Chúng tôi được tập thể Thường trực UBKT Tỉnh ủy Hà Giang giới thiệu gặp và viết về chị Phan Thị Lan, Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy Đồng Văn. Sinh năm 1974 tại thành phố Tuyên Quang, năm 22 tuổi chị lên Đồng Văn công tác và gắn bó với huyện vùng cao biên giới đến nay. Chớp mắt mà đã 28 năm, nhớ lại kỷ niệm những ngày đầu đến với Đồng Văn - nơi “cúi mặt sát đất, ngẩng mặt đụng trời”, chị tâm sự: Từ thành phố Tuyên Quang lên tới Trung tâm huyện Đồng Văn mất 2 ngày đằng đẵng ngồi xe khách đường dài, có những lúc tôi còn cùng phụ xe và hành khách xuống đẩy xe để thoát những đoạn đường lầy, ổ trâu, ổ gà. Những ngày ấy thật khó khăn và vất vả, nhưng tuổi trẻ với tinh thần cống hiến và xây dựng Tổ quốc thì chẳng có khó khăn nào là không thể vượt qua.
Trải qua nhiều vị trí công tác từ kế toán một đơn vị trong Ngành Giáo dục, cán bộ Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện, đến năm 2010, chị chuyển sang công tác trong Ngành Kiểm tra Đảng với nhiệm vụ được giao là Phó Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy Đồng Văn; đến nhiệm kỳ 2020-2025, chị được Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện Đồng Văn lần thứ XXI tín nhiệm bầu là Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy. Ngoài ra, chị còn là đại biểu Hội đồng nhân dân huyện nhiệm kỳ 2021-2026; Trưởng ban Kinh tế - xã hội, Hội đồng nhân dân huyện; Trưởng đoàn Hội thẩm Tòa án Nhân dân huyện Đồng Văn.
Đồng Văn là huyện vùng cao nơi địa đầu Tổ quốc, có tỉ lệ dân tộc thiểu số cao (dân tộc Mông chiếm 87%). Điều kiện kinh tế của huyện có nhiều khó khăn; trình độ nhận thức của nhân dân, cán bộ, đảng viên còn nhiều hạn chế; tập tục lạc hậu, tảo hôn, sinh nhiều con vẫn còn... Khó khăn như vậy, nhưng chị xác định: Là cán bộ, đảng viên, dù ở cương vị công tác nào cũng phải có lập trường tư tưởng vững vàng, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, thường xuyên tự giác nghiên cứu, học tập nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ và năng lực công tác; đồng thời, phải là tấm gương mẫu mực trong lối sống, lao động và học tập. Chị chia sẻ, trong các cương vị công tác mà chị được giao đảm nhiệm thì việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của Đảng là công việc khó nhất, vất vả nhất. Nhớ lại ngày đầu khi là Phó Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy, chị rất lúng túng không biết phải làm, phải tham mưu bắt đầu từ đâu. Trăn trở bộn bề, nhưng với kinh nghiệm đã trải qua những vị trí công tác trước đó, với trình độ về chuyên môn, lý luận chính trị làm nền tảng cùng với tâm huyết, hết lòng vì công việc, chị đã xác định rõ nhiệm vụ và trách nhiệm của mình. Chị bắt tay vào học hỏi, trau dồi kiến thức thông qua nghiên cứu các văn bản hướng dẫn về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng, tìm hiểu, học hỏi qua kinh nghiệm thực tiễn của những đồng chí đã làm trước, thường xuyên trao đổi nghiệp vụ với cán bộ, chuyên viên UBKT Huyện ủy, Tỉnh ủy; tham gia đầy đủ các lớp tập huấn, bồi dưỡng về công tác kiểm tra, giám sát do huyện, tỉnh, Trung ương tổ chức. Chị đặt cho mình tiêu chuẩn, điều kiện về người cán bộ kiểm tra để phấn đấu là phải rèn luyện đạo đức, phẩm chất, bản lĩnh, năng lực công tác; phải nắm chắc chuyên môn, nghiệp vụ, linh hoạt trong xử lý các tình huống cụ thể, và phải công minh, chính trực, kiên định và khách quan.
Theo chị Lan, khó khăn đối với công tác kiểm tra, giám sát ở cấp cơ sở là phần lớn cán bộ làm công tác kiểm tra khi đảm nhận nhiệm vụ chưa được đào tạo về nghiệp vụ công tác kiểm tra, chủ yếu là tự học, tự nghiên cứu. Bên cạnh đó, nhiều vụ việc nảy sinh với nhiều tình huống phức tạp, tinh vi, những vụ việc liên quan đến tài chính, kinh tế, đất đai, luật… đòi hỏi cán bộ kiểm tra phải có kiến thức cơ bản về lĩnh vực đó. Để giải quyết thấu tình đạt lý, chị đã bám chắc cơ sở, không quản ngại đường xá xa xôi, địa hình núi đồi hiểm trở để gặp gỡ từng trường hợp cụ thể, sau đó tìm ra phương pháp giải quyết phù hợp với từng hoàn cảnh, từng lỗi vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên, nhằm giúp họ nhận ra khuyết điểm, vi phạm của mình, để họ tìm biện pháp khắc phục khuyết điểm, vi phạm và tiếp tục phấn đấu. Chị cũng trăn trở, không thể để đảng viên vi phạm rồi thì mình cứ tiến hành xem xét kỷ luật là xong, mà điều quan trọng là phải kịp thời hạn chế, ngăn ngừa vi phạm xảy ra. UBKT các cấp trong Đảng bộ huyện đã tăng cường việc nắm bắt tình hình, tư tưởng của cán bộ, đảng viên, kịp thời phát hiện những trường hợp có dấu hiệu làm sai, những trường hợp trong quá trình tổ chức thực hiện còn hạn chế để gặp gỡ, phân tích, nhắc nhở, tuyên truyền, từ đó nâng cao nhận thức để cán bộ, đảng viên tự điều chỉnh thực hiện đúng quy định.
Chị nhớ lại một kỷ niệm xót xa, khi cuối năm 2019 qua nắm bắt tình hình ở cơ sở của một xã biên giới chị thấy rằng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý, sử dụng tài chính, ngân sách xã có dấu hiệu không rõ ràng, minh bạch, có ý kiến thắc mắc, phản ánh của nhân dân chưa được xã giải quyết kịp thời. Chị đã gặp gỡ, trao đổi với đồng chí Chủ nhiệm UBKT Đảng ủy xã để nắm thêm tình hình, đồng thời đề nghị cấp ủy xã chỉ đạo việc tự kiểm tra, xem xét giải quyết, chấn chỉnh nội bộ ngay từ ban đầu. Kết quả việc tự kiểm tra, giải quyết tại cơ sở chưa bảo đảm theo yêu cầu do đồng chí Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã chưa nhận thức đầy đủ được trách nhiệm của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ được phân công và khăng khăng “đã chỉ đạo cấp dưới làm đúng, bản thân không trực tiếp làm sai, không tham ô, tham nhũng thì không có tội, ai làm sai thì người đó có tội”. Với suy nghĩ như vậy đồng chí đã chưa quyết liệt để chỉ đạo đối với bộ phận kế toán xem xét, tham mưu giải quyết ngay những vướng mắc, phản ánh của nhân dân. Nhận thấy vụ việc có diễn biến phức tạp và nhận thức của người đứng đầu chưa thông suốt, chị báo cáo với UBKT Huyện ủy và cấp ủy huyện để UBKT Huyện ủy cùng với đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy phụ trách xã đến gặp gỡ, làm việc trực tiếp với mong muốn Đảng ủy xã kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo và có biện pháp điều chỉnh những hạn chế. Tuy nhiên, Đảng ủy xã giải quyết nhưng chưa triệt để, dứt điểm, UBKT Huyện ủy đã quyết định kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với đồng chí Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã trong việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; việc thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao trong tham mưu, chỉ đạo, điều hành quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước cấp xã. Quá trình kiểm tra phát hiện đồng chí Chủ tịch UBND xã buông lỏng lãnh đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, phát hiện và không ngăn chặn kịp thời những hành vi vi phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách xã dẫn đến cấp dưới có nhiều vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng… Nhận thấy vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, UBKT Huyện ủy báo cáo cấp ủy huyện cho chuyển vụ việc sang cơ quan pháp luật điều tra. Kết thúc vụ án, đồng chí Chủ tịch UBND xã bị thi hành án hình phạt tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”; đồng chí kế toán ngân sách xã bị phạt tù về tội “Tham ô tài sản” và tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”; đồng chí thủ quỹ bị phạt tù về tội “Tham ô tài sản”. Qua vụ việc đau xót này, chị trăn trở nếu phát hiện, ngăn ngừa sớm, kịp thời sẽ làm hạn chế được những vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên, nhất là sẽ giữ được cán bộ, không để cán bộ sa vào vòng lao lý.
Trong thời gian qua, chị luôn cố gắng nỗ lực cùng UBKT Huyện ủy tham mưu, giúp Ban Thường vụ Huyện ủy lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng Đảng và công tác kiểm tra, giám sát. Ngay từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025, chị cùng UBKT Huyện ủy chủ động tham mưu, giúp cấp ủy ban hành chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát toàn khóa của cấp ủy và UBKT Huyện ủy phù hợp với tình hình địa phương; tham mưu cấp ủy kiểm tra 16 cuộc đối với 150 tổ chức đảng và 11 cấp ủy viên; giám sát 11 cuộc đối với 34 tổ chức đảng; tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm 12 cuộc đối với 07 tổ chức đảng và 11 cấp ủy viên; giám sát chuyên đề 16 cuộc đối với 22 tổ chức đảng; kiểm tra tài chính đảng 07 cuộc đối với 07 tổ chức đảng, thi hành kỷ luật 02 tổ chức đảng, 09 đảng viên. Tham mưu làm tốt việc chấn chỉnh lề lối tác phong làm việc và sinh hoạt của tổ chức đảng, đảng viên; làm tốt việc ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; công tác kiểm soát kê khai tài sản, thu nhập đã đi vào nền nếp và được tổ chức thực hiện chặt chẽ theo quy định. Kết quả đạt được đã góp phần xây dựng Đảng bộ huyện Đồng Văn liên tục đạt trong sạch, vững mạnh; hằng năm UBKT Huyện ủy đều hoàn thành tốt nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát và được cấp trên đánh giá cao, ghi nhận biểu dương, trong đó, có sự đóng góp không nhỏ của chị Phan Thị Lan - người Chủ nhiệm kiểm tra có tinh thần trách nhiệm cao, tâm huyết, tận tụy trong công tác.
Hơn 13 năm công tác trong Ngành Kiểm tra Đảng, chị Phan Thị Lan luôn là người cán bộ tâm huyết, tận tụy, hết lòng vì công việc, có nhiều đóng góp trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát của Đảng bộ huyện Đồng Văn. Hằng năm chị đều được công nhận là đảng viên, cấp ủy viên hoàn thành tốt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; được cấp ủy, chính quyền huyện Đồng Văn tặng nhiều Giấy khen; 13 năm liên tục là Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở. Năm 2020, chị được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen có thành tích trong công tác góp phần vào sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc; năm 2017 được Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao tặng Bằng khen; được UBKT Trung ương tặng Kỷ niệm chương; được tặng nhiều Bằng khen của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Ban Chấp hành Liên đoàn Lao động tỉnh, Giấy khen của UBKT Tỉnh ủy. Đồng thời, chị còn được công nhận đạt danh hiệu “giỏi việc nước, đảm việc nhà” cấp huyện và cấp tỉnh. Đáng quý hơn nữa là chị luôn được cấp ủy, tổ chức đảng ghi nhận là nữ Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy có bản lĩnh chính trị, vững vàng về nghiệp vụ, tâm huyết, tận tụy với nghề, không sợ khó, không ngại khổ, được cán bộ, đảng viên và nhân dân tin yêu, cảm phục.
Thu Minh