Bán câu chuyện văn hoá trong mỗi sản phẩm du lịch

Trong bối cảnh du lịch hiện đại, du khách ngày càng tìm kiếm trải nghiệm sâu sắc hơn về văn hóa và bản sắc địa phương. Họ muốn mang về những kỷ vật chứa đựng câu chuyện, cảm xúc và dấu ấn của vùng đất họ đã đi qua. Vì vậy, sản phẩm lưu niệm trở thành cầu nối quan trọng giữa trải nghiệm du lịch và ký ức văn hoá.

Một mẫu thiết kế sản phẩm lưu niệm được đề xuất lấy ý tưởng từ truyền thuyết Vịnh Hạ Long.

Quảng Ninh có hệ thống sản phẩm OCOP phong phú với hơn 400 sản phẩm đạt tiêu chuẩn từ 3-5 sao. Đó là các sản phẩm đặc sản nông nghiệp, sản phẩm biển đến các mặt hàng thủ công mỹ nghệ như: Gốm sứ, mỹ nghệ than đá, sản phẩm từ vỏ trai, bột điệp, ngọc trai.

Tuy nhiên, nhiều sản phẩm quà tặng hiện nay vẫn thiếu chiều sâu văn hoá, thiếu câu chuyện và chưa thực sự phản ánh nổi bật bản sắc văn hoá của địa phương. Không ít sản phẩm vẫn được sản xuất manh mún, thiếu đầu tư về thiết kế, bao bì, thương hiệu và thông điệp. Điều này, khiến cho sản phẩm làm ra khó cạnh tranh, chưa tạo ấn tượng mạnh với du khách.

Từ góc nhìn văn hoá du lịch, di sản văn hoá chính là lợi thế cạnh tranh lớn nhất của Quảng Ninh. Sản phẩm lưu niệm mang câu chuyện văn hoá sẽ giúp tăng giá trị cảm nhận và giá trị kinh tế của sản phẩm, góp phần quảng bá hình ảnh Quảng Ninh sâu rộng hơn, thiết lập được sợi dây liên kết giữa du khách với vùng đất đã đến, đồng thời hỗ trợ bảo tồn và phát triển nghề truyền thống. Trong khi đó, nhu cầu du lịch trải nghiệm, du lịch văn hoá đang ngày càng tăng. Khi mỗi sản phẩm trở thành một câu chuyện, du khách sẽ dễ nhớ, dễ yêu và dễ chia sẻ hơn về nơi họ đã đi qua.

Một số mẫu thiết kế quà tặng gợi ý cho Quảng Ninh.

Quảng Ninh đã bước đầu hình thành nhiều mô hình kết hợp giữa du lịch và sản phẩm thủ công như: Du lịch làng gốm ở Đông Triều, Mạo Khê, làng nghề đóng tàu, thuyền nan và đan lát ở Quảng Yên, các mô hình trải nghiệm nuôi cấy ngọc trai trên Vịnh Hạ Long. Tuy nhiên, sự kết nối giữa “làng nghề - sản phẩm - du lịch” vẫn chưa thực sự đồng bộ. Còn thiếu hoạt động thiết kế sáng tạo, phát triển bao bì, câu chuyện sản phẩm, trải nghiệm nghề dành cho du khách và công tác truyền thông thương hiệu còn hạn chế.

PGS.TS. Vũ Văn Viện, Trưởng Khoa Du lịch, Trường Đại học Hạ Long, cho rằng, hiện nay quà lưu niệm tại Quảng Ninh chưa đa dạng mẫu mã, chủng loại, chưa có nét đặt trưng thương hiệu riêng có. Quà tặng còn chung chung về kiểu dáng, chưa đậm nét về thương hiệu của điểm đến. Để sản phẩm lưu niệm của Quảng Ninh thực sự trở thành “đại sứ văn hoá”, cần chú trọng một số yếu tố: Xây dựng câu chuyện cho từng sản phẩm (nguồn gốc, văn hoá, quy trình chế tác, nghệ nhân), thiết kế sản phẩm và bao bì mang dấu ấn Quảng Ninh (màu sắc, biểu tượng, motif địa phương), phát triển tour trải nghiệm làng nghề, nơi du khách có thể tham gia làm sản phẩm. Đồng thời, những người làm du lịch cũng phải đào tạo cho nghệ nhân kỹ năng kể chuyện, giao tiếp và bán hàng trong môi trường du lịch, hỗ trợ xây dựng thương hiệu chung cho quà tặng Quảng Ninh.

Theo PGS.TS. Vũ Văn Viện, du lịch Quảng Ninh cần thiết kế bộ nhận diện cho quà tặng phải có giá trị văn hoá, có kiểu dáng đặc trưng mang thương hiệu điểm đến. Tỉnh cần đầu tư kinh phí mời chuyên gia về mỹ thuật, văn hoá, du lịch, hội hoạ để bàn về định hướng hình ảnh, chất liệu. Đồng thời cần xây dựng thương hiệu quà tặng của từng điểm đến.

Một mẫu sản phẩm lưu niệm từ đan lát tre nứa ghép các loại hạt để kể câu chuyện về người Sán Chỉ ở Quảng Ninh.

Quảng Ninh hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển ngành quà lưu niệm dựa trên tài nguyên văn hoá phong phú. Khi mỗi sản phẩm lưu niệm mang trong mình câu chuyện, giá trị và linh hồn của vùng đất, nó sẽ không chỉ là món hàng kinh doanh, mà là “đại sứ văn hoá”, giúp đưa hình ảnh Quảng Ninh đến gần hơn với bạn bè trong nước và quốc tế.

Để làm tốt hơn điều đó, Quảng Ninh cần kích hoạt thị trường và khơi dậy sức sáng tạo, mở các cuộc thi sáng tác thiết kế, thi sáng tạo sản phẩm lưu niệm cấp tỉnh, xây dựng không gian trưng bày quà tặng tại các điểm du lịch lớn, đưa sản phẩm vào hệ thống cửa hàng lưu niệm chuẩn hoá, đồng bộ nhận diện, kết nối doanh nghiệp du lịch với làng nghề để hình thành chuỗi giá trị bền vững. Mỗi sản phẩm cần được “thổi hồn” bằng những câu chuyện văn hóa, lịch sử đặc sắc.

Theo ông Đỗ Kim Cơ, Giám đốc Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam, thay vì chỉ bán một chai rượu mơ, hãy bán câu chuyện về người Dao chưng cất nó, bán một món đồ mỹ nghệ than đá, hãy kể câu chuyện về tinh thần “Kỷ luật và Đồng tâm”.