 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An. Ảnh: quochoi.vn |
Về hồ sơ, thời điểm trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, ông Lê Quang Mạnh cho biết, Hồ sơ Dự thảo Nghị quyết đã cơ bản đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp tháng 5. Về thời điểm thông qua, Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với dự kiến thời điểm trình của Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị làm rõ thêm tính cấp bách, sự cần thiết phải ban hành ngay các chính sách dự kiến trong khi Nghị quyết số 36/2021/QH15 của Quốc hội mới triển khai được hơn 2 năm.
Về quan điểm, nguyên tắc ban hành Nghị quyết, Ủy ban TCNS cơ bản thống nhất với quan điểm xây dựng Nghị quyết của cơ quan trình; đồng thời cho rằng, cần bám sát Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị: “Có cơ chế, chính sách đặc thù để phát huy cao nhất tiềm năng, thế mạnh, xây dựng, phát triển tỉnh Nghệ An toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm”; Các chính sách cần thể hiện được tính đặc thù riêng biệt trong phát triển kinh tế, văn hóa của Tỉnh; Có tính đột phá hơn nữa theo mục tiêu Nghị quyết số 39-NQ/TW: “Tạo sức bật mới nhằm phát triển Nghệ An xứng đáng với vai trò là trung tâm của vùng Bắc Trung Bộ”.
Về nhóm chính sách tương tự đã được áp dụng tại các địa phương khác hoặc tương tự nhưng có điều chỉnh, bổ sung để phù hợp với tình hình thực tiễn tại Nghệ An, Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với những chính sách Chính phủ trình. Trong đó, về chính sách tách dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công (khoản 5 Điều 4), đa số ý kiến Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với chính sách này bởi việc tách riêng công tác bồi thường tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án tổng thể có thể đẩy nhanh được tiến độ thực hiện dự án. Bên cạnh đó, chính sách này đã được áp dụng cho tỉnh Khánh Hòa, TP. Hồ Chí Minh và ở một số dự án, đã phát huy hiệu quả tích cực trên thực tế.
Về chính sách hỗ trợ ngân sách giữa các cấp, các địa phương (khoản 2 Điều 3), đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với dự thảo Nghị quyết vì những lý do sau. Thứ nhất, việc áp dụng chính sách sẽ góp phần tăng cường nguồn lực cho tỉnh Nghệ An thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh đối với huyện Nam Đàn và địa bàn miền Tây Nghệ An. Đây là các địa bàn có tiềm năng về tài nguyên, du lịch gắn với văn hóa nhưng có tỉ lệ hộ nghèo cao so với các huyện đồng bằng và đô thị. Theo đó, việc có cơ chế bổ sung nguồn lực đầu tư cho các địa bàn này là cần thiết và phù hợp. Thứ hai là, chính sách này tương tự với chính sách đã được Quốc hội cho phép thí điểm áp dụng đối với tỉnh Thừa Thiên Huế (Quỹ bảo tồn di sản Huế).
Thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Khoản 3 Điều 4), về quy định bổ sung lĩnh vực thể thao, văn hóa được thực hiện theo phương thức đối tác công tư, Ủy ban nhất trí với chính sách này với những lý do như việc cho phép mở rộng lĩnh vực được thực hiện theo phương thức đối tác công tư sẽ góp phần giúp tỉnh Nghệ An huy động thêm nguồn lực ngoài NSNN; Tận dụng được kinh nghiệm, cách thức, phương pháp quản trị tiên tiến, hiện đại từ khu vực tư nhân; Chính sách này đã được áp dụng tương tự tại TP. Hồ Chí Minh.
Về cơ chế chính sách khai thác, phát triển quỹ đất đô thị (Khoản 1 Điều 5), Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với dự thảo chính sách với một số lý do sau đây. Thứ nhất, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Thứ hai là, phù hợp với khoản 26 Điều 79 của Luật Đất đai (sửa đổi) trong việc thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, công cộng, áp dụng đối với: “Dự án vùng phụ cận các điểm kết nối giao thông và các tuyến giao thông có tiềm năng phát triển”. Thứ ba là, khắc phục được một số hạn chế trong khai thác lợi thế chênh lệch địa tô từ các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông, góp phần tăng thêm nguồn lực cho NSNN. Đồng thời, tạo sự chủ động, linh hoạt cho địa phương trong thu hồi đất để khai thác, phát huy hiệu quả sử dụng đất sau khi đầu tư các tuyến đường giao thông đô thị. Song, đề nghị cần quy định rõ trách nhiệm cơ quan có thẩm quyền trong việc quyết định việc thu hồi, bảo đảm tính công khai, minh bạch, tránh trục lợi chính sách.
Về tổ chức bộ máy đối với thành phố Vinh (khoản 2 Điều 6), đa số ý kiến Ủy ban TCNS và Ủy ban Pháp luật cho rằng, TP. Vinh đang thực hiện mở rộng địa giới đơn vị hành chính, theo đó, dự kiến sẽ sáp nhập thị xã Cửa Lò và 04 xã của huyện Nghi Lộc vào TP. Vinh; sau khi mở rộng khối lượng công việc sẽ tăng lên, đòi hỏi phải tăng cường bộ máy quản lý.
Đồng thời, việc bổ sung chính sách đặc thù về tổ chức bộ máy cho TP. Vinh là cần thiết để thực hiện mục tiêu phát triển TP. Vinh trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa của vùng Bắc Trung Bộ và là một trong những đô thị lớn của cả nước theo đúng định hướng của Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị. Việc tăng cường tổ chức bộ máy cho một số cơ quan của tỉnh Nghệ An cũng không làm tăng biên chế hành chính do khi sáp nhập thị xã Cửa Lò vào TP. Vinh đã tinh gọn đáng kể tổ chức bộ máy và biên chế.
Về chính sách cho phép tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn NSTW bổ sung có mục tiêu cho địa phương theo nguyên tắc, tiêu chí và định mức quy định tại Nghị quyết của UBTVQH về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn NSNN giai đoạn 2026-2030 để đầu tư các công trình hạ tầng trọng điểm trên địa bàn tỉnh và phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn miền Tây Nghệ An (khoản 4 Điều 3).
Đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với quy định này bởi Nghệ An hiện là tỉnh có điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, đang nhận bổ sung cân đối từ NSTW, nguồn lực cho đầu tư phát triển còn hạn chế. Để tạo đà phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội miền Tây Nghệ An, rất cần có sự hỗ trợ thêm nguồn lực đầu tư công từ NSTW. Việc cho phép phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn NSTW bổ sung có mục tiêu cho địa phương nói trên sẽ bảo đảm tính ổn định và công khai, minh bạch, rõ ràng của chính sách; tạo sự chủ động cho địa phương trong việc cân đối, lập kế hoạch bố trí nguồn lực cho các dự án. Chính sách này tương tự như chính sách cho phép tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 45% so với định mức chi thường xuyên được áp dụng từ năm 2022.
Về điều chỉnh chủ trương đầu tư (khoản 2 Điều 4), đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với dự thảo Nghị quyết bởi việc tăng cường phân cấp và trao thẩm quyền cho Thường trực HĐND tỉnh Nghệ An quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C báo cáo HĐND tỉnh tại kỳ họp gần nhất là cần thiết, đặc biệt trong thời gian HĐND tỉnh không họp, bảo đảm tính kịp thời đối với việc quyết định chủ trương đầu tư các dự án đầu tư công theo thẩm quyền của địa phương. Quy định như trên cũng tương tự như quy định tại Dự thảo Luật Thủ đô.
Một số ý kiến đề nghị, chỉ cho phép trong trường hợp cần thiết để bảo đảm tính công khai, minh bạch, tránh cục bộ. Theo đó, đề nghị quy định theo hướng: “Trong trường hợp cần thiết, giữa 02 kỳ họp HĐND, Thường trực HĐND tỉnh Nghệ An quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C…”.
Về đặc thù về số lượng cấp phó (khoản 1 Điều 6), dự thảo Nghị quyết quy định UBND tỉnh Nghệ An có không quá 05 (năm) Phó Chủ tịch, ông Lê Quang Mạnh cho rằng, đây là nội dung liên quan đến chủ trương tinh giản biên chế, giảm cấp phó theo các nghị quyết của Trung ương, của Bộ Chính trị; do vậy, chính sách này đã được báo cáo và được Bộ Chính trị có ý kiến chấp thuận tại Văn bản số 10036-CV/VPTW ngày 27/5/2024 của Văn phòng Trung ương Đảng. Với cơ sở chính trị đó, Ủy ban TCNS nhất trí với dự thảo Nghị quyết./.
Tùng Linh
Bộ Kế hoạch và Đầu tư