Lào Cai: Dấu ấn giảm nghèo từ những chính sách hướng đến người dân

Diện mạo vùng cao Lào Cai đổi thay tích cực từ những chương trình mục tiêu quốc gia.

Giảm gần 62 nghìn hộ nghèo

Tại thời điểm đầu nhiệm kỳ, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh (khi gồm Lào Cai và Yên Bái trước sáp nhập) còn 21,24%, tương đương 84.076 hộ nghèo. Đây là con số thể hiện thách thức rất lớn bởi vùng nghèo tập trung chủ yếu ở khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và các xã miền núi đặc biệt khó khăn.

Nhờ triển khai đồng bộ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững cùng hàng loạt nghị quyết, đề án, chính sách về y tế, giáo dục, nhà ở, cấp điện, nước sạch, an sinh xã hội…, Lào Cai đã đạt tốc độ giảm nghèo ấn tượng: giảm gần 4%/năm, tương ứng 61.716 hộ nghèo được thoát nghèo, vượt chỉ tiêu Chính phủ giao (3,5%/năm).

Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm bình quân 6,99%/năm, cao hơn mức yêu cầu 6%/năm. Đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh chỉ còn 8,18%. Dự kiến đến hết năm 2025, tỷ lệ này giảm xuống còn 5,5% (tương đương 22.258 hộ) – một mức giảm rất mạnh đối với một tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn.

Theo chuẩn nghèo đa chiều, dự kiến năm 2025 tỷ lệ nghèo đa chiều toàn tỉnh còn 11,06% – nền tảng quan trọng để bước vào giai đoạn 2026 - 2030 với mục tiêu giảm 2,5-3 điểm %/năm theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I.

Đột phá hạ tầng – nền tảng giảm nghèo bền vững

Hạ tầng là điểm nghẽn lớn nhất của vùng miền núi, nhưng cũng là lĩnh vực Lào Cai tạo được bứt phá mạnh. Toàn tỉnh đã đầu tư nâng cấp, cải tạo, cứng hóa 3.820 km đường liên xã, liên thôn; nâng cấp 355 km quốc lộ, 650 km đường tỉnh, tạo nên mạng lưới giao thông thông suốt, hỗ trợ mạnh mẽ sản xuất hàng hóa và kết nối vùng.

Về điện, yếu tố quan trọng cho phát triển: 100% số xã đã có điện lưới quốc gia, 2.675/2.693 thôn bản được cấp điện. Tỷ lệ hộ sử dụng điện đạt 98,28%.

Nước sạch cũng được cải thiện đáng kể: đến năm 2025, 98% dân số nông thôn (tương đương 1.346.323 người) được sử dụng nước hợp vệ sinh; nhiều công trình cấp nước tập trung được đầu tư mới hoặc nâng cấp.

Nhờ hệ thống hạ tầng được hoàn thiện đồng bộ, nhiều xã vùng sâu vùng xa đã “thay da đổi thịt”, thúc đẩy sản xuất, nâng cao đời sống, tạo lực đẩy cho giảm nghèo bền vững.

Mô hình du lịch cộng đồng của gia đình anh Giàng A Cấu (dân tộc Mông, xã Tả Van) trở thành điểm sáng trong phát huy nội lực, giúp người dân thoát nghèo bền vững. 

Nâng chất lượng cuộc sống người dân

Y tế cơ sở được củng cố mạnh mẽ: Lào Cai đạt 12,8 bác sỹ/1 vạn dân, 41,1 giường bệnh/1 vạn dân, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt trên 95%. Công tác tiêm chủng được duy trì hơn 95%, dịch bệnh được kiểm soát tốt, 91% xã phường đạt tiêu chí quốc gia về y tế.

Trong giáo dục, 75,1% trường học đạt chuẩn quốc gia, tỷ lệ phòng học kiên cố đạt 86%. Đội ngũ giáo viên có trình độ chuẩn đạt trên 95% (trên chuẩn 24,5%). Giáo dục nghề nghiệp phát triển mạnh với 70% lao động qua đào tạo, trong đó 25,3% có văn bằng chứng chỉ – cơ sở quan trọng để nâng thu nhập, giảm nghèo lâu dài.

Một trong những điểm nhấn lớn trong giảm nghèo của Lào Cai là chính sách an sinh xã hội bao trùm. 100% hộ nghèo, cận nghèo và đối tượng bảo trợ xã hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế. Tỉnh đang hỗ trợ cho 62.000 người hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng. Giai đoạn 2021–2025, tỉnh giải quyết hơn 78.525 lượt hồ sơ người có công, chi trả trợ cấp thường xuyên cho hơn 8.000 người. Bình quân mỗi năm đào tạo nghề cho trên 30.000 người, giải quyết việc làm cho trên 30.000 lao động. Toàn tỉnh đã hỗ trợ trên 26.000 căn nhà cho người có công, hộ nghèo, cận nghèo, hộ bị thiên tai.

Nhờ đó, thu nhập bình quân đầu người đạt 47 triệu đồng, tăng 17,3 triệu đồng so với năm 2020. Đặc biệt, Lào Cai là tỉnh đầu tiên trong cả nước triển khai Chỉ số Hạnh phúc, hiện đạt 68,3% – phản ánh chất lượng cuộc sống được nâng lên rõ rệt.

Dù đạt kết quả ấn tượng, Lào Cai vẫn đối mặt với thách thức không nhỏ. Năm 2025, tỉnh còn 23 xã có tỷ lệ nghèo từ 20 - 40%; một số xã rất cao như Dền Sáng (41,46%), Trạm Tấu (47,49%), Nậm Có (55,27%), Tà Xì Láng (61,12%). Hạ tầng điện, nước sạch, giáo dục, y tế vùng sâu, vùng xa còn nhiều hạn chế. Chất lượng nhân lực chưa đáp ứng nhu cầu thị trường; việc làm còn thiếu ổn định. Những thách thức này đòi hỏi tỉnh tiếp tục tăng tốc, ưu tiên nguồn lực cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và các xã đặc biệt khó khăn.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I (2025–2030) xác định “lấy con người làm trung tâm”, chăm lo toàn diện 7 trụ cột hạnh phúc: y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, điện, thông tin, việc làm – thu nhập. Mục tiêu giảm nghèo 2,5–3 điểm %/năm cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của tỉnh trong hành trình phát triển bền vững.

Giảm nghèo không chỉ là câu chuyện về con số, mà là câu chuyện về sự đổi đời của hàng chục nghìn hộ dân. Và Lào Cai đang viết tiếp hành trình ý nghĩa ấy bằng khát vọng bứt phá, phát triển xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc./.