Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Phụ trách Tạp chí Cộng sản nhấn mạnh, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đánh dấu giai đoạn mới của công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, phân tích bối cảnh trong nước, khu vực và quốc tế và những diễn biến phức tạp, khó lường với những thách thức mang tính toàn cầu về biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh và những thành tựu của tiến bộ khoa học và công nghệ. Nghị quyết xác định các mục tiêu cụ thể: Đến năm 2030: Là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; Đến năm 2045: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Các đồng chí chủ trì Hội thảo
Đồng chí nêu rõ, từ thực tiễn phát triển đất nước những năm qua và kinh nghiệm phát triển của các quốc gia trên thế giới cho thấy, các nguồn lực có vai trò quan trọng trong quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển trong giai đoạn hiện nay. Đặc biệt là trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư mỗi quốc gia đều cần có các nguồn lực, cả nguồn lực vật chất lẫn nguồn lực tinh thần, cả nguồn lực nội sinh và ngoại sinh để sản xuất ra nhiều của cải cho xã hội, không chỉ thỏa mãn nhu cầu của cuộc sống mà còn xây dựng cơ sở vật chất hiện đại, thực hiện dân giàu, nước mạnh, phát triển con người toàn diện. Các nguồn lực cũng là nền tảng để thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, là nhân tố bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển.
Đồng chí Lại Xuân Môn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Các cơ quan Đảng Trung ương phát biểu kết luận
Đồng chí nhấn mạnh, thực tiễn những năm qua cho thấy tình hình thế giới có những diễn biến phức tạp, song dưới sự lãnh đạo của Đảng và nỗ lực của toàn dân, Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc phục hồi và phát triển kinh tế, văn hóa xã hội sau đại dịch còn chậm và chưa đạt yêu cầu. Một trong những nguyên nhân của vấn đề nêu trên là chúng ta chưa tạo được bước đột phá trong huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực. Các nguồn lực của nhân dân, nguồn lực thể chế chưa phát huy tốt, nguồn lực tài nguyên còn sử dụng lãng phí.
Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương phát biểu tham luận tại Hội thảo
Phát biểu tham luận tại Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương trình bày, làm rõ các quan điểm, đường lối của Đảng để phát huy hiệu quả các nguồn lực theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Thứ nhất, Đảng ta đã xác định rất rõ tầm quan trọng của việc phát huy hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện mục tiêu phát triển đất nước và gắn việc phát huy hiệu quả các nguồn lực với xu thế phát triển mới, nhất là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Việc khai thác, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực sẽ giúp nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Đồng thời, điều đó cũng giúp cho việc từng bước đổi mới mô hình tăng trưởng, dựa nhiều hơn vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Đồng chí Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Phụ trách Tạp chí Cộng sản phát biểu khai mạc
Thứ hai, Đảng ta đã xác định rất rõ các nguồn lực cơ bản cần phát huy hiệu quả và mối quan hệ giữa các nguồn lực, trong đó, nhấn mạnh nguồn lực quan trọng nhất. Các nguồn lực cơ bản bao gồm: (i) Nguồn nội lực và ngoại lực trong đó nội lực đóng vai trò quyết định và ngoại lực là quan trọng. (ii) Nguồn lực kinh tế nhà nước và nguồn lực kinh tế ngoài nhà nước, trong đó nhấn mạnh: “Các nguồn lực kinh tế của nhà nước được sử dụng phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển đất nước và cơ bản được phân bổ theo cơ chế thị trường”. Đây là nguồn lực rất quan trọng để nhà nước đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc từ bên trong và bên ngoài, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới luôn bất định, khó lường, thậm chí không có tiền lệ; điều tiết, khắc phục những thất bại của thị trường và thực hiện các hoạt động nhằm đảm bảo an sinh xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Thứ ba, Đảng ta đã đưa ra những định hướng cho việc phát huy hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước, bao gồm các định hướng chung và định hướng cụ thể cho từng loại nguồn lực.
Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn nêu rõ, phát huy hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện mục tiêu phát triển của đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Nghị quyết Đại hội XIII là một chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Đảng ta, được kế thừa và phát triển qua các kỳ đại hội, nhất là từ sau Đổi mới (1986) đến nay. Những quan điểm, đường lối này không chỉ được thể hiện rõ trong văn kiện của Đại hội XIII mà còn được cụ thể hoá thông qua các nghị quyết chuyên đề của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị. Những quan điểm, đường lối này hoàn toàn phù hợp với các giai đoạn phát triển chung của thế giới: Chuyển từ giai đoạn phát triển dựa chủ yếu vào mở rộng các nguồn lực (khi GDP/người dưới 2.000 USD) sang giai đoạn phát triển chủ yếu dựa trên sử dụng hiệu quả các nguồn lực (khi GDP/người đạt mức 3.000-8.999 USD) và giai đoạn chủ yếu dựa trên đổi mới sáng tạo (khi GDP/người đạt mức trên 17.000 USD) cũng như xu thế phát triển chung của thế giới: Phát triển theo hướng bao trùm hơn, xanh hơn và bền vững hơn. Những quan điểm và đường lối này là cơ sở chính trị quan trọng cho việc thể chế hoá và mở đường cho những cơ chế, chính sách phù hợp nhằm phát huy hiệu quả các nguồn lực nhằm đạt được mục tiêu phát triển đất nước đã đặt ra.
Quang cảnh hội thảo
Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận các nội dung chủ yếu như: (1) Đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước sẽ phát huy hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 20230 theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; (2) Thực trạng huy động và sử dụng các nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam; Đầu tư nước ngoài, tài chính, khoa học và công nghiệp, tài nguyên thiên nhiên, nguồn nhân lực…; (3) Mối quan hệ giữa các nguồn lực phát triển đất nước nhằm thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; (4) Những nhân tố tác động đến việc phát huy hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng...; Bối cảnh trong nước, quốc tế, những vấn đề đặt ra và quan điểm, giải pháp đột phá phát huy hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Lại Xuân Môn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Các cơ quan Đảng Trung ương cảm ơn các ý kiến tâm huyết của các đại biểu dự hội thảo với 22 bài tham luận được đầu tư công phu, có chất lượng tốt, giàu hàm lượng khoa học, kinh nghiệm thực tiễn phong phú của các ban, bộ, ngành, địa phương, nhà khoa học và các chuyên gia đầu ngành. Hội thảo đã tập trung vào các vấn đề chính như: Thứ nhất, trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực, trong nước đang có nhiều biến động khó lường, ảnh hưởng đến việc huy động, phát hiệu quả các nguồn lực phát triển, các nguồn lực chính yếu của thế giới đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng do tăng trưởng kinh tế chậm lại, giá năng lượng thế giới leo thang… Hậu quả của dịch Covid-19 còn nặng nề làm gián đoạn các chuỗi cung ứng, sự lưu thông của các nguồn lực trên phạm vi toàn cầu. Bối cảnh đó đã tác động trực tiếp đến Việt Nam, đến nỗ lực huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Trong bối cảnh như vậy đòi hỏi chúng ta phải tận dụng những cơ hội, vượt qua thách thức khó khăn để điều chỉnh một cách có hệ thống việc khai thác, sử dụng các nguồn lực có hiệu quả hơn, tạo động lực để phát triển mạnh mẽ, nhanh hơn và bền vững hơn. Thứ hai, về nguồn lực, phát huy hiệu quả nguồn lực nhằm thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030. Chúng ta quan niệm các nguồn lực phát triển đất nước được tiếp cận theo nghĩa rộng, đa chiều và ở trạng thái động, đó là tất cả những yếu tố có thể được sử dụng vào quá trình sản xuất kinh doanh và các hoạt động xã hội đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Bên cạnh những nguồn lực truyền thống như vốn, con người, tài nguyên thiên nhiên, khoa học công nghệ, không gian phát triển…, nguồn lực để phát triển đất nước còn được tiếp cận dưới góc độ mới và các giá trị như văn hóa, truyền thống, sức mạnh tinh thần, kinh nghiệm được tích lũy trong quá trình phát triển của dân tộc, các yếu tố địa chính trị, địa kinh tế, cơ hội phát triển, thông tin, dữ liệu, công nghệ số, kỹ thuật số…Thứ ba, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, trong những năm qua, việc huy động và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực để phát triển đất nước đã đạt được một số kết quả tích cực, Tuy nhiên việc phát huy hiệu quả của các nguồn lực còn hạn chế. Thứ tư, hội thảo cũng đã được nghe, chia sẻ kinh nghiệm ở một số nước trên thế giới, kinh nghiệm và phát triển ở một số địa phương, các mô hình hay, kinh nghiệm sáng tạo nhất là trong lĩnh vực khai thác, quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho phát triển.Thứ năm, về các giải pháp phát huy hiệu quả nguồn lực nhằm thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, các tham luận, ý kiến phát biểu đưa ra nhiều giải pháp khác nhau như hoàn thiện thể chế, chính sách, quản lý tốt hơn nguồn lực về đất đai, tài nguyên thiên nhiên; giữ ổn định kinh tế vĩ mô; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; khuyến khích các hoạt động khởi nghiệp; phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân… Các ý kiến tham luận tại hội thảo cũng đều thống nhất, vấn đề quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với phát huy hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng là phải đổi mới thể chế, cơ chế, pháp luật, chính sách về huy động, sử dụng các nguồn lực; xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm từng cơ quan quản lý nhà nước đối với các nguồn lực; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao trách nhiệm cá nhân; đẩy mạnh đấu tranh phòng chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí, tiêu cực; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực huy động và sử dụng nguồn lực của đất nước. Đồng thời phát huy vai trò của doanh nghiệp trong việc huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực. Đồng chí Lại Xuân Môn nhấn mạnh, sau hội thảo, Ban Tổ chức sẽ lĩnh hội, tiếp thu, báo cáo các nội dung của Hội thảo nhất là tiếng nói của các ban, bộ ngành, địa phương tới Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cơ quan có liên quan.
Trung tâm Thông tin, Phân tích và Dự báo kinh tế