Ai giữ được đạo đức đều là người cao thượng

(TUAG)- Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của Đảng và dân tộc Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa kiệt xuất, là tấm gương đạo đức hết mực trong sáng, thống nhất giữa lý thuyết đạo đức và thực hành đạo đức, giữa đạo đức cách mạng và đạo đức đời thường.

Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm đạo đức cách mạng là gốc của cán bộ, đảng viên. Người khẳng định đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển của con người, cũng giống như gốc của cây, ngọn nguồn của sông suối. Người viết: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”.

Với Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo đức là nền tảng của người cách mạng. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng thì mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang là phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo đức tạo ra sức mạnh, là nhân tố quyết định sự thắng lợi của mọi công việc, quy định phẩm chất, uy tín của mỗi con người. Người cho rằng, mọi việc thành công hay thất bại, chủ yếu là do cán bộ có thấm nhuần đạo đức cách mạng hay không và “Tuy năng lực và công việc của mỗi người khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ; nhưng ai giữ được đạo đức đều là người cao thượng”.

Đạo đức cách mạng còn giúp người cách mạng đứng vững trong mọi hoàn cảnh, dù khó khăn hay thuận lợi. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn gian khổ, thất bại cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước..., khi gặp thuận lợi và thành công vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn, lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ, không kèn cựa về mặt hưởng thụ, không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa.

Trong điều kiện Đảng cầm quyền, mỗi cán bộ, đảng viên là những người đi tiên phong trong các phong trào, các hoạt động của đời sống xã hội, có vai trò và ảnh hưởng đến việc định hướng dư luận xã hội. Do đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh trăn trở với nguy cơ các cán bộ, đảng viên, nhất là những người nắm giữ các cương vị trong hệ thống chính trị xa rời cuộc sống, xa rời quần chúng, rơi vào căn bệnh chủ nghĩa cá nhân - kẻ địch nguy hiểm của đạo đức, căn bệnh gốc gây nên tình trạng thoái hóa biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Vì vậy, Người yêu cầu Đảng phải “là đạo đức, là văn minh”, phải tiêu biểu cho lương tâm, phẩm giá và trí tuệ của dân tộc.Trong Di chúc Người căn dặn: “Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

Từ những quan niệm về vị trí, vai trò của đạo đức cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chú trọng chỉ ra những chuẩn mực đạo đức cách mạng cần phải có của người cán bộ, đảng viên. Ngay từ khi tổ chức đào tạo những “hạt giống đỏ” của cách mạng Việt Nam, Người đã đặt lên trước hết bài học về tư cách của một người cách mạng, với 23 điều chuẩn mực, chủ yếu là về lĩnh vực đạo đức. Sau khi sáng lập Đảng, Người đã không ngừng chú trọng rèn luyện, xây dựng Đảng để trở thành một tổ chức thực sự trong sạch, vững mạnh, được tạo lập từ những con người trong sạch, vững mạnh. Tùy theo đối tượng cụ thể đang công tác trong lực lượng vũ trang nhân dân, hay trí thức, công nhân, nông dân, phụ nữ, thanh niên, thiếu niên,... Người nêu lên những yêu cầu cụ thể về đạo đức cách mạng. Chẳng hạn đối với lực lượng Công an nhân dân thì Người nêu 6 điều dạy; đối với các cháu thiếu nhi, Người nêu 5 điều dạy,... Trong đó, chuẩn mực đạo đức chung của người cán bộ, đảng viên là: Trung với nước, Hiếu với dân; Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; yêu thương con người; có tinh thần quốc tế trong sáng.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã làm cuộc cách mạng về đạo đức khi sử dụng những khái niệm trong Nho giáo truyền thống nhưng với những nội hàm mới. Đó trước hết là phẩm chất trung với nước, hiếu với dân. Người cho rằng, người cách mạng phải đặt quyền lợi của Tổ quốc lên trên hết và trước hết. Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, trung thành với con đường đi lên của đất nước; là suốt đời phấn đấu cho Đảng, cho cách mạng. Trung với nước ở Chủ tịch Hồ Chí Minh trở thành lẽ sống tự nhiên, một nhu cầu luôn luôn thường trực và phải được đo bằng kết quả cụ thể, bằng hiệu suất công việc thực tế. Hiếu với dân là nội dung rất cơ bản trong quan niệm của Người, trong đó có hiếu với cha mẹ mình và rộng ra là tình họ hàng, rộng nữa là tình người đối với cộng đồng, với dân tộc. Hiếu với dân thể hiện ở chỗ gần dân, kính trọng dân, học tập dân, dựa vào dân và lấy dân làm gốc, thương dân, tin dân, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân. Cùng với phẩm chất trung với nước, hiếu với dân, Hồ Chí Minh cũng hết sức coi trọng phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.

Hồ Chí Minh chỉ ra rằng cần, kiệm, liêm, chính là nền tảng của “đời sống mới”, nền tảng của thi đua ái quốc; cần, kiệm, liêm, chính không chỉ là chuẩn mực đạo đức cần phải có của con người, mà còn là tiêu chí xác định “chất người” của mỗi người.  Hơn nữa, cần, kiệm, liêm, chính là thước đo trình độ văn minh, tiến bộ của một dân tộc.  

Chủ tịch Hồ Chí Minh còn quan tâm, chú trọng đến các chuẩn mực đạo đức khác là tình thương yêu con người và tinh thần quốc tế trong sáng trên lập trường của giai cấp công nhân. Ở Người, tình yêu thương con người được xây dựng trên lập trường của giai cấp công nhân. Đó không dừng lại ở lòng trắc ẩn, mà còn được nâng lên ở tầm cao, gắn tình yêu thương với khát vọng giải phóng con người không phân biệt màu da, chủng tộc, giai cấp, tôn giáo khỏi những áp bức, bất cộng. Do đó, tình yêu thương con người ở Chủ tịch Hồ Chí Minh vượt ra khỏi phạm vi một quốc gia, dân tộc, đến với nhân loại tiến bộ và thu hút sự ngưỡng mộ, cảm phục của nhân loại tiến bộ.

Cùng với việc xác định vị trí, vai trò của đạo đức, các chuẩn mực đạo đức cơ bản của cán bộ, đảng viên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra cho chúng ta những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo quá trình tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của mỗi con người. Bản thân Người đã nêu gương thực hành những nguyên tắc đó trong quá trình tu dưỡng, rèn luyện đạo đức bản thân và quá trình Người chỉ đạo xây dựng nền văn hóa mới, nền đạo đức mới của Việt Nam. Đó là các nguyên tắc nói đi đôi với làm, nêu gương đạo đức; tu dưỡng đạo đức suốt đời.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhắc nhở hết sức sâu sắc: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Đạo đức không phải là cái “nhất thành bất biến”, không phải là điểm đến, chỉ cần phấn đấu vươn tới một lần là xong xuôi, mà là quá trình tu dưỡng, rèn luyện suốt đời. Một nền đạo đức mới chỉ có thể xây dựng trên cơ sở sự tự giác tu dưỡng đạo đức của mỗi người.

Sự Thật