Thúc đẩy an sinh xã hội toàn dân, không để ai lại phía sau

Mở rộng mức độ bao phủ an sinh xã hội

Ngày 30.10, tại Hà Nội, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phối hợp với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tổ chức giới thiệu “Báo cáo an sinh xã hội thế giới 2024-2026".

Phát biểu tại buổi giới thiệu, GS.TS Phạm Hồng Chương - Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân - cho biết, những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng hơn nữa nhằm tạo cơ sở cho việc từng bước mở rộng mức độ bao phủ an sinh xã hội.

Điều này được thể hiện rõ trong Nghị quyết 28-NQ/TW (năm 2018) về Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội; Nghị Quyết 42-NQ/TW (năm 2023) về Đổi mới chính sách xã hội, sửa đổi Luật Bảo hiểm Xã hội (2024) và đang sửa đổi Luật Bảo hiểm Y tế, Luật Việc làm.

Những thay đổi này đưa Việt Nam tiếp cận gần hơn đến việc đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), phù hợp với các Tiêu chuẩn Lao động Quốc tế (ILS) và các thông lệ quốc tế tốt nhất.

Theo báo cáo của ILO cho thấy, diện bao phủ an sinh xã hội của thế giới nói chung, của khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng như ở Việt Nam đang có chuyển biến tích cực. Trong đó, những yêu cầu cần thiết phải giải quyết những tác động của biến đổi khí hậu càng cho thấy, nhu cầu cải thiện hệ thống an sinh xã hội một cách toàn diện đang nổi lên. Không chỉ là bảo đảm công bằng, an sinh xã hội là công cụ hữu hiệu để giảm đói nghèo, giúp người nghèo, những người bị tổn thương chống chịu được trước những tác động của thiên tai, của biến đổi khí hậu và đói nghèo.

Cần cải cách chính sách ASXH mạnh mẽ hơn

Báo cáo An sinh xã hội thế giới 2024-2026 của ILO cũng cho thấy, vẫn còn nhiều thách thức đối với việc mở rộng an sinh xã hội cho toàn dân, ví dụ thị trường lao động phi chính thức còn lớn và già hóa dân số nhanh trong điều kiện thu nhập trung bình.

Đặc biệt, những năm gần đây, biến đổi khí hậu đang nổi lên là một thách thức lớn. Việt Nam là một trong những nước bị ảnh hưởng nhiều nhất về biến đổi khí hậu. Điều này ảnh hưởng đến tất cả chúng ta và là mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với công bằng xã hội hiện nay.

Theo bà Ingrid Christensen - Giám đốc ILO Việt Nam, các cơn bão Yagi và Trà Mi gần đây đã làm nổi bật tính dễ bị tổn thương của Việt Nam trước biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan. ASXH toàn dân là công cụ hàng đầu giúp đảm bảo rằng, khủng hoảng khí hậu không làm gia tăng tình trạng bất bình đẳng và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Vì vậy, phải mở rộng ngay hệ thống ASXH hiện có và thúc đẩy ASXH toàn dân.

Để tiếp tục thúc đẩy ASXH toàn dân ở Việt Nam, cần đổi mới chính sách ASXH, đảm bảo hệ thống chính sách ASXH phù hợp với tiêu chuẩn Lao động Quốc tế (ILS) và các thông lệ quốc tế tốt nhất. Cần mở rộng nhanh bao phủ cho người lao động, cả lao động khu vực phi chính thức, lao động nền tảng và lao động di cư...

GS.TS Giang Thanh Long - Giảng viên cao cấp, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân - cũng cho rằng, các xu hướng lớn đang diễn ra mạnh mẽ và có nhiều thách thức với hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam. Định hướng đầu tiên là phải thống nhất, hài hòa các chính sách, chế độ an sinh xã hội. Hiện nay, các chính sách bị phân mảng và được quản lý theo nhiều văn bản pháp luật khác nhau như Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm, Luật Người cao tuổi, Luật Phòng chống thiên tai…