Bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng được xác định là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Do đó, để triển khai công tác này, cần phải phát huy được sức mạnh dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại. Đồng thời, xác định đây là cuộc đấu tranh của toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị.
Trong bối cảnh diễn ra cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trên không gian mạng xuất hiện những nguy cơ, hoạt động tác động mạnh mẽ đến an ninh quốc gia của tất cả các nước, trong đó có Việt Nam. Ở các nước trên thế giới, nhất là các nước có nền khoa học - công nghệ phát triển như: Mỹ, Nga, Trung Quốc... cũng đã và đang xuất hiện ngày càng nhiều hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia trên không gian mạng, như chiến tranh mạng; gián điệp mạng; khủng bố mạng, tội phạm mạng...
Tại Việt Nam, hiện cũng đã và đang đối mặt với không ít nguy cơ, thách thức đe dọa đến an ninh quốc gia trên không gian mạng như: Chiến lược “diễn biến hòa bình” trên không gian mạng; hoạt động gián điệp mạng và các loại tội phạm công nghệ cao; tình trạng mất an ninh, an toàn thông tin mạng đe dọa tới an ninh quốc gia... Theo cơ quan chức năng, Việt Nam đang phụ thuộc vào thiết bị hạ tầng và hệ thống công nghệ mạng lõi do các công ty nước ngoài cung cấp và luôn thường trực nguy cơ bị nước ngoài kiểm soát, giám sát. Phần lớn hạ tầng công nghệ phần cứng của Việt Nam, từ các hạ tầng lõi cho đến các thiết bị cá nhân đều nhập từ nước ngoài, nhiều nhất là từ Trung Quốc và Mỹ. Các hãng bảo mật và cơ quan chức năng nhiều nước, trong đó có Việt Nam đã chứng minh và cảnh báo về các mã độc, “cửa hậu” được cài sẵn trong các thiết bị trước khi xuất xưởng, cho phép đối phương có thể truy cập, kiểm soát từ xa.
Bên cạnh đó, nhiều trang thiết bị mạng sử dụng trong nước, gồm cả các trang thiết bị của các cơ quan, tổ chức Nhà nước có xuất xứ nước ngoài. Ngoài ra, tình trạng thiếu nguồn nhân lực công nghệ thông tin chất lượng cao, nhất là về an ninh, an toàn mạng cũng dẫn đến nguy cơ khó kiểm soát được các vấn đề an ninh, an toàn mạng. Đáng chú ý, nhận thức của một số cấp lãnh đạo, quản lý, ý thức và kỹ năng về an ninh, an toàn mạng của người sử dụng tại Việt Nam còn hạn chế, trong đó có cả cán bộ thuộc các bộ phận cơ mật, thiết yếu, nắm quyền quản trị các hệ thống quan trọng, liên quan đến nhiều bí mật Nhà nước.
Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ tạo ra thuận lợi, thời cơ cho đất nước ta đẩy nhanh tiến trình CNH, HĐH và hội nhập quốc tế, với những mục tiêu như xây dựng chính phủ số, xã hội số và nền kinh tế số. Tuy vậy, có thể khẳng định bên cạnh thời cơ, những thách thức, mối đe dọa từ không gian mạng đối với chủ quyền, lợi ích quốc gia, an ninh quốc gia cũng không ngừng gia tăng. Trên địa bàn tỉnh, năm 2023 và quý I/2024, lực lượng chức năng Công an tỉnh đã phát hiện 269 trường hợp lợi dụng không gian mạng để đăng tải thông tin có nội dung xấu độc, sai sự thật, xúc phạm uy tín, danh dự của cá nhân, tổ chức. Lực lượng công an đã gọi hỏi, đấu tranh và yêu cầu gỡ bỏ; đấu tranh vô hiệu hóa 3 trang, 4 nhóm mạng xã hội facebook có hoạt động phức tạp về an ninh trật tự; ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 74 trường hợp; tác động quản trị viên 17 hội, nhóm, trang mạng xã hội facebook; gỡ bỏ 24 bài viết đăng tải nội dung sai sự thật ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của Thanh Hóa.
Trao đổi về vấn đề này tại hội nghị thông tin thời sự và cập nhật kiến thức mới quý II/2024 của Đảng ủy Khối Cơ quan và Doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa, Thượng tá Nguyễn Xuân Toán, Phó trưởng Phòng Cảnh sát Hình sự, Công an tỉnh, nhấn mạnh: Bảo vệ an ninh mạng là cấu thành trọng yếu của hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia. Bởi vậy, đối với các thông tin bịa đặt, xuyên tạc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, công kích chế độ, kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc... cần phải được kiểm soát, ngăn chặn kịp thời.
Để triển khai hiệu quả công tác này, theo Thượng tá Nguyễn Xuân Toán, cần phải phát huy được sức mạnh dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại. Đồng thời, xác định đây là cuộc đấu tranh của toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó, lực lượng công an giữ vai trò nòng cốt, lực lượng an ninh mạng và cảnh sát phòng, chống tội phạm công nghệ cao có trách nhiệm trực tiếp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia trên không gian mạng. Đây là quan điểm, tư tưởng cơ bản, xuyên suốt của Đảng, quyết định thắng lợi cuộc đấu tranh bảo vệ an ninh, chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.
Thượng tá Nguyễn Xuân Toán cũng nhấn mạnh thêm một số nguyên tắc cần tuân thủ, quán triệt trong bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng, đó là: Cần tuân thủ Hiến pháp, pháp luật, bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự quản lý thống nhất của Nhà nước, huy động sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và toàn dân tộc; kết hợp chặt chẽ giữa nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia với nhiệm vụ xây dựng, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội; chủ động phòng ngừa, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia trên không gian mạng.
Bài và ảnh: Lê Phượng