Tham gia góp ý Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), đại biểu Quốc hội tỉnh Đoàn Thị Lê An, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch quan tâm đến vấn đề hưởng BHXH một lần đối với người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng BHXH, chưa đủ hai mươi năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần được quy định tại điểm đ, khoản 1 Điều 74 và điểm đ, khoản 1 Điều 107 dự thảo luật. Theo đó, đại biểu đề nghị lựa chọn phương án 1 để đảm bảo hướng đến thực hiện đúng nguyên lý của BHXH, tham gia BHXH để hưởng lương hưu, hưởng quyền lợi lâu dài và đảm bảo an sinh tuổi già cho người lao động, hạn chế phát sinh phức tạp trong tổ chức thực hiện. Phương án này quá trình lấy ý kiến nhận được nhiều ý kiến ủng hộ và đây là phương án an toàn hơn cả, về lâu dài cần có định hướng truyền thông tham gia BHXH để hướng đến có chế độ an sinh bền vững cho người lao động khi ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, bảo hiểm y tế, lương hưu khi về già. Việc khuyến khích tham gia và không hưởng BHXH một lần còn phụ thuộc vào tình hình phát triển kinh tế - xã hội, lao động, việc làm. Cần nghiên cứu để có chính sách hỗ trợ tín dụng lãi suất ưu đãi với người lao động mất việc làm, bệnh tật... để vượt qua khó khăn trước mắt.
Đề nghị giao Chính phủ hoặc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn việc xác định về thời hạn 12 tháng không tham gia BHXH để đủ điều kiện hưởng BHXH một lần trong trường hợp cơ quan BHXH đã ban hành quyết định hưởng, sau đó người lao động mới giao kết hợp đồng lao động và đóng BHXH cả tháng đó.
Về chế độ hưu trí, tại khoản 2 Điều 56 Luật BHXH quy định từ năm 2022 trở đi, lao động tham gia BHXH đủ 35 năm đối với nam (nữ là 30 năm) mới được hưởng lương hưu mức tối đa 75%. Để tiếp tục thể hiện sự quan tâm, ưu đãi của Đảng, Nhà nước trong thực hiện chính sách BHXH đối với quân đội, phù hợp với đặc thù hoạt động quân sự, Quốc hội và cơ quan soạn thảo xem xét, bổ sung một khoản vào Điều 70 dự thảo luật quy định đặc thù về cách tính mức hưởng lương hưu hằng tháng để một số đối tượng khi hết tuổi công tác trong quân đội theo quy định của luật được hưởng mức lương hưu tối đa theo quy định của Luật BHXH (sửa đổi) theo hướng quy định nam, là 20 năm, nữ là 15 năm tham gia đóng BHXH được hưởng 45%, từ năm 21 đối với nam và năm thứ 16 đối với nữ mỗi năm được hưởng thêm 3% đến tối đa 75%. Trường hợp không quy định cụ thể như trên thì dự thảo luật quy định nguyên tắc tại Điều 70 về cách tính hương lương hưu hằng tháng đặc thù cho quân đội và giao Chính phủ quy định chi tiết.
Về quy định chuyển tiếp tại khoản 11, Điều 142, đại biểu cho rằng để đảm bảo kịp thời quyền lợi cho chủ hộ kinh doanh trong trường hợp này, cần quy định nội dung cụ thể về việc tính, giải quyết chế độ BHXH cho các trường hợp chủ hộ kinh doanh cá thể đã tham gia BHXH nhưng chưa được tính thời gian đóng BHXH bắt buộc để hưởng chế độ, đây là vấn đề được dư luận xã hội, cử tri rất quan tâm, bức xúc và nhiều lần gửi thư đến các cơ quan có thẩm quyền. Qua tiếp xúc cử tri và các hoạt động giám sát, thực tiễn ở tỉnh Cao Bằng, hiện nay có 23 trường hợp chủ hộ kinh doanh cá thể có thời gian tham gia BHXH, trong đó 3 trường hợp đủ tuổi hưởng chế độ hưu trí theo quy định nhưng chưa được giải quyết.
Đề nghị ban soạn thảo xem xét quy định cụ thể trong dự thảo luật hoặc nghị quyết riêng để kịp thời giải quyết chế độ BHXH, đặc biệt là chế độ hưu trí cho những trường hợp đã đủ điều kiện để họ ổn định cuộc sống khi hết tuổi lao động và không để phát sinh đơn thư khiếu kiện, khiếu nại kéo dài như thời gian qua.
Lê Điệp