Cơ giới hóa nông nghiệp trong thời đại 4.0

Nông dân trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên tích cực đưa cơ giới hóa vào phục vụ các khâu làm đất, cấy lúa, gặt lúa... góp phần giải phóng sức lao động, nâng cao hiệu quả sản xuất.

Tích hợp công nghệ và cơ giới hóa

Thời gian qua, việc tích hợp ứng dụng công nghệ và đưa cơ giới hóa vào sản xuất chè trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên  khá phổ biến. Người dân ở hầu hết các vùng chè đều sử dụng hệ thống phun tưới nước bằng van xoay tự động.

Bà Đỗ Thị Đào, ở xóm Guộc (xã Tân Cương), cho biết: Xóm có 168 hộ thì hơn 90% sống dựa vào cây chè. Trước đây, vào vụ đông, người dân phải cầm ống dẫn nước tưới trực tiếp trên đồi chè nên rất vất vả. Khoảng 3 năm gần đây, hệ thống van xoay tự động được lắp đặt, thay thế sức người, giúp tưới đều và ổn định ngay cả trong điều kiện sương muối, giá rét. Nhờ đó, năng suất tăng rõ rệt; chè vụ đông có giá bán cao hơn chính vụ nên đời sống người làm chè cải thiện đáng kể.

Ở xóm Trung Thành (xã Vô Tranh), mô hình trồng chè trong nhà kính kết hợp cơ giới hóa trong thâm canh, thu hoạch và bảo quản của gia đình ông Đinh Quốc Văn, 49 tuổi, cũng cho thấy hiệu quả rõ rệt.

Bên cạnh hệ thống van xoay tưới tự động, gia đình ông Văn đầu tư máy chế biến chè hiện đại và kho lạnh để bảo quản sản phẩm. Ông Đinh Quốc Văn cho biết: Chi phí ban đầu khá lớn nhưng thiết bị sử dụng lâu dài và mang lại giá trị cao. Chất lượng chè được nâng lên, giá bán đạt 200-500 nghìn đồng/kg, tăng khoảng 30% so với trước đây.

Đầu tư ròng rọc vận chuyển na là một trong những biện pháp cơ giới hóa mang lại hiệu quả cao cho người dân xã La Hiên.

Cơ giới hóa không dừng ở sản xuất chè mà đã được nông dân Thái Nguyên mở rộng sang các khâu làm đất, cấy lúa, gặt lúa và thu hoạch na. Tại vùng na xã La Hiên, việc đưa hệ thống ròng rọc vào vận chuyển đã giúp giảm đáng kể nhân lực, tiết kiệm sức lao động, rút ngắn thời gian và giữ được chất lượng quả do hạn chế va đập, trầy xước.

Ông Trần Bá Hằng, ở xóm Trúc Mai (xã La Hiên), cho biết: Gia đình có hơn 1.000 cây na trồng trên núi. Trước đây, mỗi vụ thu hoạch đều phải vận chuyển thủ công nên rất vất vả; nhiều thời điểm việc đưa quả xuống chậm khiến chất lượng na bị giảm. Ba năm trước, gia đình tôi đầu tư 30 triệu đồng lắp hệ thống ròng rọc, nhờ đó việc thu hái luôn kịp thời, quả giữ được độ tươi và giá bán cao hơn đáng kể. Hiệu quả này đã tạo động lực cho nhiều hộ địa phương mở rộng diện tích, đầu tư trồng các giống na Thái và na gai Đài Loan trên núi để nâng cao thu nhập.

Sử dụng thiết bị bay không người lái để phun phân bón lá hữu cơ cho cánh đồng lúa nếp Thầu dầu ở xã Phú Bình. Ảnh: T.L

Tại nhiều vùng sản xuất lúa và chè trong tỉnh, nông dân đã đưa thiết bị bay không người lái vào rải phân bón, phun thuốc bảo vệ thực vật, giúp cây trồng sinh trưởng ổn định và giảm đáng kể sức lao động.

Ông Nguyễn Tá, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, nhận định: Trong bối cảnh 4.0, cơ giới hóa kết hợp ứng dụng công nghệ đang nâng hiệu quả sản xuất nông nghiệp cả về chất lượng lẫn sản lượng, đặc biệt phù hợp khi áp lực thời vụ ngày càng lớn.

Hỗ trợ đắc lực cho nông nghiệp thông minh

Thực tế cho thấy việc kết hợp cơ giới hóa với ứng dụng công nghệ đang trở thành động lực quan trọng của nông nghiệp thông minh. Cách làm này góp phần nâng cao tính hiện đại, tăng hiệu suất sản xuất và mở ra nhiều cơ hội mới cho nông dân.

Sự xuất hiện của công nghệ và cơ giới hóa góp phần hiện thực hóa mô hình nông nghiệp thông minh trong toàn bộ quy trình sản xuất. Việc sử dụng cảm biến để giám sát đất đai, thời tiết cùng với ứng dụng trí tuệ nhân tạo và thiết bị tự động trong khâu chọn giống, xây dựng lịch tưới, quản lý dịch bệnh đang tối ưu hóa hoạt động sản xuất, nâng hiệu suất và giảm lãng phí nguồn lực.

Tại hầu hết các vùng chè trọng điểm của tỉnh, người dân đều ứng dụng công nghệ kết hợp với đẩy mạnh cơ giới hóa trong sản xuất.

Cách làm này đồng thời tạo điều kiện cho việc thu thập và phân tích dữ liệu lớn, giúp nông dân có cái nhìn toàn diện khi quản lý nông trại và tổ chức sản xuất. Đặc biệt, các quyết định liên quan đến quản lý đất đai, sử dụng phân bón và điều tiết nguồn nước trở nên chính xác, linh hoạt hơn. Thực tế tại Hợp tác xã trà an toàn Phú Đô (xã Vô Tranh), một trong những đơn vị đi đầu sản xuất theo hướng hiện đại ở Thái Nguyên, đã minh chứng rõ cho hiệu quả của phương thức này.

Ngoài ra, sự kết hợp giữa công nghệ và cơ giới hóa đang mở rộng khả năng nâng cao chất lượng nông sản, đồng thời tăng cường kiểm soát an toàn thực phẩm thông qua theo dõi và truy xuất nguồn gốc. Tính minh bạch được cải thiện giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận thông tin về sản phẩm.

Công ty TNHH Hà Diệp (ở phường Đức Xuân) đầu tư máy sấy trong sản xuất trà hoa vàng, giúp giảm nhân công, nâng cao công suất chế biến, chất lượng sản phẩm.

Ông Nguyễn Tá, cho biết thêm: Việc sử dụng hệ thống tưới nước bằng van xoay tự động cho chè được vận hành hoàn toàn bằng nguồn nước giếng khoan. Nước ngầm tại các vùng trồng chè của tỉnh bảo đảm tiêu chuẩn, không chứa kim loại nặng, góp phần nâng chất lượng chè. Bên cạnh đó, đầu tư kho lạnh giúp chè búp khô được bảo quản đúng quy trình, thời gian lưu giữ dài hơn mà chất lượng vẫn ổn định. Các khâu chăm sóc, thâm canh cây trồng đều được ghi chép nhật ký sản xuất, hàng hóa khi xuất bán có tem và nhãn truy xuất nguồn gốc, qua đó tạo dựng uy tín và tăng giá trị cho sản phẩm.

Việc tích hợp công nghệ và cơ giới hóa nhằm xây dựng nền nông nghiệp thông minh tại Thái Nguyên mới ở giai đoạn khởi đầu. Tuy vậy, các cấp và ngành chức năng đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ nông dân tiếp cận công nghệ, nhất là trong mua sắm máy móc, thiết bị cơ giới hóa. Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn tỉnh đã hướng dẫn, kết nối người dân với các nguồn vốn tín dụng thuận lợi nhằm đầu tư thiết bị phục vụ sản xuất.

Nhiều HTX chè trên địa bàn tỉnh sử dụng máy đóng gói hút chân không để nâng cao chất lượng, thời gian bảo quản sản phẩm.

Ông Nguyễn Thành Nam, Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn tỉnh, khẳng định: Việc áp dụng cơ giới hóa kết hợp công nghệ trong sản xuất nông nghiệp sẽ tiếp tục được ưu tiên. Bên cạnh nguồn lực hỗ trợ từ các chương trình, dự án của Nhà nước, ngày càng nhiều nông dân Thái Nguyên chủ động trang bị máy móc hiện đại để phục vụ quá trình sản xuất.

Để nâng cao hiệu quả hơn nữa, các ngành chức năng của tỉnh sẽ tăng cường tuyên truyền nhằm nâng nhận thức và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong ứng dụng khoa học công nghệ và cơ giới hóa. Đồng thời tập trung thu hút đầu tư và xã hội hóa hoạt động nghiên cứu khoa học theo hướng kết hợp nghiên cứu cơ bản với ứng dụng thực tiễn. Việc khuyến khích doanh nghiệp tham gia nghiên cứu, chuyển giao công nghệ chế biến sâu cũng được đẩy mạnh, hướng tới đa dạng hóa các sản phẩm có lợi thế của tỉnh.

Có thể thấy thời đại 4.0 đang mở ra không gian đổi mới cho nông nghiệp Thái Nguyên. Tuy nhiên, để vận hành theo hướng hiện đại và bền vững, bên cạnh nỗ lực của các cấp, ngành, rất cần sự chủ động của nông dân, doanh nghiệp và các hợp tác xã trong việc tích hợp công nghệ và cơ giới hóa vào sản xuất.