Toàn cảnh buổi Hội thảo
Đồng chí Nguyễn Xuân Định- Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN dự và chủ trì Hội thảo. Cùng điều hành tại Hội thảo còn có các đồng chí: Vũ Quốc Huy- Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Hội NDVN, Trưởng Ban Xã hội; Hoàng Tùng- Phó trưởng Ban Đối ngoại và Hợp tác quốc tế.
Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo các Cục, đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế, Bộ Công Thương; các chuyên gia, nhà khoa học; đại diện lãnh đạo một số Ban, đơn vị thuộc cơ quan Trung ương Hội NDVN; đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đại diện lãnh đạo Hội Nông dân một số tỉnh, thành phố.
Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN Nguyễn Xuân Định cho biết: An toàn thực phẩm (ATTP) là một vấn đề quan trọng không chỉ ở cấp độ quốc gia mà còn ở cấp độ toàn cầu. Việc đảm bảo an toàn thực phẩm không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng mà còn góp phần vào việc phát triển kinh tế - xã hội. Đây là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt, được Đảng, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm và coi đây là một vấn đề có ý nghĩa lớn, góp phần bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội, sức khoẻ cộng đồng, bảo vệ môi trường và có ảnh hưởng lớn đến tiến trình hội nhập của Việt Nam.
Đặc biệt, việc triển khai Nghị quyết số 69/NQ-CP ngày 11/5/2024 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 46-NQ/TW, ngày 20/12/2023 của Bộ Chính trị về đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội NDVN đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới là rất quan trọng.
Nghị quyết này giao nhiệm vụ cho Hội NDVN phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với các cơ quan liên quan xây dựng Đề án “Tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nông dân sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng giai đoạn 2024-2030” để trình Thủ tướng Chính phủ trong năm 2024.
Đồng chí Nguyễn Xuân Định- Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phát biểu khai mạc Hội thảo
“Thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thời gian qua, Hội NDVN đã tham gia lãnh đạo, chỉ đạo các cấp Hội thực hiện công tác ATTP đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, công tác bảo đảm ATTP ở nước ta nói chung và của Hội NDVN nói riêng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Nhằm đảm bảo ATTP ngay từ giai đoạn sản xuất ban đầu, phục vụ cho tiêu dùng trong nước và hướng tới xuất khẩu ra các thị trường quốc tế, góp phần nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế nông nghiệp trong bối cảnh mới; để đạt được điều này, cần tiếp tục phát huy các thành tựu đã đạt được, đồng thời tập trung khắc phục những tồn tại và hạn chế hiện nay, vượt qua các thách thức trong quá trình triển khai thực hiện. Việc này đòi hỏi các cấp Hội Nông dân cần nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn hội viên, nông dân về sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ nông sản đảm bảo ATTP, với cách tiếp cận đổi mới và chuẩn hóa, phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế nông nghiệp. Điều này sẽ hỗ trợ quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới”- Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN Nguyễn Xuân Định nhấn mạnh.
Theo Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN Nguyễn Xuân Định: Trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước đang có cả những thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức đan xen, đặt ra nhiều vấn đề mới, yêu cầu mới đối với Hội Nông dân và giai cấp nông dân trong thời gian tới. Vì thế, cần phát huy đầy đủ vai trò chủ thể của người nông dân; giúp nông dân từ đối tượng yếu thế, bấp bênh, rủi ro, chịu nhiều thua thiệt trong sản xuất nông nghiệp của nền kinh tế thị trường được nâng cao nhận thức và năng lực thực hành về quy trình sản xuất, chế biến, kinh doanh nông sản an toàn; cung cấp những thực phẩm chất lượng cao, an toàn cho thị trường xuất khẩu và tiêu dùng trong nước. Muốn đạt được mục tiêu đó, đòi hỏi các cấp Hội Nông dân cần giải quyết, làm tốt một số vấn đề sau:
Một là, nâng cao năng lực của cán bộ Hội Nông dân, của hội viên, nông dân và xu hướng hội nhập quốc tế, sản xuất nông nghiệp hiện đại, chuyển đổi số trong nông nghiệp.
Thực trạng cho thấy, nhận thức của nông dân chưa cao trong việc chủ động và tích cực hội nhập quốc tế để sản xuất ra những sản phẩm nông nghiệp không phân biệt cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Một bộ phận không nhỏ nông dân còn bằng lòng, chấp nhận điều kiện sản xuất sẵn có với tâm lý an phận, ngại thay đổi... chính là rào cản cho phát triển nông nghiệp nói chung và lĩnh vực ATTP cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu nói riêng
Những đột phá khoa học cùng những tiến bộ công nghệ trong nông nghiệp và xu thế chuyển đổi số đòi hỏi người nông dân phải nhanh chóng thay đổi tư duy sản xuất theo hướng sản xuất gắn với chế biến sâu, ATTP, đáp ứng nhu cầu của thị trường; cần thay đổi tâm lý, nhận thức để tham gia thị trường cho thuê đất nông nghiệp, tập trung, tích tụ đất nông nghiệp nhằm sản xuất quy mô lớn, ATTP.
Hai là, cơ chế, chính sách đối với nông dân trong phát triển kinh tế thị trường, hợp tác, liên kết sản xuất, kinh doanh ATTP. Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với vai trò của kinh tế tư nhân, kinh tế hộ gia đình trong sản xuất nông nghiệp vẫn là chủ yếu, chịu tác động mạnh mẽ bởi quy luật thị trường nên cần có các cơ chế, chính sách phù hợp để phát triển kinh tế hộ, kinh tế trang trại, sản xuất ra các loại lương thực, thực phẩm an toàn.
Xu thế hợp tác, liên kết trong sản xuất, kinh doanh sẽ đóng vai trò chủ đạo, dẫn dắt quá trình phát triển nông nghiệp để tập trung nguồn lực, ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số, gắn với các tiêu chí ATTP nhằm nâng cao tính cạnh tranh, giá trị nông sản cho tiêu dùng trong nước và cho xuất khẩu.
Việc tham gia và thực hiện Chương trình OCOP “mỗi xã một sản phẩm” để thúc đẩy, nâng cao chất lượng sản phẩm trong sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng thực phẩm đặc sản của mỗi địa phương; đồng thời, góp phần quảng bá văn hóa, thu hút du lịch; đưa quản lý ATTP vào chiều sâu cần đi vào thực chất và hiệu quả hơn.
Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN Nguyễn Xuân Định chủ trì và điều hành tại buổi Hội thảo
Ba là, trình độ, kỹ năng sản xuất, kinh doanh của nông dân cần được nâng lên để đáp ứng với công tác quản lý ATTP trong tình hình mới. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao trong nông nghiệp đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong khi đó, trình độ của hội viên, nông dân còn thấp và phần lớn chưa qua đào tạo, thiếu các kỹ năng mềm, kỹ năng làm việc nhóm, hạn chế về khả năng ứng dụng kỹ thuật, công nghệ hiện đại vào sản xuất. Đa số hội viên, nông dân chưa có đủ trình độ công nghệ thông tin, kỹ năng số (sử dụng máy vi tính, máy tính bảng...) và kiến thức về kinh tế số để tham gia kỹ năng bán hàng, đấu giá nông sản, đưa hàng hóa ra thị trường khi tham gia các sàn thương mại điện tử, nhất là việc quảng bá các sản phẩm đạt các tiêu chí về ATTP.
Tổ chức vận hành hệ thống thông tin về ATTP, bảo đảm để người dân, doanh nghiệp có công cụ nhận diện các địa chỉ, sản phẩm thực phẩm an toàn trên nền tảng số quốc gia; đảm bảo thống nhất về công nghệ, kỹ thuật, giao diện, phương thức cập nhật/khai thác dữ liệu, báo cáo từ hệ thống; đảm bảo tính liên thông giữa Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, người dân, truy xuất được nguồn gốc sản phẩm.
Cán bộ, hội viên, nông dân cần hiểu rõ và áp dụng công nghệ số trong công tác quản lý ATTP. Từ đó giúp thuận tiện cho việc truy xuất nguồn gốc thực phẩm, cảnh báo sớm nguy cơ gây mất ATTP...
Bốn là, vận động hội viên, nông dân giám sát, phản biện chính sách và giám sát cộng đồng (PGS) về việc sản xuất, kinh doanh nông sản thực phẩm an toàn trong tình hình mới.
Nông dân là lực lượng yếu thế, chịu nhiều thiệt thòi và rủi ro trước vòng xoáy của toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế; sản xuất nông nghiệp còn phụ thuộc lớn vào điều kiện tự nhiên trong điều kiện biến đổi khí hậu, nước biển dâng diễn ra ngày càng phức tạp. Cùng với đó, quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, đô thị hóa dẫn đến quỹ đất sản xuất nông nghiệp có xu hướng bị thu hẹp, đòi hỏi việc sản xuất cần nâng cao năng suất và chất lượng, áp dụng công nghệ cao “nông nghiệp đô thị”. Đồng thời, vận động nông dân liên kết phát triển các vùng sản xuất nông sản, thực phẩm an toàn, chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ; sản lượng thực phẩm an toàn tiêu thụ qua hệ thống phân phối và kinh doanh có sự kiểm soát chất lượng sản phẩm và truy xuất nguồn gốc được ứng dụng rộng rãi, nhất là có sự giám sát cộng đồng (PGS) của người dân ngay từ các yếu tố đầu vào, để bảo vệ quyền lợi của người sản xuất nông sản thực phẩm an toàn.
Tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Nguyễn Xuân Định đề nghị các đại biểu tham dự làm rõ thêm vai trò của Hội Nông dân trong việc tuyên truyền, vận động, hướng dẫn hội viên, nông dân sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng.
Đồng chí Nguyễn Minh Lộc- Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nông dân tỉnh Ninh Bình phát biểu ý kiến tham luận tại Hội thảo
Phát biểu ý kiến tại Hội thảo, đồng chí Nguyễn Minh Lộc- Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nông dân tỉnh Ninh Bình cho biết: Thời gian qua, Hội Nông dân tỉnh tập trung, đẩy mạnh chỉ đạo các cấp Hội trong việc thúc đẩy liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản an toàn thông qua hệ thống mô hình các cửa hàng giới thiệu, tiêu thụ nông sản an toàn mang thương hiệu của Hội Nông dân. Từ những kết quả đạt được đã giúp Hội Nông dân tỉnh trở thành một trong những đơn vị đi đầu, tiêu biểu của cả nước về lĩnh vực này.
Sau 5 năm triển khai và thực hiện Đề án Nông dân Ninh Bình nói không với thực phẩm bẩn giai đoạn 2016 - 2020, Hội Nông dân tỉnh đã mở 53 cửa hàng Nông sản an toàn ở địa bàn 8/8 huyện, thành phố; thành lập Câu lạc bộ nông sản an toàn, gồm 60 thành viên tham gia nhằm hỗ trợ nhau cùng phát triển, kinh doanh cạnh tranh lành mạnh, kết nối cung cầu, mở rộng, phát triển vùng nguyên liệu ổn định, trao đổi, thông tin hàng hóa giữa các cửa hàng. Đến nay, tại các huyện đều có từ 1- 3 cửa hàng nông sản an toàn.
Đặc biệt, Hội Nông dân tỉnh đã phối hợp với Hội Nông dân thành phố Hà Nội và tỉnh Hòa Bình khai trương cửa hàng nông sản an toàn Ninh Bình, địa điểm đặt tại thủ đô Hà Nội và tại tỉnh Hòa Bình. Đây là hướng đi mới trong giải pháp tiêu thụ nông sản an toàn cho hội viên, nông dân trong tỉnh.
Hiện nay, 38/38 cửa hàng nông sản an toàn do Hội Nông dân tỉnh quản lý đều chấp hành tốt quy định của các ngành chức năng, tiêu thụ nông sản an toàn của nông dân trong và ngoài tỉnh. Các cửa hàng nông sản an toàn đều có thiết bị test nhanh sản phẩm khi có yêu cầu của khách hàng. Đặc biệt, Hội Nông dân tỉnh đã phối hợp Hội Nông dân các tỉnh, thành phố trong cả nước giới thiệu và bán nông sản an toàn của các địa phương.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được trong quá trình triển khai vận động, hỗ trợ nông dân thúc đẩy liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản an toàn thông qua hệ thống các cửa hàng giới thiệu, tiêu thụ nông sản an toàn mang thương hiệu Hội Nông dân còn một số tồn tại hạn chế như: Một số cán bộ Hội chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, nhiệm vụ của tổ chức Hội trong việc tham gia đảm bảo vệ sinh ATTP, vì vậy chưa thật sự trách nhiệm trong việc triển khai thực hiện.
Việc tuyên truyền, vận động nông dân xây dựng mô hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn còn gặp nhiều khó khăn, nhiều hộ nông dân nhận thức chưa đầy đủ về trách nhiệm và lợi ích khi sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn chỉ thấy lợi ích trước mắt mà chưa thấy lợi ích lâu dài. Việc vận động nông dân giám sát, phát hiện, tố giác các hành vi sản xuất, kinh doanh thực phẩm không an toàn còn hạn chế, nông dân vẫn còn ngại tố giác.
Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Tống Xuân Chinh cho biết: Hiện nay, có trên 20.000 Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, người nông dân “không thể đứng một mình”
Ông Tống Xuân Chinh- Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho rằng: Để làm tốt hoạt động sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng thì người nông dân phải đóng vai trò “trung tâm, then chốt” từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ. Đồng thời, để làm tốt được việc này rất cần có sự phối hợp, huy động của các tổ chức chính trị xã hội (Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên) để cùng chung tay, giám sát.
Hiện nay, có trên 20.000 Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, người nông dân “không thể đứng một mình”. Bởi vậy, cần phải tuyên truyền, tập hợp, hỗ trợ nông dân vào các Hợp tác xã, tổ hợp tác, hay chi, tổ Hội Nông dân nghề nghiệp để liên kết sản xuất, sản xuất theo chuỗi giá trị. Từ đó, giảm chi phí sản xuất, tăng giá trị sản phẩm.
“Sản phẩm khi được bán ra thị trường phải giám sát chặt chẽ quy trình sản xuất, sau đó phải có giải pháp để chứng minh được nguồn gốc, nhãn mác, thương hiệu sản phẩm để người tiêu dùng có thể nhận biết được”- Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi Tống Xuân Chinh chia sẻ.
Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN Nguyễn Xuân Định trân trọng cảm ơn các ý kiến đóng góp đầy tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu tham dự. Các tham luận đã đề cập đến nhiều vấn đề từ nhiều góc độ, có những phân tích sâu sắc, thấu đáo liên quan đến chủ đề Hội thảo. Đồng chí Phó Chủ tịch cũng đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, tham vấn, từ đó, đóng góp các ý kiến để Tổ biên tập xây dựng Đề án trình Thủ tướng Chính phủ trong năm 2024.
“Ý kiến của các đại biểu cũng đồng thời là những ý kiến, giải pháp quan trọng góp phần thực hiện thành công chủ trương, đường lối, các Nghị quyết của Đảng về tăng cường bảo đảm an ninh, ATTP trong tình hình mới mà Chỉ thị số 17- CT/TW ngày 21/10/2022 của Ban Bí thư đã đề ra”- Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN Nguyễn Xuân Định nhấn mạnh.
Ngọc Minh