Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng đề nghị giảm thuế VAT cho tất cả các mặt hàng từ 10 xuống 8

Đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng phát biểu ý kiến (Ảnh: Quốc hội)

Tham gia phát biểu ý kiến về Nghị quyết 43, Đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng đánh giá nếu chỉ có Covid-19 thì gói chính sách của Nghị quyết 43 "không cần thiết".

Đại biểu lý giải, thực tế là năm 2022 nền kinh tế thời điểm đó thừa vốn, lãi suất rất thấp, các gói hỗ trợ cũng không có tác dụng kích thích tăng trưởng. Nhưng kinh tế giai đoạn 2022 và 2023 còn có những vấn đề khác (chiến tranh, kinh tế toàn cầu biến động, vỡ bong bóng tài sản) nên cuối cùng gói hỗ trợ này lại phần nào phát huy hiệu quả.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng việc chậm triển khai Nghị quyết 43 khiến nó mang lại hiệu quả. Vì nếu triển khai mạnh vào đầu 2022 khi mới ban hành thì Nghị quyết 43 sẽ bơm thêm vào bong bóng tài sản lúc đó đang phình to.

“Nhưng vì việc triển khai Nghị quyết 43 chậm, vào lúc bong bóng đã qua đỉnh và bắt đầu quá trình hạ cánh, nên Nghị quyết 43 có tác dụng giúp Việt Nam hạ cánh mềm, thay vì hạ cánh cứng như nhiều nước khác” – Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu.

Bên cạnh đó sự thất bại của gói hạ lãi suất 2% (chỉ giải ngân được 3,05%) cũng là một may mắn. Theo nhìn nhận của Đại biểu, nếu gói này hoạt động tốt, thì chắc chắn việc đối phó với lạm phát trong năm 2022 của Việt Nam khó khăn hơn rất nhiều. Như giai đoạn gói kích cầu 2009 đã gây lạm phát của năm 2011.

“Vì những yếu tố có phần may hơn khôn đó, Việt Nam đã không lâm vào lạm phát cao như nhiều nước phát triển như Mỹ và EU. Việt Nam vẫn có tốc độ tăng trưởng khá. Dù thấp hơn chỉ tiêu của Quốc hội nhưng vẫn được coi là ổn” – Đại biểu nhận định.

Từ thực tiễn đó, Đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng bài học rút ra trong bối cảnh hiện nay là cần ưu tiên tính khả thi của các chính sách khi xây dựng. Chả hạn, gói giảm lãi suất 2% không thực hiện được do không khả thi. Trong khi đó, các gói giảm VAT phát huy hiệu quả cao, do biện pháp này dựa trên các thủ tục thuế có sẵn. Bản thân gói giảm VAT cũng gặp vấn đề khi phân loại hàng nào 8%, hàng nào 10%.

“Nếu được làm lại, có lẽ gói VAT nên giảm đồng loạt xuống 8% thì sẽ tốt hơn” – Đại biểu nhấn mạnh.

Về đầu tư công, theo Đại biểu, các nước khác sử dụng chính sách đầu tư công để phục hồi kinh tế rất hiệu quả. Việt Nam gặp nút thắt về pháp luật và siết kỷ cương bộ máy nên đầu tư công không phát huy được hết tác dụng.

Đại biểu nhìn nhận 2022 - 2023 là hai năm toát mồ hôi của chính sách tiền tệ. Tuy vậy khi nhìn lại thời điểm đó mà điều hành được như những gì đã diễn ra có thể được coi là thành công.

Về lâu dài Đại biểu cho rằng cần tiến tới sử dụng các công cụ lãi suất để điều hành tín dụng hơn là công cụ về hạn mức tăng trưởng tín dụng (room tín dụng). Đồng thời đề nghị Ngân hàng Nhà nước sớm có tổng kết đánh giá chính sách room tín dụng và tiến tới luật hóa đối với vấn đề này.

Cũng cần phải nói thêm rằng, có tình trạng tát nước theo mưa. Tức là nhân việc Quốc hội và Chính phủ đang có gói hỗ trợ phục hồi kinh tế mà có ngành xin thêm. Ví dụ như ô tô xin gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, giảm lệ phí trước bạ, khiến năm 2022 là năm ngành ô tô có doanh số kỷ lục.

Đại biểu khẳng định quá trình thực hiện có thể thấy, sự phối hợp giữa Chính phủ và Quốc hội là đặc biệt quan trọng. Ví dụ như việc giảm thuế xăng dầu. Chính sách giảm thuế VAT 2% đáng lý ra có thể được điều chỉnh để giảm cho tất cả mặt hàng từ 10% xuống 8% thì lại quá cứng nhắc phụ thuộc vào Nghị quyết 43.

Về chính sách giãn nộp thuế đến cuối năm, nhiều ý kiến đề nghị giãn thêm vài tháng sang năm sau, vì đây là thời điểm giáp hạt đối với doanh nghiệp. Song điều này lại thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Chính phủ ngại điều chỉnh dự toán ngân sách nên đã không trình.

Bài học nữa Đại biểu chỉ ra nếu trong tương lai, chúng ta lại có các chương trình, gói hỗ trợ kinh tế vĩ mô thì phải cân nhắc rất kỹ về yếu tố thời điểm đưa chính sách vào cuộc sống. Còn như Nghị quyết 43 lại cho thời hạn thực hiện 2 năm, trong thời gian đó thì rất nhiều thứ đã khác. Khủng hoảng kinh tế do Covid-19 rất khác với khủng hoảng khác.

Nếu gặp tình huống cần chính sách hỗ trợ, thứ đầu tiên cần nghĩ đến là giảm thuế. Thậm chí có thể cân nhắc việc giảm thuế mức lớn và cực kỳ tập trung vào một ngành rất cụ thể.

“Ví dụ vào thời điểm mới bắt đầu hết giãn cách, khôi phục các đường bay thì thậm chí nên tính đến việc giảm VAT hàng không về 0% hoặc giảm các loại phí, lệ phí sân bay. Điều này có thể giúp hàng không phục hồi nhanh hơn” – Đại biểu Hà Sỹ Đồng nhìn nhận.

Tiến Nhất