- Đổi mới sáng tạo là việc tạo ra, ứng dụng thành tựu, giải pháp kỹ thuật, công nghệ, giải pháp quản lý để nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, hàng hóa”.
- Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (Start-up): là quá trình khởi nghiệp dựa trên ý tưởng sáng tạo, tạo ra sản phẩm mới; hoặc sản phẩm cũ nhưng có điểm khác nổi trội, ưu việt hơn so với những sản phẩm, dịch vụ đã từng có trên thị trường và được phát triển nhanh chóng vượt bậc.
- Chuyển đổi xanh được hiểu là việc xây dựng nền kinh tế có mức phát thải thấp và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, ngăn chặn tình trạng suy giảm đa dạng sinh thái. Một nền kinh tế xanh là nền kinh tế gắn liền với những khu công nghiệp, nhà máy, doanh nghiệp/cơ sở sản xuất ít khói bụi, sử dụng các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, thân thiện với môi trường.
Như vậy, một số gợi ý liên quan đến khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh có thể được hiểu và áp dụng vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh như sau:
- Đối với lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp: Chúng ta sử dụng các giải pháp kỹ thuật và thông qua đó bằng cách trưc tiếp hoặc gián tiếp để giúp giảm thải ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính, tạo ra môi trường xanh và bền vững như:
+ Trong quá trình canh tác sản xuất nông nghiệp, việc chuyển đổi sang mô hình canh tác hữu cơ, dùng phân bón vi sinh sẽ làm giảm phát thải khí nhà kính, giảm ô nhiễm môi trường đất, môi trường nước; hoặc tại Đồng bằng sông Cửu Long đã áp dụng các biện pháp canh tác lúa nước giảm mức độ tiêu hao nước xuống 20- 30 % so với vùng thông thường, giúp tiết kiệm tài nguyên nước; hoặc các mô hình tái chế tuần hoàn rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp của Đồng bằng sông Hồng được xử lý/chế biến thành giá thể nuôi trồng nấm, giảm thiểu việc đốt bỏ, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng môi trường không khí.
+ Chuyển đổi xanh trong lâm nghiệp, có thể là: Việc nghiên cứu, sáng tạo, áp dụng các giải pháp kỹ thuật để thu gom xử lý, tái chế cành củi, lá… bị bỏ lại của quá trình khai thác rừng như: rừng keo, rừng bạch đàn… sử dụng cho các mục đích khác, việc này sẽ làm giảm phát thải khí nhà kính hoặc chúng ta có thể phát triển các loại cây trồng có giá trị để phủ xanh các đồi, núi trọc để tạo ra ô xi cho môi trường và tăng việc hấp thụ khí nhà kính, giảm ô nhiễm môi trường.
- Đối với lĩnh vực công nghiệp, chế tạo sản phẩm: Ưu tiên sử dụng các nguồn năng lượng sạch, tái tạo như năng lượng mặt trời, năng lượng gió thay thế cho năng lượng hóa thạch cũng được đẩy mạnh phát triển. Tại nhiều quốc gia, người ta tập trung phát triển năng lượng tái tạo từ chất thải chăn nuôi, chất hữu cơ, bùn thải để sản xuất nhiên liệu biogas dùng trong vận hành máy móc, sản xuất thay cho các loại nhiên liệu đốt trong gây ô nhiễm môi trường. Tăng cường xây dựng hệ thống xử lý nước thải, khí thải đạt chuẩn nhằm đảm bảo nước thải, khí thải được xử lý an toàn, các thông số ô nhiễm ở mức cho phép trước khi thải ra môi trường.
- Trong lĩnh vực giáo dục, du lịch, dịch vụ, tài chính: Dự án khởi nghiệp có thể nghiên cứu các giải pháp để chuyển đổi từ mô hình kinh doanh truyền thống sang mô hình sản xuất, kinh doanh thông minh và bền vững, thân thiện với môi trường hơn. Ví dụ:
+ Chúng ta có thể hướng người tiêu dùng ưu tiên sử dụng những sản phẩm xanh, có nguồn gốc, chất liệu từ thiên nhiên, thân thiện với môi trường thay cho dùng túi ni lông, sản phẩm nhựa dùng một lần. Ưu tiên sử dụng các phương tiện công cộng thay vì phương tiện cá nhân, tích cực trồng nhiều cây xanh bởi cây xanh là “lá phổi” của trái đất.
+ Trong hoạt động kinh doanh dịch vụ thương mại, dịch vụ giúp việc gia đình…: Doanh nghiệp có thể lựa chọn kinh doanh các sản phầm tiêu dùng xanh; ứng dụng công nghệ số trong hoạt động quảng cáo, giới thiệu sản phẩm, hàng hóa thông qua ứng dụng các nền tảng số, bàn hàng trực tuyến… thay vì in ấn tờ rơi, đi giới thiệu, quảng cáo, bán hàng trực tiếp tại các cái địa bàn vì như vậy sẽ phải sử dụng các phương tiện đi lại bằng xe ô tô, xe máy… sẽ tạo ra phát thải khí carbon nhiều, gây ô nhiễm môi trường (bởi vì theo tính toán, cứ 01 km, lượng phát thải khí carbon là 12,09g/km đối với xe máy và 2,21g/km đối với xe ô tô dưới 9 chỗ); hoặc trong quá trình cung cấp các dịch vụ giúp việc gia đình: Doanh nghiệp sử dụng các hóa chất làm sạch hữu cơ thay vì sử dụng các loại hóa chất để tẩy rửa, làm sạch… và lồng ghép các tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức của người lao động, từ đó lan tỏa đến cộng đồng tích cực sử dụng sản phẩm xanh, thân thiện với môi trường; sử dụng tiết kiệm tài nguyên nước, tài nguyên thiên nhiên; ứng dụng công nghệ thông tin để giảm phát thải khí nhà kính…
- Lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe, công nghệ làm đẹp: Việc sáng tạo và chuyển đổi xanh ở lĩnh vực này có thể được hiểu là việc có ý tưởng sáng tạo, tạo ra sản phẩm mới; hoặc sản phẩm cũ nhưng có điểm khác nổi trội, ưu việt hơn so với những sản phẩm, dịch vụ đã từng có trên thị trường trong sản xuất, kinh doanh, đầu tư lĩnh vực y tế… để cung cấp tới người tiêu dùng những loại thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, giúp nâng cao hệ miễn dịch của con người; ứng dụng các giải pháp khoa học và công nghệ để khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và năng lượng; ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong sản xuất, kinh doanh, bán hàng; sử dụng các sản phẩm dễ phân hủy trong quá trình sản xuất, thực hiện tiết kiệm điện, có các giải pháp thu gom, xử lý rác thải y tế tại nguồn... góp phần giảm phát thải các khí gây hiệu ứng nhà kính (CO2, CH4, N2,....) là nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra biến đổi khí hậu.
- Đối với việc kinh doanh tạo tác động xã hội và các lĩnh vực khác có tiềm năng giảm thiểu phát thải khí nhà kính, ứng phó với biến đổi khí hậu, thân thiện bảo vệ môi trường: Được xem xét ở nhiều khía cạnh từ công nghệ, giải pháp, sản phẩm, dịch vụ giúp thích ứng, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường như đã đề cập ở trên, đồng thời cũng xét đến các khía cạnh đối với hiệu quả tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức và thu hút sự tham gia của cộng đồng trong đó có phụ nữ chung tay bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu…