Tiếp tục quan tâm, xây dựng các mô hình kinh tế mới trên địa bàn tỉnh

Hợp tác xã điện tử là mô hình HTX áp dụng công nghệ số vào toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh. Từ khâu quản ký vùng trồng, chăm sóc cây trồng, thu hoạch, chế biến truy xuất nguồn gốc, bán hàng, thanh toán, tất cả đều được số hóa trên một nền tảng điện tử chung. Thay vì ghi chép thủ công, người dân sử dụng điện thoại để nhập nhật ký chăm sóc cây trồng, còn HTX quản lý vùng trồng qua bản đồ số và gắn mã QR để truy xuất nguồn gốc, đồng thời thực hiện bán nông sản trên các sàn thương mại điện tử và thanh toán không dùng tiền mặt.

Sản phẩm trà Shan tuyết tỉnh Lào Cai

Trên địa bàn tỉnh một số HTX đang triển khai áp dụng mô hình trên, điển hình như: HTX Trà Shan tuyết Phình Hồ (xã Phình Hồ) đã quảng bá sản phẩm rộng rãi trên các sàn thương mại điện tử, chinh phục thành công những thị trường khó tính bậc nhất như Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc; HTX Sản xuất chế biến nông sản Tây Bắc (xã Yên Bình) không chỉ chú trọng đầu tư vào máy móc, nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn đẩy mạnh các kênh bán hàng, livestream mỗi ngày, sản xuất các video ngắn, bán hàng trên các nền tảng số và mạng xã hội; HTX Duy Phong (xã Bảo Nhai) thực hiện chuyển đổi số thông qua ứng dụng phần mềm máy móc góp phần tự động hóa quy trình sản xuất, sản phẩm có mã số, mã vạch đồng thời thực hiện bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử và marketing số;… Nhờ sự đồng hành của tỉnh cùng với sự chủ động của HTX, mô hình HTX điện tử đang từng bước phát huy hiệu quả, trở thành hướng phát triển phù hợp trong bối cảnh chuyển đổi số, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị nông sản, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn theo hướng hiện đại, bền vững.

HTX Trà Shan tuyết Phình Hồ (xã Phình Hồ) đã quảng bá sản phẩm rộng rãi trên các sàn thương mại điện tử, chinh phục thành công những thị trường khó tính

Bên cạnh đó, tỉnh Lào Cai đã chủ động triển khai nhiều chương trình nông nghiệp giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu. Một trong những mô hình hiệu quả là “Canh tác lúa thông minh, giảm phát thải khí nhà kính” tại các xã Khánh Yên, Dương Quỳ và Kim Sơn với tổng diện tích 199ha. Mô hình này áp dụng các kỹ thuật tiên tiến như: tưới ngập khô xen kẽ (AWD) giúp tiết kiệm nước và giảm phát thải khí mê tan; sử dụng phân bón tan chậm, phân hữu cơ và vi sinh thay cho phân hóa học nhằm giảm khí thải N2O; quản lý dịch hại tổng hợp bằng chế phẩm sinh học; xử lý rơm rạ sau thu hoạch bằng chế phẩm vi sinh thay vì đốt. Đồng thời, ứng dụng công nghệ số như: máy bay không người lái, cảm biến độ ẩm để tối ưu hóa quy trình sản xuất. Ngoài ra, mô hình sản xuất lúa bền vững giảm phát thải khí nhà kính được triển khai tại các xã: Thác Bà, Hưng Khánh, Văn Chấn, Mậu A với tổng diện tích 24 ha trong giai đoạn 2023 - 2025, do tổ chức Stichting Ofam Novib (Hà Lan) tài trợ đang mang lại những hiệu quả tích cực.

Triển khai nhiều chương trình nông nghiệp giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu

Cùng với việc triển khai các mô hình canh tác mới, Lào Cai tăng cường đào tạo, tập huấn kỹ thuật, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến tài liệu kỹ thuật và chính sách, từng bước thay đổi thói quen canh tác theo hướng bền vững.

Việc đưa công nghệ số, kỹ thuật canh tác hiện đại, tiêu chuẩn chất lượng và các giải pháp giảm phát thải vào sản xuất đã giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái. Trên địa bàn tỉnh, lũy kế đã công nhận được 62 sản phẩm OCOP mới, đánh giá, phân hạng được 605 sản phẩm, trong đó có 02 sản phẩm 5 sao, 52 sản phẩm đạt 4 sao, 551 sản phẩm đạt 3 sao (03 sản phẩm tiềm năng 4 sao), nhiều sản phẩm OCOP đã được bày bán trên các sàn thương mại điện tử.

Nhiều sản phẩm OCOP đã được bày bán trên các sàn thương mại điện tử

Tuy nhiêm do hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng số chưa đồng bộ; năng lực quản trị và trình độ của cán bộ HTX, hộ sản xuất còn hạn chế; quy mô sản xuất nhỏ lẻ nên khó đáp ứng tiêu chuẩn cao của thị trường. Các mô hình tuần hoàn, hữu cơ đòi hỏi nguồn lực lớn, thời gian chuyển đổi dài, trong khi liên kết chuỗi chưa thật bền vững, đầu ra chưa ổn định. Đây là những nguyên nhân chủ yếu khiến việc nhân rộng còn chậm, hiệu quả chưa tương xứng với tiềm năng.

Thực tiễn cho thấy, việc phát triển mô hình kinh tế mới phù hợp xu thế, nhưng để bảo đảm hiệu quả bền vững, tỉnh cần xây dựng mô hình điểm đủ quy mô để lan tỏa; tăng cường vai trò doanh nghiệp trong dẫn dắt chuỗi; đồng bộ hóa hạ tầng số và hạ tầng sản xuất; chú trọng đào tạo, tư vấn kỹ thuật cho người dân, HTX và doanh nghiệp; hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển công nghệ cao, sản xuất xanh và tuần hoàn. Đồng thời, gắn phát triển mô hình kinh tế mới với dịch vụ, du lịch và OCOP để ổn định đầu ra, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm địa phương.