Nâng cao chất lượng hoạt động của Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy và đẩy mạnh cải cách tư pháp

Trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hoạt động của Tòa án nhân dân giữ vị trí đặc biệt quan trọng, là trung tâm của hệ thống tư pháp, có vai trò bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Những năm gần đây, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước có nhiều biến động phức tạp, yêu cầu đặt ra đối với công tác tư pháp nói chung và đối với hệ thống Tòa án nhân dân nói riêng ngày càng cao, đòi hỏi phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, đồng bộ cả về tổ chức bộ máy, phương thức hoạt động và chất lượng đội ngũ cán bộ, Thẩm phán.

Năm 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm cuối thực hiện Nghị quyết Quốc hội khóa XV, đồng thời là năm Trung ương triển khai quyết liệt chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và mô hình tổ chức Tòa án nhân dân ba cấp theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Trong bối cảnh đó, Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Lào Cai đã nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp, hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần quan trọng vào việc giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Thực tiễn hoạt động năm 2025 cho thấy, khối lượng các loại vụ việc mà Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Lào Cai phải thụ lý, giải quyết tiếp tục ở mức cao, tính chất ngày càng phức tạp, đặc biệt là các vụ án hình sự liên quan đến tội phạm kinh tế, tham nhũng, chức vụ; các tranh chấp dân sự, hành chính liên quan đến đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng, các dự án phát triển kinh tế – xã hội. Trong điều kiện đó, việc bảo đảm chất lượng giải quyết, xét xử, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân là nhiệm vụ hết sức nặng nề nhưng cũng là yêu cầu xuyên suốt, thể hiện bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, Thẩm phán Tòa án.

Quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối của Đảng, các nghị quyết của Quốc hội, chỉ đạo của Tòa án nhân dân tối cao và của Tỉnh ủy Lào Cai về công tác tư pháp và cải cách tư pháp, Đảng ủy và lãnh đạo Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện các mặt công tác, xác định rõ trọng tâm là nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính tư pháp; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số; xây dựng đội ngũ cán bộ, Thẩm phán liêm chính, bản lĩnh, chuyên nghiệp; siết chặt kỷ luật, kỷ cương công vụ, phòng ngừa, ngăn chặn tiêu cực trong hoạt động tư pháp.

Trên lĩnh vực giải quyết, xét xử các vụ án hình sự, Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Lào Cai đã thực hiện nghiêm nguyên tắc độc lập xét xử, tuân theo pháp luật; tổ chức xét xử kịp thời, nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Chất lượng tranh tụng tại phiên tòa tiếp tục được nâng cao theo hướng thực chất, dân chủ, bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo, quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại và những người tham gia tố tụng khác. Việc áp dụng hình phạt được cân nhắc kỹ lưỡng, bảo đảm tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, kết hợp hài hòa giữa tính nghiêm minh và tính nhân đạo của pháp luật. Nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ nghiêm trọng, phức tạp, được dư luận xã hội quan tâm đã được đưa ra xét xử kịp thời, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và hệ thống tư pháp.

Trong công tác giải quyết các vụ, việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, các Tòa án đã chú trọng nâng cao trách nhiệm của Thẩm phán trong việc hướng dẫn đương sự thực hiện đầy đủ nghĩa vụ cung cấp chứng cứ, chủ động xác minh, thu thập chứng cứ theo quy định; tăng cường phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan để bảo đảm giải quyết vụ án khách quan, toàn diện, đúng pháp luật. Đặc biệt, công tác hòa giải, đối thoại tại Tòa án tiếp tục được đẩy mạnh và mang lại hiệu quả tích cực, góp phần giải quyết nhiều vụ việc ngay từ giai đoạn đầu, giảm áp lực cho hoạt động xét xử, tiết kiệm thời gian, chi phí cho Nhà nước và người dân, đồng thời củng cố sự đồng thuận, đoàn kết trong cộng đồng.

Đối với các vụ án hành chính, Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Lào Cai đã tập trung giải quyết dứt điểm, đúng thời hạn, bảo đảm quyền khởi kiện, quyền tiếp cận công lý của công dân; đồng thời góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các cơ quan hành chính nhà nước và người có thẩm quyền trong quản lý, điều hành. Thông qua hoạt động xét xử hành chính, nhiều quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật đã được xem xét, đánh giá khách quan, góp phần hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp.

Song song với nhiệm vụ xét xử, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo được lãnh đạo Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai đặc biệt quan tâm, xác định là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng nhằm bảo đảm quyền dân chủ của công dân, phòng ngừa khiếu kiện phức tạp, kéo dài. Việc tiếp công dân được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định; đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp công dân được lựa chọn kỹ lưỡng, có trình độ chuyên môn, kỹ năng giao tiếp, tinh thần trách nhiệm cao. Các đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh được rà soát, phân loại, xử lý kịp thời, đúng thẩm quyền, không để tồn đọng, góp phần giữ vững ổn định an ninh trật tự trên địa bàn.

Trong bối cảnh cả nước đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai đã xác định chuyển đổi số là một trong những khâu đột phá nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, chất lượng phục vụ Nhân dân. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, chỉ đạo, điều hành và trong hoạt động tố tụng tiếp tục được đẩy mạnh; nhiều phần mềm nghiệp vụ, hệ thống quản lý án, quản lý văn bản, trợ lý ảo được khai thác, sử dụng hiệu quả. Việc tổ chức các phiên tòa trực tuyến, thu nộp án phí trực tuyến, công bố bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án đã góp phần tăng cường tính công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý.

Đặc biệt, việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã được Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Lào Cai quán triệt và triển khai nghiêm túc, hiệu quả. Công tác số hóa, chuẩn hóa dữ liệu tư pháp, nhất là dữ liệu về hôn nhân và gia đình, được xác định là nhiệm vụ trọng tâm và đã hoàn thành đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, tạo nền tảng quan trọng cho việc kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Cùng với việc đổi mới phương thức hoạt động, công tác xây dựng tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, Thẩm phán được Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai đặc biệt chú trọng trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo mô hình tổ chức mới. Việc sáp nhập, kiện toàn tổ chức Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án nhân dân khu vực được triển khai đồng bộ, chặt chẽ, đúng quy định, bảo đảm không làm gián đoạn hoạt động xét xử và các nhiệm vụ công tác khác. Công tác quy hoạch, bổ nhiệm, điều động, luân chuyển cán bộ được thực hiện công khai, minh bạch, đúng quy trình; chú trọng lựa chọn, bố trí những cán bộ có phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, bản lĩnh chính trị vững vàng vào các vị trí then chốt.

Tăng cường kỷ luật, kỷ cương công vụ được xác định là yêu cầu xuyên suốt nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án liêm chính, trách nhiệm, tận tụy phục vụ Nhân dân. Công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc; kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý các vi phạm, thiếu sót trong hoạt động chuyên môn và trong chấp hành kỷ luật công vụ. Vai trò, trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu được đề cao, góp phần xây dựng môi trường làm việc kỷ cương, đoàn kết, dân chủ, tạo động lực để cán bộ, công chức yên tâm công tác, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Nhìn tổng thể, kết quả công tác năm 2025 của Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Lào Cai đã thể hiện rõ sự nỗ lực, quyết tâm và tinh thần trách nhiệm cao của toàn thể cán bộ, công chức, Thẩm phán trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Những kết quả đạt được không chỉ góp phần nâng cao chất lượng hoạt động tư pháp trên địa bàn tỉnh mà còn khẳng định vai trò, vị thế của Tòa án nhân dân trong hệ thống chính trị, trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Bước vào giai đoạn tiếp theo, trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp cải cách tư pháp và phát triển đất nước, Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai tiếp tục xác định rõ phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm là không ngừng nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc; đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử; xây dựng đội ngũ cán bộ, Thẩm phán trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, phòng ngừa, ngăn chặn tiêu cực; làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan trong hệ thống chính trị. Qua đó, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững trên địa bàn tỉnh Lào Cai trong thời kỳ mới.