80 năm Quốc hội: Đồng hành cùng dân tộc, nỗ lực tháo gỡ điểm nghẽn đưa đất nước vào kỷ nguyên mới

Sáng 27/8/2025, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm lần đầu tiên chủ trì cuộc gặp mặt gần 2.000 đại biểu Quốc hội (ĐBQH) qua các thời kỳ. Đây là sự kiện có ý nghĩa sâu sắc, đánh dấu lần đầu trong lịch sử người đứng đầu Đảng gặp mặt đông đủ các thế hệ ĐBQH – những người đã góp phần làm nên hành trình vẻ vang gần 80 năm của Quốc hội Việt Nam.

Tham dự buổi gặp mặt đặc biệt này còn có các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước, trong đó có Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính, nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng nhiều nguyên lãnh đạo Quốc hội qua các thời kỳ. 

​Phát biểu tại cuộc gặp mặt, Tổng Bí thư Tô Lâm ôn lại chặng đường lịch sử hào hùng của Quốc hội Việt Nam gắn liền với lịch sử 80 năm của nước nhà. Từ Quốc hội khóa I (1946), đến các khoá Quốc hội thời kỳ kháng chiến và thống nhất đất nước, rồi thời kỳ Đổi mới và hội nhập quốc tế, Quốc hội luôn hoàn thành trọng trách là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, quyết định những vấn đề trọng đại đưa đất nước vượt qua mọi thách thức. Tổng Bí thư nhấn mạnh trong mỗi thắng lợi và thành tựu chung của cách mạng Việt Nam suốt 8 thập kỷ qua đều có sự đóng góp rất quan trọng của Quốc hội nói chung và các thế hệ đại biểu Quốc hội nói riêng. Quốc hội Việt Nam không ngừng lớn mạnh, ngày càng khẳng định vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất theo đúng tinh thần Hiến pháp.

Tháo gỡ “điểm nghẽn” thể chế để phát triển

Tổng Bí thư Tô Lâm đồng thời thẳng thắn chỉ ra những yêu cầu, thách thức to lớn đặt ra cho Quốc hội trong giai đoạn mới. Tổng Bí thư cho rằng đất nước đang bước vào một kỷ nguyên phát triển mới với nhiều thời cơ nhưng cũng nhiều khó khăn, thách thức đan xen. 

Để biến khát vọng phát triển phồn vinh thành hiện thực, một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu hiện nay là phải tập trung tháo gỡ các “điểm nghẽn” đang cản trở sự phát triển. Trong đó, thể chế – hiểu rộng ra là hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách – chính là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”. Một thể chế đồng bộ, thông thoáng sẽ hỗ trợ rất nhiều cho quá trình phát triển đất nước, đáp ứng mong mỏi của nhân dân; thể chế tốt còn giúp tiết kiệm thời gian, chi phí trong giải quyết thủ tục hành chính, trong đầu tư phát triển doanh nghiệp và triển khai các dự án công. Ngược lại, một hệ thống pháp luật thiếu đồng bộ, chồng chéo, thủ tục phức tạp sẽ gây cản trở sự phát triển.

Chính vì vậy, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh công tác hoàn thiện thể chế phải được xem là đột phá của đột phá trên hành trình phát triển đất nước. Đảng đã đề ra những chủ trương, quyết sách đặc biệt nhằm tháo gỡ điểm nghẽn này, mà trực tiếp nhất là việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về “Tiếp tục đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”. Mục tiêu của nghị quyết rất cụ thể, đặt ra ba mốc quan trọng: đến năm 2025 phải cơ bản tháo gỡ xong những điểm nghẽn do quy định pháp luật; đến 2027 hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật nhằm xây dựng chính quyền hai cấp tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; và đến 2028 đưa môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam vươn lên nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN. Điều này đồng nghĩa Quốc hội đang và sẽ đảm đương trọng trách lớn lao trong việc tăng tốc hoàn thiện hệ thống luật pháp, cơ chế chính sách, với tư duy đột phá và tầm nhìn dài hạn.

Trên thực tế, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đã và đang có nhiều đổi mới mạnh mẽ nhằm đáp ứng yêu cầu đó. Quốc hội đã chủ động điều chỉnh chương trình lập pháp, bổ sung nhiều dự án luật quan trọng phục vụ phục hồi kinh tế sau đại dịch và cải cách thể chế. Liên tục trong các kỳ họp từ năm 2022 đến năm 2025, Quốc hội đã thông qua hoặc cho ý kiến lần đầu đối với hàng loạt luật lớn có tác động trực tiếp đến “điểm nghẽn” phát triển, như Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Đấu thầu (sửa đổi), Luật Giá, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản.... Cùng với đó, Quốc hội cũng tăng cường hoạt động giám sát tối cao, tập trung vào những vấn đề gai góc như việc thực hiện chính sách pháp luật về quy hoạch, về sử dụng vốn đầu tư công, về chương trình phục hồi kinh tế sau đại dịch... Qua giám sát, Quốc hội kịp thời chỉ ra những bất cập trong tổ chức thực thi pháp luật, yêu cầu các cơ quan hữu quan khắc phục, hoàn thiện.

Có thể nói, Quốc hội đang đóng vai trò trọng yếu trong việc tháo gỡ các nút thắt thể chế – đúng như tinh thần Tổng Bí thư đã chỉ rõ, rằng phải khơi thông điểm nghẽn lớn nhất thì mọi nguồn lực phát triển mới được khơi thông và phát huy hiệu quả.

Thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng, đưa chủ trương của Đảng vào thực tiễn cuộc sống

Cùng với Nghị quyết 66 về xây dựng và thi hành pháp luật, trong thời gian ngắn vừa qua Bộ Chính trị đã ban hành thêm 3 nghị quyết quan trọng khác, tạo thành bốn trụ cột thể chế nền tảng để đưa đất nước tiến lên trong kỷ nguyên mới. Bốn nghị quyết này bao gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 về đẩy mạnh hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW (đã nêu ở trên) về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; và Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam. Đây chính là những định hướng chiến lược để hiện thực hóa các khát vọng phát triển đến năm 2030, 2045 mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Mỗi nghị quyết nói trên đề cập một trụ cột quan trọng của sự phát triển, nhưng tất cả có quan hệ chặt chẽ, bổ sung cho nhau. Có thể thấy, chuỗi bốn nghị quyết đã xác lập một logic phát triển liên hoàn: trong đó thể chế (Nghị quyết 66) là nền móng, khoa học-công nghệ (Nghị quyết 57) là động lực, kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68) là lực lượng chủ thể, và hội nhập quốc tế (Nghị quyết 59) mở ra không gian phát triển. Nếu mắt xích nào yếu kém, guồng máy phát triển chung sẽ bị chậm lại; ngược lại, triển khai đồng bộ và hiệu quả các trụ cột chiến lược này kỳ vọng sẽ tạo nên một bước chuyển mang tính cách mạng về chất lượng trong mô hình tăng trưởng của Việt Nam. Với vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, Quốc hội được kỳ vọng sẽ là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong việc đưa các quyết sách chiến lược đó đi vào cuộc sống.

Trước hết, ở trụ cột khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Nghị quyết 57), Quốc hội có trách nhiệm tạo khuôn khổ pháp lý thuận lợi cũng như phân bổ nguồn lực xứng đáng để thúc đẩy phát triển. Nghị quyết 57 đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN về chính phủ số, kinh tế số, và tiến tới năm 2045 kinh tế số chiếm tối thiểu 50% GDP. Muốn vậy, cần ưu tiên đầu tư mạnh cho nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo – theo tinh thần nghị quyết là đạt mức đầu tư xã hội cho khoa học công nghệ khoảng 2% GDP, trong đó ngân sách nhà nước dành tối thiểu 3% tổng chi thường xuyên cho lĩnh vực này. Quốc hội đã sớm nhập cuộc bằng việc phê chuẩn Chương trình chuyển đổi số quốc gia, thông qua Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) 2023, đồng thời không ngừng giám sát, đôn đốc Chính phủ triển khai các chương trình quốc gia về công nghệ cao, chuyển đổi số, đô thị thông minh... Đặc biệt, một điểm mới có tầm nhìn dài hạn trong Nghị quyết 57 là quan điểm chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm và độ trễ trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đây là tư duy rất mới mà Quốc hội cần kịp thời thể chế hóa thành chính sách cụ thể, tạo động lực cho giới khoa học, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo dám nghĩ, dám làm. Việc Tổng Bí thư Tô Lâm trực tiếp làm Trưởng Ban Chỉ đạo triển khai Nghị quyết 57 với sự tham gia của nhiều chuyên gia uy tín thể hiện quyết tâm chính trị cao nhằm bảo đảm quá trình thực hiện liên tục, tránh tư duy nhiệm kỳ. Quốc hội với chức năng giám sát tối cao sẽ đồng hành cùng Ban Chỉ đạo để bảo đảm các mục tiêu đầy tham vọng về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo được hiện thực hóa trong thực tiễn.

Đối với lĩnh vực hội nhập quốc tế (Nghị quyết 59), Quốc hội giữ vai trò quan trọng trong việc nội luật hóa các cam kết quốc tế và nâng cấp hệ thống pháp luật tiệm cận các chuẩn mực tiên tiến trên thế giới. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh hội nhập không chỉ là mở cửa thị trường mà còn là quá trình chuẩn hóa thể chế, nâng cao năng lực quản trị quốc gia theo tiêu chuẩn quốc tế. Nhận thức rõ điều này, thời gian qua Quốc hội đã chủ động rà soát, sửa đổi nhiều đạo luật cho phù hợp với các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam tham gia (như CPTPP, EVFTA…), đồng thời ban hành các nghị quyết quan trọng về hội nhập kinh tế, về đối ngoại. Hoạt động ngoại giao nghị viện cũng được đẩy mạnh, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Trong năm 2023-2024, Quốc hội Việt Nam đã đăng cai thành công nhiều hội nghị liên nghị viện khu vực và thế giới, thúc đẩy xây dựng đồng thuận về các vấn đề phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo, ứng phó biến đổi khí hậu… Điều này khẳng định Quốc hội là một kênh đối ngoại quan trọng, cùng với Chính phủ triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình, hợp tác, tạo môi trường quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ở trụ cột phát triển kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68), vai trò của Quốc hội lại càng rõ nét. Lần đầu tiên, Đảng ta khẳng định kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng nhất” cho sự phát triển đất nước – điều này cho thấy chuyển biến lớn về nhận thức, khẳng định vai trò ngày càng lớn của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Để khu vực tư nhân thật sự trở thành “động lực chiến lược”, nhiệm vụ đặt ra là phải tháo gỡ những rào cản, bất cập đang kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp, doanh nhân. Quốc hội đã tích cực vào cuộc thông qua việc liên tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh doanh. Các luật về doanh nghiệp, đầu tư, thuế, đất đai, tín dụng… được sửa đổi, bổ sung theo hướng ngày càng thông thoáng, minh bạch, tạo sân chơi bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế. Quốc hội cũng chú trọng giám sát việc thực thi chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc cải thiện thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh ở các địa phương. Bên cạnh đó, thông qua hoạt động chất vấn và lấy phiếu tín nhiệm, Quốc hội đã thúc đẩy các bộ, ngành nỗ lực cắt giảm điều kiện kinh doanh bất hợp lý, chống tham nhũng, lợi ích nhóm trong hoạch định chính sách – những yếu tố then chốt để doanh nghiệp tư nhân yên tâm đầu tư, sản xuất kinh doanh.

Có thể nói, Quốc hội đang đồng hành chặt chẽ cùng Chính phủ để hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030 khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 55-58% GDP, với khoảng 2 triệu doanh nghiệp và ngày càng có nhiều doanh nghiệp Việt Nam vươn tầm khu vực và thế giới.

Quốc hội luôn đồng hành cùng dân tộc

Tổng Bí thư nhấn mạnh, kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 là dịp để ôn lại quá khứ, để chiếu rọi tương lai. Từ khát vọng độc lập đến khát vọng hùng cường, từ chân lý “Không có gì quý hơn độc lập tự do” đến mục tiêu phấn đấu “Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc, sánh vai các cường quốc năm châu”, chúng ta đang đi trên một hành trình nối dài khát vọng".

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng chỉ rõ, trên hành trình đó, "Quốc hội phải đi trước một bước về thể chế; phải dám mở đường, dám sửa đường, dám quyết định những vấn đề khó, những việc mới, những lĩnh vực chưa từng có tiền lệ".

Trọng trách lớn lao đó đòi hỏi Quốc hội tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động – từ công tác lập pháp, giám sát đến quyết định các vấn đề quan trọng – xứng đáng với sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Chặng đường 80 năm vẻ vang là nền tảng vững chắc để Quốc hội vững tin bước tiếp. Tinh thần “tất cả vì lợi ích của Tổ quốc, của Nhân dân” mà các thế hệ đại biểu Quốc hội đã hun đúc trong 8 thập kỷ sẽ tiếp tục được kế thừa và phát huy. Quốc hội Việt Nam, với truyền thống vẻ vang và khát vọng đổi mới sẽ luôn đồng hành cùng dân tộc, thúc đẩy công cuộc đưa đất nước vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới./.​