Hiệu quả từ các “Phiên tòa giả định”
Với cách tiếp cận giàu tính trực quan, mô hình “Phiên tòa giả định” không chỉ truyền tải kiến thức pháp luật một cách rõ ràng, dễ hiểu, mà còn giúp người xem hình dung cụ thể hậu quả pháp lý, cũng như hệ lụy xã hội từ các hành vi vi phạm Luật Trật tự, ATGT đường bộ. Từ đó, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về ATGT với nhóm đối tượng là thanh, thiếu niên.
Phiên tòa giả định tuyên truyền về Luật Trật tự, ATGT đường bộ tại Trường THPT Uông Bí (phường Uông Bí).
Ngày 17/11 vừa qua, Phân đoàn Viện KSND khu vực 2 - Quảng Ninh đã phối hợp cùng Đoàn Thanh niên phường Uông Bí tổ chức chương trình tuyên truyền pháp luật thông qua hình thức “Phiên tòa giả định” cho học sinh Trường THPT Uông Bí.
Phiên tòa giả định tái hiện một vụ án giao thông đặc biệt nghiêm trọng, trong đó bị cáo là người dưới 18 tuổi vi phạm nhiều quy định: Điều khiển phương tiện khi đã sử dụng rượu bia, không có giấy phép lái xe, chạy quá tốc độ và đi sai làn đường, gây hậu quả làm 1 người tử vong và 2 người bị thương. Kịch bản được xây dựng bám sát thực tế, nhằm cảnh tỉnh học sinh về những rủi ro pháp lý và hệ lụy nặng nề từ hành vi vi phạm giao thông. Nguyễn Phương Thảo, học sinh lớp 11A12, Trường THPT Uông Bí, cho biết: Chỉ vì một phút nông nổi, bị cáo đã phải đối diện trách nhiệm hình sự và nỗi day dứt suốt đời. Điều này khiến em hiểu rằng việc tuân thủ Luật Trật tự, ATGT đường bộ không chỉ để tránh bị xử phạt, mà quan trọng hơn là bảo vệ chính bản thân và những người xung quanh.
Trên thực tế, mô hình “Phiên tòa giả định” xét xử các vụ việc vi phạm về ATGT đã được triển khai ở nhiều địa phương trong tỉnh, tập trung vào các trường THPT, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các tổ chức đoàn thể. Không chỉ góp phần giảm thiểu vi phạm giao thông, mô hình còn giúp xây dựng môi trường văn hóa giao thông lành mạnh, an toàn, nâng cao ý thức tự giác của người trẻ.
Vào tháng 9 vừa qua, một phiên tòa giả định tương tự cũng đã được Trường THPT Lê Chân (phường Đông Triều) tổ chức. Phiên tòa mô phỏng một phiên xét xử vụ án vi phạm Luật Trật tự, ATGT đường bộ thường xảy ra trong thực tế, với tình huống giả định: Bị cáo là học sinh lớp 11, Trường THPT X, điều khiển xe mô tô chở bạn cùng lớp đến trường học. Do sợ muộn giờ vào lớp, bị cáo đã điều khiển xe đi tốc độ nhanh, vượt đèn đỏ tại ngã tư và gây tai nạn nghiêm trọng khiến người đi xe đạp bị thương tích 65%. Hội đồng xét xử đã tiến hành các bước tố tụng và tuyên xử bị cáo về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” theo điểm a, khoản 2, Điều 260 Bộ luật Hình sự.
Đông đảo học Trường THPT Lê Chân tham dự phiên tòa giả định. Ảnh: Đinh Yến
Phiên tòa giả định diễn ra đầy đủ trình tự, thủ tục, thành phần theo quy định của pháp luật. Các tình tiết trong vụ án đã thu hút sự tập trung, chú ý, bổ sung nhiều kiến thức pháp luật bổ ích cho đông đảo đoàn viên, thanh niên, giáo viên và những người tham dự. Thầy giáo Nguyễn Mạnh Thắng, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Lê Chân, cho biết: Thay vì cũng cấp những kiến thức pháp luật khô khan, việc tổ chức phiên tòa giả định dưới hình thức sân khấu hóa đã tạo nên sự hấp dẫn, hứng thú đối với mỗi học sinh trong việc tiếp nhận thông tin. Từ đó, các em sẽ tiếp thu các nội dung, kiến thức về pháp luật một cách dễ dàng hơn, tránh những vi phạm tương tự như các nội dung mà phiên tòa giả định đã đề cập.
Thông qua phiên tòa giả định, thông điệp được truyền tải bằng hình thức trực quan, dễ ghi nhớ, kết hợp giữa lý và tình. Đặc biệt, các phiên tòa đều lựa chọn tình huống sát với thực tế đời sống, những lỗi vi phạm phổ biến như phóng nhanh, vượt ẩu, không đội mũ bảo hiểm, sử dụng rượu bia khi lái xe… Đây đều là các hành vi dễ mắc phải, nhất là trong nhóm thanh niên. Khi người xem trực tiếp chứng kiến mức án, trách nhiệm bồi thường dân sự và nỗi đau của gia đình nạn nhân, việc thay đổi hành vi trở nên tự nhiên, có chiều sâu hơn nhiều so với các hình thức tuyên truyền thông thường.
Đặc biệt, phiên tòa giả định còn góp phần quan trọng trong việc đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật nói chung, Luật Trật tự, ATGT đường bộ nói riêng cho đoàn viên, thanh niên trong các trường học; từ đó nâng cao nhận thức, hình thành ý thức tự giác chấp hành pháp luật trong cộng đồng, góp phần hạn chế những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.
