 |
| Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại phiên họp. Ảnh: MPI |
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, tình hình kinh tế - xã hội quý I vừa qua, mặc dù chúng ta không đạt được một số chỉ tiêu nhưng cộng đồng quốc tế đánh giá chúng ta rất cao. Mới đây, Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Việt Nam là một trong các quốc gia đang phát triển được dự đoán sẽ có mức tăng trưởng cao nhất cho đến năm 2029.
Bộ trưởng nhấn mạnh đến các điểm sáng đó là sự lãnh đạo của Đảng, Bộ Chính trị và sự đồng hành của Quốc hội với Chính phủ; nhiều cơ chế chính sách cho các địa phương được ban hành; tiến độ nhiều dự án trọng điểm quốc gia được đẩy nhanh. Đây là yếu tố hỗ trợ phục hồi phát triển trong giai đoạn vừa qua. Cùng với đó là sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ từ điều hành các chính sách tài khóa - tiền tệ, đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công, đến giải quyết những ách tắc khó khăn của nền kinh tế...
Bên cạnh đó, công tác lập quy hoạch, từ tổng thể quốc gia đến quy hoạch vùng, quy hoạch các địa phương... cơ bản hoàn thành, giúp nền kinh tế phát triển nhanh hơn bền vững hơn. Xuất khẩu và FDI còn nhiều cơ hội và niềm tin của các nhà đầu tư.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng nêu trên vẫn còn một số hạn chế như doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, thị trường bất động sản chưa phục hồi như kỳ vọng, thị trường vàng có nhiều diễn biến phức tạp, tình trạng giá máy bay tăng cao gây ảnh hưởng đến thị trường du lịch...
Về các nguyên nhân của hạn chế, Bộ trưởng cho rằng, thứ nhất, chúng ta đang gặp những khó khăn chung của thế giới. Thứ hai, nền kinh tế Việt Nam có độ mở rất lớn, phụ thuộc vào xuất khẩu và thương mại. Do vậy, khi mà kinh tế bên ngoài biến chuyển sẽ gây ảnh hưởng nền kinh tế nước ta. Thứ ba, nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế đang chuyển đổi, đang cơ cấu lại nên cũng có những khó khăn từ nội tại và có độ trễ, không thể ngày một và ngày hai thay đổi được.
Về tình hình kinh tế - xã hội năm 2024, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng dự báo chung vẫn là còn rất khó khăn nhưng lại có nhiều điểm tích cực như kinh tế vĩ mô nói chung, quá trình phục hồi và tăng trưởng kinh tế đang cho thấy nền tảng tương đối tốt. Nhiều chính sách và các đổi mới của chúng ta đã và đang đẩy mạnh và ban hành rất nhanh, tháo gỡ được rất nhiều vướng mắc hiện nay.
Cùng với đó, các ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ đang có dấu hiệu tăng trưởng trở lại, dù còn chậm nhưng cũng đã có dấu hiệu tăng trưởng tích cực. Các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và cũng như của các Bộ, ngành, địa phương đang phát huy những hiệu quả rất cao.
Về những vấn đề thách thức chung, Bộ trưởng cho rằng, có 3 điểm nổi lên, đó là vấn đề già hóa dân số đang diễn biến khá nghiêm trọng; biến đổi khí hậu tác động rất mạnh; vấn đề khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo còn chuyển biến chậm và chưa là động lực để thúc đẩy nền kinh tế. Nếu khoa học, công nghệ của chúng ta không tập trung đẩy mạnh thì nền kinh tế khó tăng năng suất lao động. Các vấn đề này cần phải có giải pháp cả ngắn hạn và dài hạn để khắc phục.
Về giải pháp và nhiệm vụ trong thời gian sắp tới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, cần tập trung vào những giải pháp trong ngắn hạn và có tính đến dài hạn; tập trung vào đẩy mạnh 3 động lực: đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu; đẩy mạnh các động lực mới như chuyển đổi nền kinh tế, nhất là kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn…; tập trung vào các ngành công nghiệp mới mà Việt Nam có điều kiện tham gia sâu hơn, ví dụ như chip bán dẫn.
Đồng thời, cần đẩy mạnh đào tạo nguồn lực, đẩy nhanh các dự án đầu tư công quan trọng; cải thiện thể chế, giải quyết các ách tắc, vướng mắc hiện nay; bổ sung và điều chỉnh đồng bộ một số luật cần thiết; tạo điều kiện để cán bộ dám nghĩ dám làm.
Ngoài thể chế, có một vấn đề đó là phải cải cách thêm nữa thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh mạnh hơn; đẩy mạnh phân cấp, bỏ xin - cho, khuyến khích cán bộ dám nghĩ dám làm.
Về cơ chế chính sách cho các địa phương, Bộ trưởng đề nghị báo cáo Bộ Chính trị về chủ trương, báo cáo Quốc hội và Chính phủ đánh giá lại các cơ chế chính sách đặc thù cho một số địa phương đã ban hành và áp dụng. Nếu chính sách đó đúng, trúng và hiệu quả thì ta nên nhân rộng cho các địa phương khác. Ngoài ra, cần tháo gỡ vướng mắc cho các dự án, giúp khơi thông nguồn lực cho nền kinh tế, tạo niềm tin và nguồn lực mới.
Một vấn đề nữa được Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh đó là liên quan đến hạn mặn ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long; trong đó có một số nguyên nhân như nền đất mới và yếu; kênh rạch sông ngòi chia cắt nhiều; mưa giảm, nước ở thượng nguồn về giảm; khai thác nước ngầm làm sụt lún đất nền; nước ở thượng nguồn về thấp cộng với sụt lún đất nền dễ gây xâm nhập mặn ở một số nơi...
Nghị quyết 120/NQ-CP ngày 17/11/2017 của Chính phủ về về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu xác định phát triển thuận thiên, thích ứng với môi trường và khí hậu. Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã nêu rất rõ các tiểu vùng. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất của vùng này hiện nay, Bộ trưởng đồng tình với ý kiến các đại biểu đó là thiếu nước ngọt, ảnh hướng tới sản xuất và đời sống của người dân.
Liên quan đến vấn đề được đại biểu đề nghị xây dựng chương trình mục tiêu Quốc gia về vấn đề này, Bộ trưởng cho rằng, hiện chưa cần xây dựng. Trong 2 nhiệm kỳ vừa qua, tổng đầu tư trong kế hoạch trung hạn cho ĐBSCL đã được nâng lên rất cao từ 16% của giai đoạn 2010-2015, lên 18% trong giai đoạn 2016-2020 và trong nhiệm kỳ này 2021-2025, chúng ta đã nâng lên gần 20%.
Ngoài ra, không phụ thuộc vào nguồn đầu tư công trung hạn mà vùng này cũng đã được bố trí 13 dự án vay ODA riêng, không nằm trong danh mục, tổng số tiền gần 2,5 tỷ USD, tức gần 70.000 tỷ đồng. Số tiền này tương đương với khoảng 2/3 nguồn vốn của 3 chương trình mục tiêu Quốc gia đang làm. Cộng thêm phần đã tăng trong kế hoạch trung hạn nữa để số gắng hoàn thiện khép kín toàn bộ đường ven biển của vùng ĐBSCL. Việc này có ý nghĩa rất lớn trong việc khắc phục cả hạn mặn, chống biến đổi khí hậu, mở rộng không gian kinh tế, quốc phòng - an ninh./.
Tùng Linh
Bộ Kế hoạch và Đầu tư