 |
| Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An. Ảnh: quochoi.vn |
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã giao Ban cán sự đảng Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển tỉnh Nghệ An trình Quốc hội ban hành.
Về cơ sở pháp lý, Nghị quyết số 36/2021/QH15 ngày 13/11/2021 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An, Quốc hội đã giao Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng bổ sung các cơ chế, chính sách khác phù hợp với đặc điểm và tình hình thực tế để thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết của Bộ Chính trị khi tổng kết thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 30/7/2013 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020.
Về thực tiễn, mặc dù tỉnh Nghệ An có nhiều tiềm năng, lợi thế, hội tụ nhiều yếu tố về điều kiện thuận lợi để phát triển; tuy nhiên, đến nay, Nghệ An vẫn là tỉnh còn nhiều khó khăn, chưa cân đối được ngân sách. Theo quy hoạch vùng miền Trung, Nghệ An là trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ về thương mại, logistics, y tế, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, công nghiệp và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
“Như vậy, căn cứ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn nêu trên, việc xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An là cần thiết”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.
Việc xây dựng bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù để thể chế hóa Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị nhằm phát huy mọi tiềm năng, lợi thế để phát triển tỉnh Nghệ An nhanh và bền vững, phấn đấu thực hiện mục tiêu của Bộ Chính trị đề ra.
Dự thảo Nghị quyết được xây dựng trên 04 quan điểm chỉ đạo. Thứ nhất là, các cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An bảo đảm tuân thủ quy định của Hiến pháp năm 2013; bám sát mục tiêu, định hướng phát triển tỉnh Nghệ An theo Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị. Thứ hai là, việc đề xuất các cơ chế, chính sách dựa trên cơ sở lý luận, thực tiễn, khoa học, pháp lý đầy đủ và tình hình thực tế của tỉnh. Thứ ba là, các cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội khác với các quy định của pháp luật hiện hành hoặc chưa được quy định cụ thể trong các quy định pháp luật hiện hành; bảo đảm tính tương đồng với các tỉnh, thành phố trong cả nước đã có Nghị quyết riêng của Bộ Chính trị, Quốc hội. Thứ tư là, tăng cường phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, tăng trách nhiệm của chính quyền tỉnh Nghệ An, đồng thời đảm bảo nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng nhân dân các cấp của tỉnh Nghệ An.
Về quá trình xây dựng dự thảo Nghị quyết, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An và các Bộ, cơ quan liên quan thành lập Ban soạn thảo, Tổ biên tập, xây dựng dự thảo Nghị quyết và 03 lần lấy ý kiến các Bộ, ngành liên quan; tổ chức 04 cuộc họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập. Dự thảo Nghị quyết và hồ sơ liên quan đã được chuẩn bị theo đúng trình tự, thủ tục quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
 Toàn cảnh Phiên họp. Ảnh: quochoi.vn |
| |
Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định 04 nhóm lĩnh vực với tổng số 14 chính sách, bao gồm: Quản lý tài chính - ngân sách nhà nước (04 chính sách); Quản lý đầu tư (06 chính sách); (iii) Quản lý đô thị, tài nguyên rừng (02 chính sách); (iv) Tổ chức bộ máy và biên chế (02 chính sách).
Về 02 chính sách tương tự hoàn toàn đã được Quốc hội cho phép áp dụng tại các địa phương khác. Chính sách 1: Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định áp dụng các phí, lệ phí chưa được quy định trong Danh mục theo Luật Phí và lệ phí; điều chỉnh mức hoặc tỷ lệ thu phí, lệ phí đối với các loại phí, lệ phí được quy định trong Danh mục theo Luật Phí và lệ phí. Chính sách này tương tự chính sách Quốc hội đã cho phép áp dụng tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng, thành phố Hải Phòng, thành phố Cần Thơ, tỉnh Thanh Hóa, và tỉnh Khánh Hòa.
Chính sách 2: Tách dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công nhóm B thuộc lĩnh vực giao thông, thủy lợi thành dự án độc lập. Chính sách này tương tự Nghị quyết số 55 của tỉnh Khánh Hòa.
Về 08 chính sách tương tự đã được Quốc hội cho phép áp dụng tại các địa phương khác, có điều chỉnh, bổ sung để phù hợp với thực tiễn tỉnh Nghệ An hoặc tương tự dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi.
Chính sách 1: Các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được sử dụng ngân sách cấp mình để hỗ trợ tỉnh Nghệ An thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh đối với huyện Nam Đàn và địa bàn miền Tây Nghệ An. Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An quyết định cho phép các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh được sử dụng ngân sách các huyện, thị xã, thành phố và các nguồn hợp pháp khác để hỗ trợ các địa phương khác của tỉnh.
Chính sách này tương tự chính sách Quốc hội đã cho phép áp dụng tại Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Khánh Hòa, tỉnh Thừa Thiên - Huế. Trong đó, tỉnh Nghệ An đề xuất quy định khác là cho phép các tỉnh, thành trong cả nước hỗ trợ đối với huyện Nam Đàn và địa bàn miền Tây; đồng thời cho phép các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh được hỗ trợ lẫn nhau.
Chính sách 2: Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp; dự án đầu tư xây dựng bến cảng, khu bến cảng có quy mô vốn đầu tư từ 2.300 tỷ đồng trở lên thuộc cảng biển loại I.
Chính sách tương tự Nghị quyết số 55 của tỉnh Khánh Hòa, trong đó tỉnh Nghệ An đề xuất thêm quy định phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp để phù hợp với thực tiễn, nhu cầu phát triển tỉnh Nghệ An.
Chính sách 3: Tỉnh Nghệ An được áp dụng đầu tư theo phương thức đối tác công tư đối với các dự án đầu tư trong lĩnh vực văn hóa và thể thao. Quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của dự án PPP trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo, văn hóa và thể thao do Hội đồng nhân dân tỉnh quy định.
Chính sách tương tự Nghị quyết số 98 của thành phố Hồ Chí Minh, trong đó tỉnh Nghệ An đề xuất quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của dự án PPP trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo, văn hóa và thể thao do Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định để phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng thu hút các dự án trên địa bàn tỉnh.
Chính sách 4: Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An được xem xét, quyết định việc tăng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia không quá 70% tổng mức đầu tư đối với các dự án PPP.
Chính sách tương tự Nghị quyết số 98 của thành phố Hồ Chí Minh, Nghị quyết số 106 thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ, trong đó, tỉnh Nghệ An đề xuất bổ sung áp dụng đối với các dự án PPP có chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng chiếm tỷ trọng lớn hơn 50% tổng mức đầu tư của dự án và phương án tài chính sơ bộ của dự án PPP không bảo đảm khả năng hoàn vốn; các dự án trong lĩnh vực văn hóa, thể thao; các dự án thực hiện trên địa bàn miền Tây Nghệ An.
Chính sách 5: Tỉnh Nghệ An được thực hiện hình thức hợp đồng BT đối với các dự án đầu tư thuộc các lĩnh vực giao thông, hạ tầng kỹ thuật đô thị, hệ thống điện chiếu sáng, điện trang trí; bãi đỗ xe; thoát nước và xử lý nước thải; xử lý ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh.
Chính sách tương tự Nghị quyết số 98 của thành phố Hồ Chí Minh, trong đó tỉnh Nghệ An đề xuất quy định bổ sung các lĩnh vực cụ thể áp dụng để phù hợp với nhu cầu thực tiễn của tỉnh.
Chính sách 6: Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An xem xét, quyết định vị trí, ranh giới, diện tích đất thu hồi vùng phụ cận tiếp giáp các điểm kết nối giao thông và các tuyến đường giao thông đô thị trên địa bàn tỉnh ngoài phạm vi chỉ giới đường đỏ theo quy hoạch; được sử dụng ngân sách địa phương để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với phần diện tích đất vùng phụ cận được thu hồi để phục vụ tái định cư, tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện các dự án phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ.
Chính sách tương tự Nghị quyết số 98 của thành phố Hồ Chí Minh và dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi, trong đó tỉnh Nghệ An đề xuất chỉ áp dụng đối với vùng phụ cận tiếp giáp các điểm kết nối giao thông và tuyến đường giao thông đô thị.
Chính sách 7: Hội đồng nhân dân thành phố Vinh được thành lập 03 Ban, gồm: Ban Pháp chế, Ban Kinh tế - Ngân sách, Ban Văn hóa - Xã hội. Hội đồng nhân dân thành phố Vinh có không quá 02 (hai) Phó Chủ tịch và không quá 08 đại biểu hoạt động chuyên trách. Ủy ban nhân dân thành phố Vinh có không quá 04 (bốn) Phó Chủ tịch.
Chính sách tương tự đã áp dụng đối với thành phố Thủ Đức tại Nghị quyết số 98 của thành phố Hồ Chí Minh, trong đó tỉnh Nghệ An đề xuất quy định cụ thể Hội đồng nhân dân thành phố Vinh được thành lập thêm Ban Văn hóa - Xã hội để áp dụng phù hợp với tình hình thực tế của thành phố Vinh.
Chính sách 8: Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C quy định tại Luật Đầu tư công và báo cáo Hội đồng nhân dân tỉnh tại kỳ họp gần nhất. Chính sách tương tự dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi.
Dự thảo đưa ra 04 chính sách đề xuất mới phù hợp thực tiễn phát triển của tỉnh Nghệ An.
Về áp dụng pháp luật và điều khoản thi hành, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, dự thảo Nghị quyết quy định hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025 và Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An và các đại biểu Quốc hội trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, giám sát việc thực hiện Nghị quyết này./.
Tùng Linh
Bộ Kế hoạch và Đầu tư