 |
| Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tham dự Hội nghị các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại Jakarta, Indonesia. (Ảnh: Tuấn Anh) |
Xin ông đánh giá về vai trò của ngoại giao Nhà nước trong tổng thể ba trụ cột đối ngoại?
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã xác định “xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với ba trụ cột là đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân”. Đây là chủ trương mới, vừa đáp ứng yêu cầu cấp thiết vừa thể hiện tầm nhìn chiến lược, phản ánh sự trưởng thành cũng như bước phát triển mới của nền ngoại giao Việt Nam.
Dù có vị trí, chức năng, vai trò và lợi thế khác nhau nhưng ba trụ cột đối ngoại có quan hệ rất chặt chẽ, hữu cơ và bổ trợ lẫn nhau, tạo thế chân kiềng vững chắc. Việc triển khai đồng bộ và nhuần nhuyễn đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân giúp phát huy thế mạnh của từng trụ cột đối ngoại, tạo nên sức mạnh tổng hợp của nền ngoại giao Việt Nam.
Với tư cách là chủ thể chính trong đời sống quan hệ quốc tế, ngoại giao Nhà nước là kênh quan hệ chính thức, chủ yếu trong quan hệ đối ngoại của các quốc gia trên thế giới. Theo đó, ngoại giao Nhà nước đóng vai trò nòng cốt trong việc thể chế hóa cũng như trong việc tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả đường lối, chủ trương đối ngoại của Đảng. Với sứ mệnh là kênh quan hệ ngoại giao chính thức giữa Nhà nước Việt Nam với các nước, ngoại giao Nhà nước có nhiệm vụ cụ thể hóa, hiện thực hóa đường lối, chủ trương này vào trong quan hệ giữa Nhà nước với Nhà nước, giữa Việt Nam với các quốc gia khác và giữa Việt Nam với các tổ chức quốc tế.
Xin ông cho biết những đóng góp nổi bật trong thời gian qua, nhất là từ đầu nhiệm kỳ Đại hội Đảng lần thứ XIII đến nay, của trụ cột ngoại giao Nhà nước đối với công tác đối ngoại chung của đất nước, góp phần tạo dựng môi trường hòa bình, ổn định để phục vụ phát triển?
Tình hình thế giới thời gian vừa qua biến động rất sâu sắc, thậm chí có những khía cạnh phức tạp, đáng lo ngại hơn so với giai đoạn trước đây. Trong bối cảnh đó, công tác đối ngoại đã chủ động, tích cực, linh hoạt, sáng tạo để ứng phó hiệu quả với các khó khăn, thách thức mới này.
Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội, từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, vai trò tiên phong của đối ngoại đã được phát huy mạnh mẽ; phối hợp chặt chẽ giữa các trụ cột đối ngoại, giữa đối ngoại với quốc phòng, an ninh, giữa đối ngoại cấp cao và đối ngoại các cấp, các ngành, giữa song phương và đa phương, giữa chính trị, kinh tế và văn hóa…
Phát biểu bế mạc tại Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ (tháng 5/2023), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: “Hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế tiếp tục được mở rộng và đạt nhiều kết quả quan trọng; tiếp tục củng cố, nâng cao vị thế và uy tín của nước ta trên trường quốc tế”. Công tác đối ngoại nói chung và ngoại giao Nhà nước nói riêng đã góp phần củng cố vững chắc cục diện đối ngoại rộng mở, thuận lợi; qua đó duy trì môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, huy động nguồn lực bên ngoài cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, tiếp tục nâng cao vị thế, uy tín của đất nước. Trong đó nổi bật là:
Ngay sau Đại hội XIII, ngoại giao đã tập trung vào cụ thể hóa đường lối đối ngoại của Đại hội thành các nghị quyết, chỉ thị, kết luận quan trọng của Đảng và Nhà nước trên nhiều lĩnh vực. Lần đầu tiên, Hội nghị đối ngoại toàn quốc được tổ chức, đánh giá toàn diện công tác đối ngoại trong 35 năm đổi mới và quán triệt đường lối đối ngoại Đại hội XIII đến toàn bộ hệ thống chính trị và toàn dân.
Trên cơ sở đó, chủ động triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm các hoạt động đối ngoại song phương, thiết lập thêm quan hệ với 3 quốc gia, nâng tổng số các quốc gia mà ta có quan hệ lên 192 quốc gia, và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, trọng tâm là các nước láng giềng, đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống. Các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã tiến hành gần 180 hoạt động đối ngoại song phương và đa phương quan trọng, tạo bước chuyển quan trọng trong các mối quan hệ, góp phần tạo dựng cục diện và khuôn khổ đối ngoại thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Vai trò và vị thế của Việt Nam với tư cách là thành viên tích cực, tin cậy, có trách nhiệm tiếp tục được củng cố. Việt Nam đã đảm nhiệm thành công vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, Phó Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc, trúng cử Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2023-2025... Các hoạt động gìn giữ hòa bình và tham gia tìm kiếm, cứu nạn được các nước đánh giá cao. Nhiều vấn đề quốc tế phức tạp trên các diễn đàn đa phương được xử lý đúng đắn, phù hợp.
Ngoại giao cũng đã đóng góp thiết thực vào việc phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Ngoại giao vaccine góp phần đưa nước ta sớm chuyển sang giai đoạn thích ứng an toàn với Covid-19; ngoại giao kinh tế kịp thời nắm bắt cơ hội, khôi phục giao thương, đàm phán, ký kết và triển khai hiệu quả các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, tranh thủ các nguồn FDI chất lượng cao và ODA thế hệ mới, thu hút nhiều hơn nữa nguồn lực bên ngoài vào các lĩnh vực ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng, như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…
Trong bối cảnh môi trường an ninh bên ngoài biến động phức tạp, ngoại giao đã kiên quyết, kiên trì vừa hợp tác, vừa đấu tranh bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh quốc gia cả trên biên giới đất liền cũng như trên biển; xử lý kịp thời, đúng đắn với các vụ việc xâm phạm chủ quyền biển đảo, thúc đẩy đàm phán phân định biển với những nước liên quan. Đồng thời đấu tranh, xử lý tốt vấn đề dân chủ, nhân quyền, góp phần giữ vững ổn định, an ninh, trật tự xã hội.
Thông tin đối ngoại và ngoại giao văn hóa tiếp tục quảng bá mạnh mẽ hình ảnh đất nước, văn hóa, con người Việt Nam ra thế giới, phản bác những thông tin sai lệch. Công tác người Việt Nam ở nước ngoài vừa thể hiện chính sách quan tâm, chăm lo của Đảng và Nhà nước đối với kiều bào, vừa vận động nguồn lực cho phát triển đất nước. Công tác bảo hộ công dân được đẩy mạnh, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và bảo đảm an toàn cho công dân ta ở nước ngoài.
Chất lượng công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược được nâng cao, góp phần xây dựng hệ thống các đề án, chương trình, kế hoạch nhằm cụ thể hóa và tạo nền tảng triển khai đường lối đối ngoại bài bản, cũng như ứng xử đúng đắn, phù hợp với những vấn đề nổi lên như Biển Đông, xung đột ở Ukraine, quan hệ giữa các nước lớn, các sáng kiến liên kết mới…
Cuối cùng là việc xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại theo tinh thần Đại hội XIII, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ ngoại giao về bản lĩnh chính trị, đạo đức, năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đối ngoại trong tình hình mới, trong đó nêu cao tinh thần phục vụ, vì lợi ích quốc gia – dân tộc.
Xin cảm ơn Bộ trưởng!