị, nhất là người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về thực hiện dân chủ cơ sở.
Lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng về mở rộng và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, nhất là thực hiện dân chủ ở cơ sở. Tổ chức tốt các cuộc đối thoại, tiếp dân giữa người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền với cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Cấp ủy các cấp đưa việc thực hiện dân chủ vào chương trình, kế hoạch năm; quan tâm công tác kiểm tra, giám sát thực hiện dân chủ cơ sở. Qua kiểm tra, giám sát đã đánh giá đúng thực chất tình hình thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở, phát hiện những vấn đề còn vướng mắc để có các giải pháp tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện dân chủ ở cơ sở trong thời gian tới; kịp thời chấn chỉnh, uốn nắn, khắc phục những hạn chế, góp phần đưa việc thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở vào chiều sâu, toàn diện hơn.
Hội đồng nhân dân các cấp tiếp tục đổi mới nội dung, nâng cao chất lượng hoạt động. Triển khai thực hiện dân chủ ở cơ sở gắn với hoạt động tiếp xúc cử tri, chất vấn và trả lời chất vấn, giải trình tại các kỳ họp, giám sát thực hiện các nghị quyết của Hội đồng nhân dân đối với chính quyền cùng cấp; tiếp thu ý kiến, kiến nghị của cử tri và theo dõi, giám sát việc trả lời, giải quyết các kiến nghị của cử tri nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người dân.
Cơ quan hành chính nhà nước, chính quyền các cấp triển khai thực hiện quyết liệt, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo tinh thần Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ, trong đó tập trung vào thực hiện dân chủ trong triển khai các chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo, đến nay tổng số hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh là 20.852 hộ, chiếm tỷ lệ 8,06%. Chỉ đạo thực hiện tốt phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trong xây dựng nông thôn mới, chỉnh trang đô thị, đến nay toàn tỉnh có 94 xã đạt chuẩn nông thôn mới, chiếm tỷ lệ 73,4%; 09 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 50 khu dân cư kiểu mẫu; 92 vườn mẫu và 03 thôn, bản tại các xã đặc biệt khó khăn được công nhận đạt chuẩn. Công tác xây dựng chính quyền tiếp tục được quan tâm, Uỷ ban nhân dân tỉnh đã xây dựng phương án sắp xếp 15 đơn vị hành chính cấp xã (14 xã và 01 thị trấn) thành 7 đơn vị hành chính cấp xã mới (6 xã và 01 thị trấn); đồng thời chỉ đạo việc thực hiện dân chủ trong triển khai tổ chức lấy ý kiến cử tri về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023 - 2025. Tích cực chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương liên quan triển khai thực hiện mô hình “Dân vận khéo” để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng liên quan đến Dự án Đường ven biển; Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 -2025 đoạn qua địa phận tỉnh Quảng Bình.
Các cơ quan tư pháp tập trung quán triệt và triển khai thực hiện các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về thực hiện dân chủ ở cơ sở, trọng tâm là Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật. Đẩy mạnh cải cách tư pháp, bảo đảm hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đúng pháp luật, không để oan sai, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội; nâng cao chất lượng, hiệu quả điều tra, truy tố, xét xử các loại vụ việc, vụ án; nâng cao hiệu quả công tác hòa giải đối thoại theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; triển khai công tác dân vận trong giải quyết các vụ, việc khiếu nại bức xúc, kéo dài. Thực hiện cải cách hành chính trong hoạt động tư pháp, đổi mới quy trình, thủ tục tiếp nhận, xử lý công việc theo hướng đơn giản hóa; tạo điều kiện cho các cơ quan, tổ chức và Nhân dân giám sát hoạt động của các cơ quan tư pháp. Việc thực hiện dân chủ ở cơ sở trong các đơn vị thuộc lực lượng vũ trang được cấp ủy, chỉ huy các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, nghiêm túc, trọng tâm, trọng điểm, kết hợp với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, an ninh trật tự, an toàn xã hội.
Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị thường xuyên được củng cố, kiện toàn; rà soát, sửa đổi, bổ sung và xây dựng quy chế, quy định cụ thể để thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở. Kết hợp chặt chẽ giữa thực hiện dân chủ cơ sở với việc nâng cao chất lượng công tác thông tin, tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước một cách sâu rộng trong Nhân dân; tăng cường công tác dân vận chính quyền, công khai, minh bạch các hồ sơ, thủ tục theo quy định, tạo thuận lợi cho Nhân dân và doanh nghiệp trong giao dịch. Phát huy và mở rộng dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ luật, kỷ cương, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng dân chủ gây mất ổn định xã hội; chú trọng tuyên truyền các gương điển hình, mô hình tốt về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở.
Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, ngày càng “gần dân, sát cơ sở, đến địa bàn dân cư, hộ gia đình”; vận động đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân nâng cao ý thức, trách nhiệm về thực hiện dân chủ ở cơ sở, gắn với thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước. Cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội đã thực hiện nghiêm túc Quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn theo Luật Thực hiện dân chủ cơ sở, gắn với triển khai có hiệu quả phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Các nội dung công khai để Nhân dân biết, bàn, tham gia ý kiến đã được chính quyền cơ sở thực hiện nghiêm túc, đặc biệt là niêm yết công khai, minh bạch các quy hoạch, kế hoạch chi tiết sử dụng đất, phương án điều chỉnh quy hoạch khu dân cư, phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư liên quan đến các dự án, công trình; xây dựng kết cấu hạ tầng; chương trình xây dựng nông thôn mới, các chính sách về an sinh xã hội; các đợt vận động đóng góp của Nhân dân; các quy định về giải quyết các công việc liên quan đến Nhân dân; các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội trọng điểm của tỉnh và địa phương.
Việc thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn gắn với xây dựng nông thôn mới bằng nhiều nội dung và phong trào thiết thực, được Nhân dân đồng tình, ủng hộ, góp phần tạo dựng và hình thành nên những làng quê văn minh, đáng sống, năm 2023 tổng nguồn vốn huy động xây dựng nông thôn mới là 18.965 tỷ đồng. Tích cực xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật ở cơ sở, tiếp cận thông tin của người dân, đến đầu năm 2024, toàn tỉnh có 141/151 xã, phường đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, đạt tỷ lệ 94% (có 10 xã chưa đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, chiếm tỷ lệ 6%, nguyên nhân chủ yếu do có cán bộ, công chức bị xử lý kỷ luật). Việc rà soát, sửa đổi, bổ sung và thực hiện hương ước, quy ước thôn, bản, tổ dân phố đảm bảo theo quy định, phù hợp với tình hình, đặc thù địa bàn khu dân cư, tổ dân phố, qua đó đã tiếp tục phát huy những truyền thống tốt đẹp, xóa bỏ thủ tục lạc hậu, cùng nhau xây dựng đời sống văn hóa. Ý thức trách nhiệm, tinh thần, thái độ phục vụ tổ chức, công dân của đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở có nhiều chuyển biến tích cực, mức độ hài lòng của người dân ngày một tăng lên. Ban Thanh tra Nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng đã tập trung giám sát các nội dung, như: Công trình do dân tự đóng góp, giám sát đánh giá hộ nghèo, cận nghèo; việc thực hiện bảo vệ môi trường; đạo đức, lối sống của cán bộ, công chức ở địa bàn dân cư; quản lý xây dựng... Các hoạt động giám sát góp phần giảm thiểu đơn thư khiếu nại, tố cáo; giữ vững ổn định an ninh chính trị, trật tự, xã hội tại địa phương.
Đặc biệt, sau khi Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở có hiệu lực, nhận thức về dân chủ, thực hành dân chủ và kết quả thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở tiếp tục được nâng lên; dân chủ trong Đảng, trong quản lý, điều hành của cơ quan nhà nước, đơn vị và doanh nghiệp tiếp tục đi vào thực chất hơn; công tác tuyên truyền, vận động, đối thoại với Nhân dân ngày càng chú trọng. Ý thức chấp hành pháp luật, tinh thần đoàn kết, đồng thuận, hỗ trợ nhau trong xã hội, cộng đồng dân cư được nâng cao, góp phần tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc ngay từ cơ sở. Việc thực hiện Quy chế dân chủ đã phát huy được vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo và động viên các tầng lớp Nhân dân tích cực tham gia các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân vững chắc, góp phần củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Tuy đã đạt được nhiều kết quả, song việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở vẫn còn một số khó khăn:
- Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, nhất là khâu tổ chức thực hiện ở một số cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị chưa được quan tâm đúng mức; chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Một số Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, nhất là ở cơ quan hành chính nhà nước hoạt động còn hình thức; việc cụ thể hóa các văn bản chỉ đạo của cấp trên có lúc, có việc chưa kịp thời, hiệu quả chưa cao.
- Nhận thức của một số cán bộ, đảng viên và Nhân dân về các nội dung thực hiện dân chủ chưa cao, cá biệt một số cá nhân lợi dụng dân chủ để yêu sách, gây khó khăn cho chính quyền trong quản lý, điều hành, thực thi pháp luật.
- Việc triển khai thực hiện Quy chế dân chủ trong các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước còn nhiều hạn chế; tình trạng vi phạm các quy định về thời gian lao động, tiền lương, tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp vẫn còn diễn ra.
Trong thời gian tới, tỉnh Quảng Bình tiếp tục thực hiện tốt một số nội dung sau:
Một, tiếp tục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị, nhất là người đứng đầu, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân về dân chủ và thực hành dân chủ. Nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, phổ biến và tổ chức thực hiện nghiêm túc các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thực hiện ở cơ sở, nhất là tổ chức thi hành Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và Nghị định 59/2023/NĐ-CP, Nghị định số 61/2023/NĐ-CP của Chính phủ, gắn với triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, xây dựng hệ thống chính trị.
Hai, tiếp tục quan tâm cụ thể hóa chủ trương, quan điểm của Đảng về phát huy quyền làm chủ của Nhân dân theo tinh thần Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, Hội đồng nhân dân các cấp; thực hiện tốt hoạt động tiếp xúc cử tri, tổng hợp, phản ánh tâm tư, nguyện vọng, kiến nghị của cử tri và giám sát việc giải quyết các kiến nghị của cử tri.
Ba, tăng cường mở rộng, phát huy dân chủ trong Đảng trên cơ sở thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế của Đảng, trọng tâm là thực hiện: Kết luận 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; Kết luận số 54-KL/TW về tiếp tục phát huy vai trò của Nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII và Kết luận số 01-KL/TW của Bộ Chính trị khóa XIII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Chỉ thị số 18-CT/TW ngày 26/10/2022 của Ban Bí thư và Chỉ thị số 29-CT/TU ngày 07/4/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh.
Bốn, tăng cường thực hiện dân chủ trong phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, bảo đảm quốc phòng, an ninh, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân; nâng cao hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo, điều hành và thực thi pháp luật. Đẩy mạnh cải cách hành chính, sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế; quan tâm giáo dục đạo đức công vụ, phong cách, lề lối làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; chủ động phối hợp, tạo điều kiện để Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội tham gia quản lý xã hội, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước các cấp theo quy định của pháp luật. Thực hiện nghiêm công tác tiếp công dân, giải quyết tố cáo, khiếu nại theo quy định; nâng cao trách nhiệm người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là tại địa phương, cơ sở nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết tố cáo, khiếu nại đông người, phức tạp, kéo dài.
Năm, đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, quản lý, điều hành, xây dựng chính quyền các cấp trong sạch, liêm chính, là công bộc của dân, gắn bó với Nhân dân, phục vụ Nhân dân; phát huy dân chủ, bảo đảm quyền làm chủ của người dân gắn với tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đạo đức xã hội và chấp hành pháp luật. Tăng cường tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị.
Sáu, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở các cấp, phát huy trách nhiệm của các thành viên trong thực hiện nhiệm vụ, chương trình công tác; tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện dân chủ ở cơ sở, chú trọng những ngành, lĩnh vực có liên quan trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp; quan tâm xây dựng mô hình, điển hình thực hiện ở cơ sở trong các loại hình, kịp thời biểu dương, nhân rộng các điển hình.
Thùy Nhung