Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV: ĐBQH tỉnh cho ý kiến đối với nhiều dự án luật quan trọng

Ngày 31/10, tiếp tục phiên thảo luận tổ tại Kỳ họp thứ 10, đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh đã tham gia góp ý đối với các dự án luật: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế; sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp; Luật An ninh mạng; Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan đến an ninh, trật tự.

Quang cảnh phiên thảo luận tổ.

Cho ý kiến vào Luật Điều ước quốc tế, đại biểu Trần Thị Kim Nhung, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, cho rằng việc hoàn thiện dự thảo luật cần có cơ sở chính trị vững chắc và bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Đại biểu đề nghị làm rõ và thống nhất cách hiểu giữa hai khái niệm “cấp có thẩm quyền” và “cơ quan có thẩm quyền”, vì hiện nay trong các điều khoản vẫn sử dụng chưa nhất quán.

Đối với việc thay cụm từ “ngày” bằng “ngày làm việc” trong Điều 60 và 63, đại biểu nhận định đây tuy là sửa kỹ thuật nhưng thực tế có thể kéo dài thời hạn thực hiện thủ tục hành chính, không phù hợp với chủ trương cải cách, rút ngắn quy trình. Việc giải thích sửa đổi để “phù hợp với Nghị định” là chưa hợp lý, bởi theo nguyên tắc pháp luật, văn bản có hiệu lực thấp hơn phải phù hợp với văn bản có hiệu lực cao hơn, chứ không phải ngược lại. Đại biểu đề nghị làm rõ mục đích và sự cần thiết của sửa đổi này. Bên cạnh đó, cần làm rõ trách nhiệm của cơ quan đề xuất gia nhập điều ước quốc tế trong việc rà soát, đánh giá các điều ước mà Việt Nam đã là thành viên, nhằm bảo đảm tính thống nhất, tránh xung đột nghĩa vụ và rủi ro pháp lý trong quá trình thực hiện.

Cùng tham gia góp ý vào dự thảo luật này, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, đề nghị, đối với Điều 8, cần bổ sung thêm các cơ quan, tổ chức chuyên ngành (như trong lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, năng lượng sạch, quốc phòng, an ninh phi truyền thống...) được giao thẩm quyền đề xuất, nhằm bao quát đầy đủ các chủ thể có chức năng hợp tác quốc tế. Điều 9, bổ sung hình thức lấy ý kiến và phản hồi bằng phương thức điện tử có xác nhận, phù hợp với chuyển đổi số và Luật Giao dịch điện tử, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm thủ tục hành chính. Điều 11, đại biểu đề nghị yêu cầu ý kiến sơ bộ của Bộ Ngoại giao và Bộ Tư pháp về tính phù hợp của điều ước quốc tế trước khi đàm phán; đồng thời, bổ sung quy định cho phép chấm dứt đàm phán khi không còn hiệu quả, giúp tiết kiệm nguồn lực và bảo đảm uy tín quốc gia. Điều 21, cần bổ sung quy định về tham vấn các đối tượng bị tác động trực tiếp như doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề, địa phương khi điều ước có nội dung kinh tế, thương mại hoặc môi trường; công nhận giá trị pháp lý của hồ sơ điện tử nếu có ký số hợp lệ. Điều 48, khi xem xét chấp nhận hoặc phản đối bảo lưu, nếu có thể ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia hoặc quan hệ ngoại giao, cơ quan đề xuất phải báo cáo Chính phủ xem xét trước khi trình cấp có thẩm quyền quyết định, bảo đảm thẩm tra kỹ lưỡng về chính trị và pháp lý.

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng cách thể hiện hiện nay còn thiếu đồng bộ, khi Điều 22 chỉ bổ sung điểm mới về Quỹ an ninh nhưng chưa sửa tên và cấu trúc của điều, khiến việc hiểu và áp dụng khó khăn. Do đó, cần thiết kế lại Điều 22 thành hai phần riêng biệt: Quỹ Công nghiệp quốc phòng và Quỹ Đầu tư phát triển công nghiệp an ninh để dễ hiểu và thống nhất.

Đại biểu cũng kiến nghị Chính phủ ban hành danh mục sản phẩm, dịch vụ công nghiệp an ninh cụ thể để tránh bỏ sót, ví dụ như các sản phẩm phục vụ phòng chống thiên tai, an ninh hàng không, an ninh hàng hải. Đồng thời, rà soát tránh trùng chéo giữa Tổ hợp công nghiệp quốc phòng và Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia.

Ghi nhận với các ý kiến phát biểu trước đó đối với Luật Điều ước quốc tế, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, nhấn mạnh nguyên tắc cải cách thủ tục hành chính là phải rút ngắn thời gian. Do đó, việc thay thế cụm từ “ngày” bằng “ngày làm việc” cần được xem xét kỹ, bảo đảm không làm kéo dài quy trình xử lý hồ sơ. Đại biểu cũng lưu ý nội dung về “cấp có thẩm quyền” và “cơ quan có thẩm quyền” phải được quy định rõ ràng trong văn bản dưới luật, giao Chính phủ, Thủ tướng và các bộ, ngành quy định chi tiết để thuận lợi cho triển khai thực hiện. Đại biểu đề nghị Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan báo cáo rõ hơn về việc tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt là trong xử lý các quy trình ký kết, phê duyệt và triển khai các hiệp định ODA, vay ưu đãi và viện trợ không hoàn lại - những lĩnh vực hiện còn nhiều thủ tục phức tạp.

Đối với Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp (sửa đổi), Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước là phải quan tâm đầu tư phát triển lĩnh vực này nhằm tăng cường tiềm lực, vị thế quốc gia, song cũng cần phối hợp chặt chẽ giữa công nghiệp quốc phòng và công nghiệp an ninh để tránh trùng lặp, chồng chéo trong nghiên cứu, sản xuất và sử dụng nguồn lực.

Về quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh, đại biểu cho rằng việc hình thành quỹ là cần thiết, song phải có cơ chế quản lý, sử dụng rõ ràng, nhất là trong vấn đề bố trí vốn điều lệ từ ngân sách, huy động nguồn lực ngoài nhà nước và nguyên tắc quản lý, thương mại hóa sản phẩm được đầu tư từ quỹ. Đồng thời, đề nghị quy định cụ thể cơ chế vận hành, quản lý các tổ hợp công nghiệp quốc phòng và an ninh để bảo đảm hiệu quả, khả thi và sử dụng hiệu quả nguồn lực của Đảng, Nhà nước.

Phát biểu đề dẫn tại phiên thảo luận chiều cùng ngày đối với dự án: Luật An ninh mạng (sửa đổi); Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan đến an ninh, trật tự, đại biểu Vũ Đại Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Tổ trưởng tổ thảo luận, nhấn mạnh ba dự án luật này có mối liên hệ mật thiết, đều thuộc nhóm các luật do Bộ Công an chủ trì soạn thảo, nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn mới về bảo đảm an ninh, trật tự trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Về Luật An ninh mạng (sửa đổi), đại biểu cho biết sau 7 năm thực hiện, tuy đạt nhiều kết quả nhưng vẫn còn bất cập. Dự thảo lần này hợp nhất với Luật An toàn thông tin mạng, bổ sung nhiều quy định mới về an ninh dữ liệu, phần cứng độc hại, tài khoản số, trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp nền tảng xuyên biên giới và các dịch vụ AI. Do đó, các đại biểu tập trung thảo luận tính khả thi và hiệu quả của việc hợp nhất luật, cũng như biện pháp kiểm soát, bảo đảm an toàn dữ liệu xuyên biên giới.

Về Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi), được ban hành năm 2018 và có hiệu lực từ 2020, đại biểu nhận định rằng cần điều chỉnh để phù hợp với quá trình số hóa và môi trường mạng. Dự thảo đề xuất sử dụng mạng LAN độc lập và xây dựng hạ tầng bảo mật riêng cho tài liệu mật. Đại biểu đề nghị làm rõ tính khả thi của mô hình hệ thống độc lập, khả năng xung đột với Luật An ninh mạng và cơ chế quản lý, giải mật tài liệu điện tử.

Về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự, đại biểu nêu rõ đây là bước đồng bộ hóa hệ thống pháp luật giữa các luật như: Cư trú, Căn cước, Xuất nhập cảnh, Phòng cháy chữa cháy, Quản lý vũ khí - vật liệu nổ.... mục tiêu là đảm bảo tính liên thông trong quản lý dữ liệu dân cư, doanh nghiệp và các ngành nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự, đồng thời siết chặt đầu tư nước ngoài trong các lĩnh vực nhạy cảm như dữ liệu, công nghệ quốc phòng và an ninh mạng.

Cho ý kiến đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự, đại biểu Đỗ Thị Lan, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, ĐBQH tỉnh thống nhất với việc bổ sung quy định yêu cầu xe ô tô kinh doanh vận tải chở khách từ 8 chỗ trở lên phải lắp thiết bị ghi hình nhằm bảo đảm an toàn giao thông, nhưng đề nghị bổ sung quy định cấm sử dụng, cung cấp trái phép dữ liệu, hình ảnh để tránh xâm phạm quyền riêng tư cá nhân. Về Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, đại biểu băn khoăn với quy định giao Bộ trưởng Bộ Công an quyết định việc trang bị vũ khí quân dụng ngoài danh mục sau khi thống nhất với Bộ Quốc phòng, cho rằng quy định này chưa thống nhất với luật hiện hành và đề nghị cân nhắc giữ thẩm quyền của Chính phủ hoặc giao riêng cho từng bộ để bảo đảm đồng bộ, thống nhất.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh, phát biểu góp ý về dự án luật sửa 10 luật. Đại biểu đồng tình với ý kiến của đại biểu Đỗ Thị Lan về việc quản lý dữ liệu giám sát hành trình, song đề nghị quy định rõ yêu cầu kỹ thuật, vị trí lắp đặt camera để tránh nguy cơ cháy nổ, mất an toàn. Về thời gian lái xe, đại biểu đề nghị quy định dễ hiểu, thống nhất, theo hướng mọi người lái xe không được lái liên tục quá 4 tiếng, thay vì chỉ áp dụng với người hành nghề lái xe.

Đối với Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước, đại biểu đề nghị làm rõ khái niệm “mạng LAN độc lập”, tránh nhầm lẫn khi áp dụng, đồng thời rà soát quy định về hành vi bị cấm, bổ sung giải thích rõ về việc soạn thảo tài liệu có nội dung bí mật và phạm vi áp dụng trí tuệ nhân tạo. đại biểu cũng kiến nghị xem xét lại nội dung coi “kế hoạch cải cách chính sách tiền lương” là bí mật nhà nước để tránh ảnh hưởng việc lấy ý kiến xây dựng chính sách, và đề nghị thu gọn danh mục chức danh có thẩm quyền sao chụp tài liệu mật.

Về Luật An ninh mạng, đại biểu đề nghị bổ sung nội dung “gián điệp mạng, đánh cắp dữ liệu” trong khái niệm tấn công mạng, rà soát để gộp các khoản trùng lặp tại Điều 5, và xem xét bỏ yêu cầu người quản lý doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ an ninh mạng phải có chứng chỉ chuyên môn, nhằm tránh gây khó khăn cho hoạt động doanh nghiệp.

Đại biểu Trần Thị Kim Nhung, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, ĐBQH tỉnh, đánh giá cao việc chuẩn bị và hợp nhất Luật An ninh mạng với Luật An toàn thông tin mạng nhằm khắc phục trùng lặp, đồng thời đề nghị rà soát để bảo đảm thống nhất giữa quan điểm xây dựng luật và quy định cụ thể, nhất là trong phân định trách nhiệm giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng.

Đại biểu kiến nghị bổ sung thêm đối tượng yếu thế như người già, người khuyết tật, người mất năng lực hành vi dân sự vào Điều 20 về phòng, chống xâm hại trên không gian mạng; xem xét quy định cứng “tối thiểu 10% kinh phí bảo vệ an ninh mạng” vì chưa phù hợp thực tế, nên giao Chính phủ quyết định theo điều kiện từng giai đoạn. Đại biểu cũng lưu ý cần làm rõ cơ sở pháp lý việc trưng dụng chuyên gia, nhà khoa học trong trường hợp khẩn cấp, đánh giá tính khả thi của quy định về thời hạn 12 tháng rà soát hệ thống thông tin quan trọng.

Với Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước, đại biểu đề nghị bỏ khoản cấm về sử dụng trí tuệ nhân tạo vì quá chung và trùng lặp, đồng thời cân nhắc không loại khỏi phạm vi bảo vệ các thông tin liên quan đến tài nguyên quý hiếm.

Về Luật Cư trú và Luật Căn cước, đại biểu cho rằng cần liên thông các cơ sở dữ liệu dân cư, cư trú, căn cước để giảm thủ tục cho người dân; đồng thời không nên quy định chi tiết cơ cấu tổ chức cơ quan quản lý căn cước trong luật, mà nên để Bộ Công an quyết định theo thẩm quyền để bảo đảm linh hoạt và thống nhất với quy định hiện hành.