Theo Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, từ đầu năm 2024 đến nay, tình hình dịch bệnh nguy hiểm trên gia súc, gia cầm diễn biến khá phức tạp, số ổ dịch và số gia súc mắc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có chiều hướng gia tăng cao so với cùng kỳ năm 2023, điển hình là: Bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP), lở mồm long móng (LMLM), cúm gia cầm (CGC) hay bệnh dại.
Từ đầu năm 2024, cả nước đã xảy ra 07 ổ dịch CGC A/H5N1 tại 07 huyện của 07 tỉnh. Tổng số gia cầm mắc bệnh, chết và tiêu hủy là 12.424 con. So với cùng kỳ năm 2023, số ổ dịch giảm 36,36%, số gia cầm chết, tiêu hủy giảm hơn 9,89%. Đến nay, Việt Nam đã và đang kiểm soát tốt bệnh CGC, hiện cả nước không có ổ dịch CGC A/H5N1 chưa qua 21 ngày, các ổ dịch CGC chỉ xảy ra tại các hộ chăn nuôi gia cầm nhỏ lẻ, chưa được tiêm phòng vắc xin. Tuy nhiên, các địa phương đã chủ động phát hiện sớm, xử lý kịp thời, không để dịch bệnh lây lan diện rộng, không gây thành dịch. Trong thời gian tới, Cục Thú y nhận định nguy cơ bệnh CGC tiếp tục xuất hiện là rất cao. Đến nay, đã có 01 người chết vì nhiễm vi rút CGC A/H5N1 và 01 người nhiễm vi rút CGC A/H9N2
Theo báo cáo của Bộ Y tế, từ đầu năm 2024 đến nay, cả nước ghi nhận 44 người tử vong do bệnh dại tại 23 tỉnh, thành phố. Các địa phương có số ca tử vong cao nhất là Bình Thuận 07 ca, Đắk Lắk 05 ca; ghi nhận 96.561 trường hợp người bị chó, mèo mắc dại, nghi dại cắn, cào, phải điều trị dự phòng. So sánh với cùng kỳ năm 2023 số ca tử vong trên người tăng 30%.
Có 146 ổ dịch bệnh dại tại 34 tỉnh, thành phố, tổng số chó, mèo tiêu huỷ là 395 con. Hiện nay, có 19 ổ dịch bệnh dại trên động vật tại 10 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày. So sánh với cùng kỳ năm 2023 số ổ dịch dại trên động vật tăng 24,24% lần.
Theo nhận định của Cục Thú y, nguyên nhân chủ yếu của dịch bệnh dại gia tăng là do tổng đàn chó, mèo của cả nước là hơn 5,7 triệu con nhưng tỷ lệ được tiêm phòng trung bình chưa cao, đạt 48.35% tổng đàn, chỉ có 14 tỉnh, thành phố đạt tỷ lệ tiêm phòng trên 70% tổng đàn.
Bệnh DTLCP, từ đầu năm 2024, cả nước đã xảy ra 468 ổ dịch tại 41 tỉnh, thành phố, buộc tiêu hủy 22.011 con lợn; trong đó, dịch bệnh trầm trọng và dai dẳng nhất tại một số tỉnh Bắc Kạn, Lạng Sơn, Quảng Nam, Quảng Ninh. Hiện nay, cả nước có 247 ổ dịch thuộc 68 huyện của 21 tỉnh chưa qua 21 ngày. So với cùng kỳ năm 2023, số ổ dịch tăng 2,4 lần, số lợn phải tiêu hủy tại các ổ dịch tăng 93,7%.
Trong thời gian tới, nguy cơ bệnh DTLCP tái phát và lây lan diện rộng là rất cao bởi xu hướng tái đàn ồ ạt, đặc biệt là các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, các hộ trước đây đã bị dịch và mặc dù đã có vắc xin DTLCP phòng bệnh cho lợn thịt, nhưng việc quan tâm, sử dụng vắc xin còn hạn chế, tỷ lệ tiêm phòng còn rất thấp.
Về dịch LMLM, cả nước phát sinh 44 ổ dịch tuýp O tại 25 huyện của 13 tỉnh; số gia súc mắc bệnh là 1.421 con, số gia súc tiêu hủy là 123 con. So sánh với cung kỳ năm 2023, số ổ dịch tăng 2,09 lần, số gia súc mắc bệnh tăng 2,18 lần.
Hiện nay, cả nước có 03 dịch bệnh LMLM tại 02 tỉnh Yên Bái và Gia Lai chưa qua 21 ngày. Nguy cơ dịch bệnh LMLM tái phát và phát sinh cũng là rất cao
Trong 6 tháng đầu năm 2024, xây dựng được 03 vùng và 17 cơ sở an toàn dịch bệnh (ATDB). Lũy kế đến nay, cả nước có 1.930 cơ sở, vùng được chứng nhận ATDB tại 60 tỉnh, thành phố.
Toàn cảnh Hội nghị
Theo Cục Thú y, những tháng cuối năm 2024, tập trung theo dõi tình hình dịch bệnh; tiếp tục hướng dẫn, đôn đốc, giám sát, tổ chức triển khai thực hiện 05 Chương trình, Kế hoạch quốc gia phòng, chống dịch bệnh động vật động vật trên cạn. Tổ chức giám sát chủ động sự lưu hành và biến đổi của vi rút CGC tại chợ buôn bán gia cầm sống, gia cầm nhập lậu; giám sát lưu hành và giám sát sau tiêm phòng đối với bệnh LMLM; xác định hiệu lực các loại vắc xin phù hợp; xây dựng bản đồ dịch tễ của các bệnh nguy hiểm trên gia súc, gia cầm để làm căn cứ chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh; tăng cường năng lực xét nghiệm.
Tăng cường công tác truyền thông, tuyên truyền phòng, chống bệnh động vật. Hướng dẫn, tổ chức thực hiện Thông tư số 24/2022/TT-BNNPTNT ngày 30/12/2022 quy định về cơ sở, vùng an toàn dịch bệnh động vật. Hỗ trợ các các địa phương, các doanh nghiệp xây dựng các chuỗi, vùng an toàn dịch bệnh gia súc, gia cầm.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, con giống nhập lậu chính là nguyên nhân gây ra dịch bệnh như dịch cúm gia cầm, tai xanh, lở mồm long móng, viêm da nổi cục, dịch tả lợn châu Phi… từ nước ngoài vào Việt Nam, gây thiệt hại rất lớn. Bên cạnh đó, hệ thống thú y cơ sở một số nơi còn lỏng lẻo, chưa kiếm soát tốt khâu vận chuyển, buôn bán, tiêu thụ gia súc, gia cầm.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, Việt Nam đang xây dựng các vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, bởi vậy, nếu tình trạng nhậu lậu không được kiểm soát tốt thì không chỉ gây ảnh hưởng đến người chăn nuôi trong nước, làm bùng phát dịch bệnh...
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: Chủ tịch UBND các tỉnh, TP không thể đứng ngoài cuộc, đề nghị phải vào cuộc quyết liệt hơn nữa để ngăn chặn triệt để tình trang nhập lậu gia súc, gia cầm. Đồng thời, hệ thống thú y cơ sở phải tăng cường kiểm tra, kiểm soát tình trang vận chuyển, buôn bán, tiêu thụ gia súc, gia cầm.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết: Bộ NN&PTNT đã có văn bản gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, đề nghị phải chỉ đạo các đơn vị, đồng thời sẽ có văn bản đề nghị Bộ Công an chỉ đạo lực lượng cảnh sát giao thông cùng phối hợp với lực lượng thú y để thực hiện nhiệm vụ.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: Trong thời gian qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của ngành Thú y đã cơ bản hoàn thành, đây là cơ sở để thực hiện tốt công tác kiểm soát dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm, góp phần bảo vệ chăn nuôi phát triển ổn định, không xảy ra các ổ dịch bệnh lớn. Vì vậy, các bộ, ngành, lực lượng chức năng cần tăng cường kiểm soát, quyết liệt ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi buôn bán, vận chuyển, giết mổ gia súc, gia cầm nhập lậu và đẩy mạnh tăng cường công tác tiêm phòng vaccine cho động vật để ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát, lây lan diện rộng.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 58/CĐ-TTg ngày 16/6/2024 về việc tập trung triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm để công tác phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm kịp thời, hiệu quả, hạn chế mức thấp nhất ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và cuộc sống của người chăn nuôi.